برساخت گفتمانی سیاست زبان در روند نوسازی ایران نمونۀ موردی نشریۀ کاوه (1294-1301)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه بین الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 استاد جامعه شناسی گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

3 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تبریز

4 دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

ایران کشوری چندقومی و چندزبانه است، اما با آغاز روند نوسازی در ایران، برساختۀ سیاست زبان در حکومت پهلوی اول ، از حکم زبان فارسی به عنوان زبان مشترک به حکم زبان فارسی به عنوان زبان واحد حرکت کرده و سیاست تک زبانی را شرط وحدت ملی در ایران قرار می‌دهد. با اتخاذ این سیاست زبانی تنها به زبان فارسی امکان رشد و بالندگی داده شد و دیگر زبانهای ایران از حوزه‌های رسمی کنار نهاده شدند. فرض تحقیق بر آن است که سیاست زبانی ماهیتی گفتمانی داشته و برساخته است. از آنجا که نشریه‌ی کاوه از نشریات گفتمان‌ساز پیش از برآمدن نظم جدید بوده است، پژوهش با فرض گفتمانی بودن ماهیت سیاست زبانی و برساخته‌ی اجتماعی بودن آن، با اتخاذ نظریه‌ی گفتمان لاکلائو و موف و به کارگیری امکانات تحلیل متن تحلیل گفتمان انتقادی به تحلیل گفتمان تمام شماره‌های روزنامه پرداخته است. پژوهش وحدت زبانی را دال اصلی شبکه‌ی معانی هویت ایرانی در گفتمان روزنامه دانسته و به تبیین نحوه‌ی هژمونیک شدن گفتمان می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Discursive Construction of Language Policy in Iran (Case study Kaveh Journal 1294-1301)

نویسندگان [English]

  • Fardin Ghareyshi 1
  • Mohammad Abbaszadeh 2
  • Naser Sedghi 3
  • Mohammad bagher Alizadeh Aghdam 2
  • Seyyed Hamed Kohnehpoushi 4
1 Professor, International Department, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran
2 Professor of Sociology, Department of Social Sciences, University of Tabriz
3 Associate Professor, Department of History, University of Tabriz
4 PhD student in Sociology, University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]

Iran is a Multi-ethnic and multi-lingual country. During the Pahlavi I Government era, the constructed language policy has moved from taking Persian as a lingua-franca Language to viewing Persian as the only legitimate language of Iran. By adopting this language policy, Persian language was promoted as formal language and was allowed to proliferate; but other Languages in Iran were excluded from being used in educational, official and other formal fields. Regarding discursive nature of language policy and considering it as a social construct and  assuming  that the Kaveh magazine has been one of the discourse constructing journals prior to new order in Iran, this research has adopted Mouffe&Laclaue approach to discourse theory and by using text analysis techniques of CDA has discourse analyzed all numbers of the magazine. Research has found that linguistic unitarism is a nodal point in Iranian Identity discourse and has explained the way that this discourse has become hegemonic.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Language policy
  • Kaveh Magazine
  • Discourse Analysis
  • Multiculturalism
  • modernization

مراجع

آبراهامیان، یرواند. (1377). ایران بین دو انقلاب (نسخه چاپ هفدهم 1389). (ا. گل محمدی, & م. فتاحی, مترجم) تهران: نشر نی.
ارانی، تقی. (١٣٨٤). تغییر زبان فارسی. در ب. مؤمنی, دنیای ارانی. تهران: خجسته.
آقاگل‌زاده، فردوس؛ غیاثیان، مریم‌سادات ‌. (1386). رویکردهای غالب در تحلیل گفتمان انتقادی. زبان و زبان شناسی, 5(3):39–54.
بلور, مریل؛ بلور, تامس. (1389). مقدمه‌ای بر روند تحلیل گفتمان انتقادی. (ا. شاه‌بالا, و ع. رحیمی, مترجم) تهران: جنگل.
بهنام, جمشید. (1379). برلنی‌ها: اندیشمندان ایرانی در برلن. تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
بوردیو, پی‌یر. (1380). نظریه‌ کنش‌: دلایل‌ عملی‌ و انتخاب‌ عقلانی‌. (م. مردیها, مترجم) تهران‌: نقش‌ و نگار.
توکلی طرقی, محمد. (1381). عرب ستیزی، فرنگ ستایی و ایران آرایی. در م. توکلی طرقی, تجدد بومی و بازاندیشی تاریخ (صص. 41–64). تهران: نشر تاریخ ایران.
سلطانی, سیدعلی‌اصغر. (1384). قدرت، گفتمان و زبان. تهران: نشر نی.
ضیاء حسینی، سیدمحمد. (1391). سخن‌کاوی. تهران: رهنما.
عباس‌زاده, محمد؛ زایر‌کعبه، رحیم. (1395). بررسی برنامه های سوم و پنجم توسعه در بخش اقتصادی از منظر تحلیل گفتمان لاکلا و موف. مطالعات جامعه شناسی, 30(8):7–27.
فرکلاف, نورمن. (1379). تحلیل انتقادی گفتمان. (گروه مترجمان, مترجم) تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه.
کیا، صادق. (1350, پاییز). زبان فارسی و فرهنگستان زبان ایران. هفت هنر(9).
مسکوب, شاهرخ. (1385). هویت ایرانی و زبان فارسی (نسخه چاپ سوم). تهران: فرزان.
میلانی، عباس. (1369). مجله کاوه و مسأله تجدد. ایران شناسی, 7(2):504–519.
ناطق, ناصح. (1358). زبان آذربایجان و وحدت ملی ایران. تهران: بنیاد موقوفات دکتر افشار.
نقیب السادات, سیدرضا. (1391). روش‌های تحقیق در ارتباطات (جلد 2). تهران: نشر علم.
اساسنامه فرهنگستان ایران. (1314 خرداد). فصلنامه تعلیم و تربیت(شماره 95):167–168.
اساسنامه فرهنگستان زبان ایران. (1349).
کاوه‌. به اهتمام عبدالکریم جربزه‌دار. چاپ اول ١٣٨٤، تهران:انتشارات اساطیر
مرکز پژوهشهای مجلس - قانون انجمنهای ایالتی و ولایتی 1/3/1286. (بدون تاریخ). بازیابی در 11/22/2014، از http://rc.majlis.ir/fa/law/print_version/90097
مرکز پژوهشهای مجلس - قانون بلدیه 11/3/1286. (بدون تاریخ). بازیابی در 11/22/2014، از http://rc.majlis.ir/fa/law/print_version/90099
مرکز پژوهشهای مجلس - قانون تشکیل ایالات و ولایات و دستورالعمل حکام 27/9/1286. (بدون تاریخ). بازیابی در 11/22/2014، از http://rc.majlis.ir/fa/law/print_version/90101
مرکز پژوهشهای مجلس - قانون تشکیل شهرداریها و انجمن شهرها و قصبات. (بدون تاریخ). بازیابی در 11/22/2014، از http://rc.majlis.ir/fa/law/print_version/94071
مرکز پژوهشهای مجلس - قانون ثبت اسناد 21/2/1290. (بدون تاریخ). بازیابی در 11/22/2014، از http://rc.majlis.ir/fa/law/print_version/90141
مرکز پژوهشهای مجلس - قانون ثبت اسناد و املاک 1302. (بدون تاریخ). بازیابی در 11/22/2014، از http://rc.majlis.ir/fa/law/print_version/90740
مرکز پژوهشهای مجلس - قانون مطبوعات 18/11/1286. (بدون تاریخ). بازیابی در 11/22/2014، از http://rc.majlis.ir/fa/law/print_version/90103
مرکز پژوهشهای مجلس - قوانین موقتی اصول محاکمات حقوقی 18/8/1290. (بدون تاریخ). بازیابی در 11/22/2014، از http://rc.majlis.ir/fa/law/print_version/90195
مرکز پژوهشهای مجلس - قوانین موقتی محاکمات جزایی ( آیین دادرسی کیفری) 30/5/1291. (1291). بازیابی در 11/22/2014، از http://rc.majlis.ir/fa/law/print_version/90628
مرکز پژوهشهای مجلس - نظامنامه انتخابات دو درجه 10/4/1288. (بدون تاریخ). بازیابی در 11/22/2014، از http://rc.majlis.ir/fa/law/print_version/90093
مرکز پژوهشهای مجلس - نظامنامه انتخابات اصنافی مجلس شورای ملی. (بدون تاریخ). بازیابی در 11/22/2014، از http://rc.majlis.ir/fa/law/print_version/90091
مرکز پژوهشهای مجلس - قانون شورای عالی معارف. (بدون تاریخ). بازیابی در 11/22/2014، از http://rc.majlis.ir/fa/law/print_version/90680
Bowerman, S. (2001). Language adaptation and Modernization. encyclopedia of sociolinguistics (pp. 626–630). Amsterdam; New York: Elsevier.In R. Mesthrie, & R. E. Asher, Concise
Bugarski, R. (1992). Language situation and general policy. In R. Bugarski, & C. Hawkesworth, Language Planning in Yugoslavia (pp. 10-26). Slavica Publishers.
Cobarrubias, J. (1983). Ethical Issues in Status Planning. In J. A. Fishman, & J. Cobarrubias, Progress in language planning (Vol. 31, pp. 41-85). Berlin: Mouton.
Cooper, R. L. (1989). Language planning and social change. Cambridge: Cambridge University Press.
Hassanpour, A. (1992). Nationalism and language in Kurdistan, 1918-1985. San Francisco: Mellen Research University Press.
Johnson, D. C. (2016). Theoritical Foundations For Discursive Approaches to language policy. In E. Barakos, J. W. Unger, E. Barakos, & J. W. Unger (Eds.), Discursive approaches to language policy (pp. 11-21). London: Palgrave Macmillan.
Kia, M. (1998). Persian Nationalism and the Campaign for Language Purification. Middle Eastern Studies, 34(2), pp. 9–36.
Milroy, J. (2001). Language ideologies and the consequences of standardization. Journal of Sociolinguistics, 5(4), pp. 530–555.
Phillipson, R. (1992). Linguistic imperialism. Oxford: Oxford University Press.
Schiffman, H. F. (1996). Linguistic culture and language policy. London; New York: Routledge.
Skutnabb-Kangas and R. Phillipson. (2001). Discrimination and Minority Languages. In R. Mesthrie, & R. E. Asher, Concise encyclopedia of sociolinguistics (pp. 545–550). Amsterdam; New York: Elsevier.
جامعه شناسی اقتصادی و توسعه
دوره 7، شماره 2
اسفند 1397
صفحه 125-153

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار