بررسی تعیین کننده های اجتماعی و اقتصادی چاقی در بین شهروندان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه شناسی گروه علوم اجتماعی دانشکده حقوق و علوم اجتماعی و عضو هیات علمی قطب جامعه شناسی سلامت دانشگاه تبریز

2 استاد جامعه شناسی گروه علوم اجتماعی و مدیر قطب علمی جامعه شناسی سلامت دانشگاه تبریز

3 دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشکده حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

4 دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه دانشگاه تبریز

چکیده

چاقی و شیوع آن، هم در کشورهای توسعه یافته و هم در کشورهای در حال توسعه به دلیل تغییر در سبک زندگی رو به افزایش است. بررسی ها نشان داده اند که شیوع اختلال های وزنی در بسیاری از جوامع تحت تاثیر عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است. تحقیق حاضر با هدف بررسی تعیین کننده های اجتماعی چاقی انجام شده است. روش تحقیق پیمایشی بوده و جامعه آماری آن را زنان و مردان 64 - 20 ساله شهر تبریز تشکیل می دهند که با استفاده از نمونه گیری کوکران، 400 نفر از آنان برای مطالعه انتخاب و بر اساس نمونه گیری ای خوشه ای چند مرحله ای گزینش شده‌اند. نتایج حاصل از این تحقیق نشانگر آن است که شیوع چاقی در بین زنان (2/72 ) بیش از مردان (8/27) است. متغیرهای فعالیت بدنی، نوع رژیم غذایی، و پایگاه اجتماعی– اقتصادی ارتباط معکوسی با میزان چاقی دارد و متغیر میزان مصرف رسانه های جمعی ارتباط مستقیمی با چاقی دارد. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون لجستیک نشان می دهد که متغیرهای پایگاه اجتماعی- اقتصادی، فعالیت بدنی، میزان مصرف رسانه های جمعی و نوع رژیم غذایی به طور معنی داری چاقی افراد را پیش بینی می کنند. همچنین این متغیرها می توانند ۵۶ درصد از واریانس متغیر وابسته (چاقی) را تبیین نمایند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Study on Social and Economic determinants of Obesity among Citizens

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Golabi 1
  • Mohammad bagher Alizadeh Aghdam 2
  • Tavakkol Aghayari 3
  • Akram Hobbi 4
1 Associate Professor of Sociology, Department of Social Sciences, Faculty of Law and Social Sciences, and a member of the Faculty of Health Sociology, University of Tabriz
2 Professor of Sociology, Department of Social Sciences and Director of the Scientific Center of Health Sociology, University of Tabriz
3 Associate Professor, Department of Social Sciences, Faculty of Law and Social Sciences, University of Tabriz
4 PhD student in Economic Sociology and Development, University of Tabriz
چکیده [English]

Obesity and its prevalence is an increasing issue in both developed countries and in developing countries due to changes in lifestyle. Studies show that the prevalence of weight disorders in many societies is affected by social, economic and cultural factors. The purpose of this study is to assess the social determinants of obesity. The research was a survey and the statistical population consisted of 20-64 year old women and females and females in Tabriz city, which were selected by using Cochran sampling method and selected on the basis of multi-stage cluster sampling method. The results of this study indicate that the prevalence of obesity among women (72.2) is higher than men (27.8%). variables of Physical activity, type of diet, and social and economic status have an inverse relationship with the rate of obesity and the mass media consumption is directly related to obesity. Also, the results of logistic regression show that the variables of socioeconomic status, physical activity, mass media consumption and type of diet significantly predict the obesity of individuals. Therefore, these variables can explain 56 percent of variance of dependent variable (obesity).  

کلیدواژه‌ها [English]

  • obesity
  • socioeconomic status
  • physical activity
  • type of diet
  • mass media consumption

مراجع

  • آزادی، آرمان، انوشه، منیره، الحانی، فاطمه، و حاجی زاده، ابراهیم (1387). تاثیر بکارگیری برنامه ارتقاء سلامت در مدرسه بر کنترل عوامل خطر مرتبط با چاقی نوجوانان. دو فصلنامه طب جنوب، سال یازدهم، شماره 2، صص 162-153.
  • پناهپوری، پروانه، و مقدسی، مهرزاد (1395). ارتباط بین شیوه زندگی با شیوع چاقی و اضافه وزن دختران دانش آموز 7تا 12 سال شهر یاسوج. مجله ارمغان دانش، دوره 21، شماره7، صص 707-717.
  • زر، عبدالصالح، کران خسروی، پروانه، و احمدی، محمدامین (1396). شیوع چاقی و اضافه وزن در دانشجویان دختر دانشگاه علوم پزشکی شیراز و ارتباط آن با عوامل آمادگی جسمانی. مجله سلامت اجتماعی، دوره 4،شماره 2، صص 89-79.
  • عزیزی زین الحاجلو، ﺍﮐﺒﺮ، و تبریزی، جعفرصادق (1393). ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮐﻨﻨﺪه های اجتماعی وضعیت اجتماعی سلامت: تاثیر پایگاه اجتماعی اقتصادی بر سلامت افراد. مجله تصویر سلامت، شماره 1، صص 21-15.
  • علیزاده اقدم، محمدباقر (1391). تحلیل جامعه شناختی سبک غذایی شهروندان تبریزی. فصلنامه علمی – پژوهشی رفاه اجتماعی، سال 12، شماره 44 ، صص 318-285.
  • ﻣﯿﺮﺳلیمانی ، ﺣﺴﯿﻦ، ﻣﺨﺘﺎریﻻﮐﻪ، ﻧﺴﺮﯾﻦ، ﻣﯿﺮﻫﺎدﯾﺎن، لیلا، و ﮐﺎﻇﻢ ﻧﮋاد ﻟﯿﻠﯽ، اﺣﺴﺎن (1394). ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی اﺿﺎﻓﻪ وزن وﭼﺎﻗﯽ در ﮐﻮدﮐﺎن ﺑﺪو ورود ﺑﻪ دﺑﺴﺘﺎﻧﻬﺎی ﺷﻬﺮرﺷﺖ. ﭘﺮﺳﺘﺎری و ﻣﺎﻣﺎﯾﯽ جامع نگر، سال 25، شماره 77، صص62-55.
  • ملک زاده،---- (8 مرداد 1396). آمار جهشی رشد چاقی در ایران، خبرگزاری میکروفون نیوز (محا).
  • مداح، محسن (1391). ﻣﺮوری ﺑﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﭼﺎﻗﻲ در ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن در اﻳﺮان. ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻮم ﺗﻐﺬﻳﻪ و ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻏﺬاﻳﻲ اﻳﺮان، ﺳﺎل ﻫﻔﺘﻢ، ﺷﻤﺎره1، ﺻص127-119.
  • مقیمی دهکردی، بیژن، صفایی، آزاده، واحدی، محسن، پور حسینقلی، محمدامین، و پورحسینقلی، اسماء (1391). بررسی شیوع چاقی و عوامل دموگرافیک مرتبط با آن در تهران. مجله بهداشت و توسعه، سال اول، شماره1.صص 30-22.
  • مظفری، مصیب، نصرتی، صغری، پورمنصور، گیتی، و رضایی، مهدی (1383). بررسی عوامل موثر بر شیوع چاقی در زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر ایلام. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام، دوره چهاردهم، شماره اول، بهار85، صص 17-8.
  • مرکز آمار ایران 1395.
  • مداح، محسن (1391). ﻣﺮوری ﺑﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﭼﺎﻗﻲ در ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن در اﻳﺮان. ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻮم ﺗﻐﺬﻳﻪ و ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻏﺬاﻳﻲ اﻳﺮان، ﺳﺎل ﻫﻔﺘﻢ، ﺷﻤﺎره1، ﺻص127-119.
  • Blas, E., Gilson, L., Kelly, M. P., Labonté, R., Lapitan, J., Muntaner, C. (2008); Addressing social determinants of health inequities: what can the state and civil society do?, The Lancet,372(9650):9-1684.
  • Bonnefond, C., & Clément, M. (2014); Social class and body weight among Chinese urban adults: The role of the middle classes in the nutrition transition, Social Science & Medicine, 112: 22-29.
  • Bouchard, C. (1996); Genetics of obesity in humans: Current issues. In: Chadwick DJ, Cardew GC, editors. The origins and consequences of obesity. Chichester: Wiley, 108–117.
  • Bryant, P. H., Hess, A. & Bowen, P. G. (2015); Social Determinants of Health Related to Obesity, The Journal for Nurse Practitioners, 11(2): 220-225.
  • Cavaco, S., Eriksson, T. & Skalli, A. (2014); Life cycle development of obesity and its determinants in six European countries, Economics and Human Biology, 14: 62–78.
  • Cockerham, W. C., Hinote, B. P., Abbott, P. & Haerpfer, C. (2004);Health lifestyles in central Asia: The case of Kyrgyzstan and Kazakhstan, Social Science & Medicine, 59:1409–1421.
  • Dahlgren, G. & Whitehead, M. (1991); Policies and Strategies to Promote Social Equity in Health Stockholm: Institute for Future Studies.
  • Dietz, W. H. (1998); Health Consequence of Obesity, In Youth: Childhood Predictors of Adult Disease, Pediatrics, 101: 518-525.
  • Duvigneaud, N., Wijndaele, K., & Matton, L. (2007); Dietary factors associated with obesity indicators and level of sports participation in Flemish adults: a cross-sectional study. Nutr J., 6:26.
  • Eby, G., Colditz, G. A. (2008); Obesity/Overweight: Prevention and Weight Management.
  • Fernanda D.B. Abadio Fincoa, b, Marcus V.A. Fincoc , Lutz Graeve, (2017); Prevalence and associated factors of overweight in adults of rural Brazilian Amazonia. NFS Journal,1-7.
  • Finelli, G. & Gallipoli, P. (2005); Assessment of Physical Activity in an Outpatient Obesity Clinic in Southern Italy. Nutrition Metabolism & Cardiovascular Disease, 16:168-178.
  • Jacoby, E., Goldstein, J., Augusto, L., Nu´n˜ez, E., & Lo´pez, T. (2003); Social class, family, and life-style factors associated with overweight and obesity among adults in Peruvian cities, Preventive Medicine 37: 396–405.
  • Hayden, M. D. (2003); Wong Nursing Care of infants and children, Philadelphia: Mosby.
  • Lissner, L., & Heitmann, B. L. (1995); Dietary fat and obesity: evidence from epidemiology. Eur J Clin Nutr, 49:79-90.
  • Marmot, M. (2005); Social determinants of health inequalities, The Lancet, 365 (9464): 104-1099.
  • McGinnis, J. M., Williams-Russo, P. & Knickman, J. R. (2002); The case for more active policy attention to health promotion, Health Affairs, 21(2):78-93.
  • Mclaren, L. (2004); Socioeconomic status and obesity, Epidemiol Rev, 29:29-48.
  • Mosby’s Medical Dictionary.(2009); 8th ed. Elsevier.
  • Molarius, A., Seidell, J. C., Sans, S., Tuomilehto, J. & Kuulasmaa, K. (1988); Educational level, relative body weight, and changes in their association over 10 years: an international perspective from the WHO MONICA project, J Clin Epidemiol,41(2).
  • Pen˜a, M., & Bacallao, J. (2000); Obesity among the poor: an emerging problem in Latin America. In: Pen˜a M, Bacallao J, editors. Obesity and poverty: a new public health challenge. Washington, DC: Pan American Health Organization, p. 3–10.
  • Pengpid, S. & Peltzer, K. (2016); Associations between behavioural risk factors and overweight and obesity among adults in population-based samples from 31 countries, Obesity Research & Clinical Practice, 1-9.
  • Sobal, J., Rauschenbach, B. & Frongillo, E. A. (2003); Marital Status Changes and Body Weight Changes: A US Aongitudinal Analysis, Social Science and Medicine 56:1543-55.
  • Stunkard, A. (2000); Factors in obesity: current opinion. In: Pena M, Bacallao J, editors. Obesity and poverty: a new public health challenge. Washington, DC: Pan American Health Organization, 23–8.
  • Vaidya, V. (2006); Psychosocial Aspects of Obesity, IN Vaidya, V. Editor. Health and Treatment Strategies in Obesity. Unionville,ct: Kargher Publishers, p.73-85.
  • Wiecha, J. L., Peterson, K. E. & Ludwig, D. S. (2006); When children eat what they watch: Impact of television viewing on dietary intake in youth, Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine, 160: 436–442.
  • World Health Organization. (2004); Geneva, 82(12):891-970.
جامعه شناسی اقتصادی و توسعه
دوره 8، شماره 1
شهریور 1398
صفحه 131-158

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار