واکاوی معنایی نقش توسعه حرفه ای در منزلت اجتماعی معلمان ( نمونه پژوهش : معلمان شاغل در استان تهران)

نوع مقاله : مستخرج از پایاننامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی‌گروه‌های اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، رسانه و ارتباطات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.

2 استادیار، گروه جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، رسانه و ارتباطات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)

3 استادیار، گروه جامعه‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رودهن، رودهن، ایران.

10.22034/jeds.2024.58756.1762

چکیده

چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی معنا کاوانه نقش توسعه حرفه‌ای در منزلت اجتماعی معلمان است. روش پژوهش کیفی و از نوع داده بنیاد (گرندد تئوری) است. جمعیت آماری پژوهش از میان معلمان شاغل در آموزش و پرورش غرب استان تهران و بر اساس اصل اشباع نظری 19 نفرازآنان انتخاب شدند. سئوالات مصاحبه بر اساس نظر گروه هدایت کننده تحقیق و با استفاده از روش دلفی به رویت و ملاحظه صاحب نظران رشته‌های جامعه شناسی، مدیریت و علوم تربیتی رسید و روایی محتوایی به مدد خبرگان مورد تایید قرار گرفت و همچنین برای سنجش پایایی آن از ضریب کاپا (میزان توافق بین داوران) استفاده شد. مفاهیم استخراج شده از این مصاحبه‌ها شامل 54 گزاره اولیه مفهومی در بخش توسعه حرفه‌ای، 132 گزاره مفهومی در بخش منزلت اجتماعی و 45 گزاره اولیه مفهومی در بخش نقش توسعه حرفه‌ای در منزلت اجتماعی معلمان بدست آمد. این مفاهیم طی سه مرحله کدگذاری‌های باز، محوری و گزینشی و در قالب یک الگوی نظری ( پارادایم ) و با محوریت یک مقوله اصلی ( مقوله هسته )، شرایط علی، شرایط زمینه‌ای، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدها منعکس شده است. تحلیل داده‌های تحقیق نشان از نقش توسعه حرفه‌ای در جایگاه منزلتی معلمان دارد و بیان می‌دارد که بین دو مقوله اصلی پژوهش یعنی توسعه حرفه‌ای و منزلت اجتماعی معلمان ارتباطی هم افزا و مستقیم وجود دارد که در آن نقش معلمان، نقشی تعیین کننده وتاثیرگذار است. پارادایم یا طرح الگوواره ( طرح شماتیک) در بخش یافته‌ها و نتایج تحقیق آورده شده است.
واژگان کلیدی: آموزش و پرورش، توسعه حرفه‌ای، تحول منزلتی، معلمان.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Semantic analysis of the role of professional development in the social status of teachers (Research sample: teachers working in Tehran province)

نویسندگان [English]

  • hamidreza rahgozar 1
  • Ali Baghaei Sarabi 2
  • afsaneh varasteh far 3
1 Department of Sociology . Faculty of Social Sciences, Media and Communication. Islamic Azad University, Central Tehran branch. Tehran. Iran
2 Assistant Professor, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Media and Communication, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Sociology, Faculty of Literature and Social Sciences, Islamic Azad University, Roudehen Branch, Roudehen, Iran.
چکیده [English]

The objective of the present study was meaning-based analysis of the role of professional development in teachers’ social status. The research was conducted by qualitative method and based on grounded theory methodology. Its statistical population included the teachers working in education organization in the west of Tehran province, 19 of whom selected as the sample based on the principle of theoretical saturation. According to the opinion of the research’s guiding group and using the Delphi method, the interview questions were reviewed by experts in the fields of sociology, management, and educational sciences and they confirmed its content validity. Moreover, Cohen’s kappa coefficient was employed to measure its reliability (judges’ consensus rate). The concepts extracted from these interviews included 54 initial conceptual propositions in professional development section, 132 conceptual initial propositions in social status section, and 45 conceptual initial propositions in the section of the role of professional development in teachers’ social status. These concepts were reflected at three stages of open, axial, and selective coding and in the form of a grounded theory model (paradigm) centered on a core category, causal conditions, background conditions, intervening conditions, strategies, and consequences. The research data analysis indicates the role of professional development in the teachers’ social status, stating the presence of a synergistic and direct relationship between the research’s two main categories, i. e. professional development and teachers’ social status, in which the teachers play a decisive and effective role. The paradigm or schematic design is presented in the research findings and results section

کلیدواژه‌ها [English]

  • Education
  • Professional Development
  • Dignity Transformation
  • Teachers
منابع
اجیرلو، محمد باشکوه، قاسمی همدانی، ایمان، (1401)، بررسی تاثیر مدیریت دانش ‌‌در عملکرد و‌‌ وفاداری ‌‌کارکنان با نقش تعدیل‌‌گری نوآوری (نمونه پژوهش: کارکنان پتروشیمی تبریز)، فصلنامه مدیریت دانش سازمانی، سال 5، زمستان 1401. صص 77- 109.
استراوس‌‌آنسلم، کوربین‌‌جولیت، (‌‌1393‌‌)، اصول ‌‌روش‌ ‌تحقیق ‌‌کیفی: نظریه‌‌ مبنایی، رویه‌‌ها ‌‌و ‌‌شیوه‌‌ها، مترجم بیوک محمدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و ‌‌مطالعات فرهنگی.
برزگر، محمود، نویدی، احد، (1382)، راه‌های ارتقاء منزلت اجتماعی معلمان، فصلنامه تعلیم و تربیت، دوره 19، شماره 18، صص 18-29.
بقایی‌سرابی، علی (1385)، بررسی تاثیرات اجتماعی ادراک شده بر عملکرد شغلی، فصلنامه دانشگاه آزاد واحد خلخال، شماره8، صص144-124.
بیرو آلن، (1375)، فرهنگ علوم اجتماعی، مترجم محمدباقر ساروخانی، تهران: کیهان.
تقی‌پور، آذر قاسمی‌‌زاد، علیرضا، معتمد، حمیدرضا، (1401)، شناسایی شایستگی‌های حرفه‌ای مدیران آموزشی مدارس متوسطه، فصلنامه مدیریت منابع انسانی، شماره 14، صص281-255.
توسلی، غلامعباس، (1371). نظریه‌های جامعه‌شناسی، چاپ سوم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها.
توکلی، غلامرضا، محمد مظاهری، محمد، مظاهری طارمی، محمد، (1400)، مدل‌سازی چالش‌های استقرار فرهنگ‌سازی داده محور در سازمان‌های دولتی (نمونه پژوهش: سازمان‌های تابع وزارت دفاع)، فصلنامه مدیریت دانش سازمانی، سال چهارم، شماره 15، زمستان 1400، صص 149-111.
دیبایی، صابر، رحیمی سجاسی، داود، (1401)، آسیب‌های فعالیت‌های پرورشی سازمان آموزش و پرورش شهر قم در دوره متوسطه اول، مجله پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، شماره 30، 363-343.
رضایی، اکبر، شاه طالبی، بدری، سعیدیان، نرگس، (1399)، تجارب زیسته معلمان از منزلت اجتماعی به منظور ارائه مدلی برای آموزش و پرورش دولتی ایران، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، شماره 1، صص 159-143.
رفیع‌پور، فرامرز، (1382). آناتومی جامعه، تهران: شرکت سهامی انتشار.
ریتزرجورج، (1392)، مبانی نظری جامعه‌شناسی معاصر و ریشه‌های کلاسیک آن، مترجم شهناز مسمی پرست، تهران: نشرثالث.
سعادت، اسفندیار، (1396). مدیریت منابع انسانی، تهران: انتشارات سمت.
سهرابی، عاطفه، یزدخواستی، علی، صادقی ارانی، زهرا، (1399)، بررسی تاثیر عوامل فردی بر به اشتراک‌گذاری دانش در سازمان: فرا تحلیل مطالعات ایران، فصلنامه مدیریت دانش سازمانی، سال 3، شماره 11، صص 44-1.
صادقی دروازه، سعید، شوال، عباس، مزروعی نصرآبادی، (1397)، نقش قابلیت‌های فرآیندی مدیریت دانش در توانمندسازی ساختاری منابع انسانی (مورد مطالعه: دانشگاه علامه طباطبایی)، فصلنامه مدیریت دانش سازمانی، سال 1، شماره 1، تابستان 1397، صص 72-49.
صالحی، زهرا، احمدپور، سپیده، باقری، عالی، (1398)، پژوهش ‌‌محوری‌‌ و ‌‌صلاحیت‌‌‌‌های ‌‌حرفه‌‌ای‌‌ معلمان ‌‌علوم‌‌تجربی، مجله ‌‌نخبگان ‌‌علوم ‌‌و مهندسی، جلد 4، شماره 1، سال 1398.
طاهری، مرتضی، عارفی، محبوبه، پرداختچی، محمدحسن، قهرمانی، محمد، (1392)، کاوش فرآیند توسعه حرفه‌ای معلمان در مراکز تربیت معلم: نظریه داده بنیاد، فصلنامه نوآوری آموزشی، سال 12، شماره 45، صص30-1.
عارف‌نژاد، محسن، موسوی، سیده مریم، (1401)، تهیه نقشه شناختی فازی عوامل موثر براحتکار دانش در سازمان (نمونه پژوهش: دانشگاه لرستان)، فصلنامه مدیریت دانش سازمانی، سال 5، زمستان 1401، صص74-47.
عصاره، علیرضا، رزی، جمال، (1393)، توسعه حرفه‌ای معلمان: استلزامات، زمینه‌ها، راهبردها و عوامل، نخستین همایش ملی علوم تربیتی و روان‌شناسی.
عظیمی، حسین، مرشدی، احد، عباسی، داود، (1399)، نقش‌‌ یادگیری ‌‌سازمانی ‌‌و فرآیند ‌‌کسب ‌‌و کار بر‌‌ عملکرد دانش ‌‌محور سازمان، ‌‌نمونه پژوهش: اداره دارایی زنجان و سازمان صنعت ‌‌و ‌‌معدن‌‌ بجنورد، فصلنامه مدیریت دانش سازمانی، سال 3، شماره 9، صص209-167.
فارسانی، میثم، فتح‌اللهی چالشتری، سهیلا، مرادی، مینا، (1401)، تحلیل رابطه‌‌ رهبری دانش ‌‌محور، رفتار مدیریت دانش و عملکرد نوآوری، (نمونه پژوهش: شرکت‌های کوچک و متوسط استان چهارمحال و بختیاری)، فصلنامه مدیریت دانش سازمانی، سال 5، شماره پیاپی16، صص165-135.
کارگر، رضا، بریمانی، خدیجه (1398)، رابطه ‌‌مدیریت ‌‌دانش‌ ‌و ‌‌ابعاد ‌‌توانمندسازی‌ ‌کارکنان ‌‌حوزه ‌‌آموزش‌‌ دانشگاه ‌‌علوم ‌‌پزشکی مازندران. نشریه راهبردهای ‌‌آموزشی (راهبردهای آموزش در علوم پزشکی)، سال 1398، دوره 12، شماره 2، صص17-11.
کاشی نهنجی، وحیده، اسفندیاری‌‌مقدم، علیرضا، عرفانی، نصراله، (1397)، تدوین مدل ساختاری ‌‌استاندارد‌‌ و‌‌ توسعه حرفه‌ای دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان بر مبنای سواد اطلاعاتی‌‌آن‌ها، نشریه مشاوره شغلی و سازمانی، دوره 10، شماره 36، صص102-69.
کاظم‌زاده بیطالی، مهدی، جدی‌الوارعلیا، ابراهیم، حسنی، محمد، (1395)، ارزیابی چارچوب عوامل موثر بر تعهد حرفه‌ای معلمان مدرسه‌های دولتی ‌‌آذربایجان غربی، فصلنامه نوآوری‌های مدیریت آموزشی، سال 12، شماره ‌‌1 (مسلسل 45)، ‌‌صص 83-69.
کاظمی، معصومه، رنجدوست، شهرام، مجلل چوپقلو، محمدعلی، (‌‌1401)، طراحی واعتبار یابی الگوی مسئولیت پذیری دینی دانش آموزان در برنامه درسی دوره ابتدایی، مجله پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، شماره‌‌3، صص 381-365.
کرسول جان، ( 1385 )، پویش‌ ‌کیفی و طرح پژوهش انتخاب از میان پنج رویکرد، مترجم حسن دانایی فرد، تهران: انتشارات صفایی.
کوهن بروس، (1384)، درآمدی به جامعه‌شناسی، مترجم محسن ثلاثی، تهران: توتیا.
گلدسته، اکبر، همایون آریا، شاهین، مقصودی، بهاره، (1401)، مدل‌بندی ساختاری عوامل موثر بر تسهیم دانش بین اعضاء هیئت علمی، فصلنامه مدیریت دانش سازمانی، سال 5، شماره 18، صص 67-37.
لاورنس نیومن ویلیام، (1392)، شیوه‌های پژوهش اجتماعی رویکرد کیفی و کمی، مترجمان حسن دانایی فرد، سید حسین‌‌کاظمی، جلد 1، تهران: جامعه شناسان.
محمدی، رزگار، حسنی، آرمان، (1398)، بررسی ‌‌تاثیر فرآیند‌ ‌درس‌ ‌پژوهی‌ ‌بر توسعه ‌‌حرفه‌‌ای‌‌ معلمان، فصلنامه ‌‌علمی ‌‌پژوهی ‌‌تدریس پژوهی، سال 7، شماره 1، صص19-1.
محمدی‌‌کیا، اکبر، معمارزاده‌‌طهران، غلامرضا، عطایی، محمد، درودیان، محمود، (1400)، طراحی ‌‌الگوی‌ ‌تعاملی ‌‌یادگیرنده ‌‌‌‌یاد دهنده، فصلنامه مدیریت دانش سازمانی، سال 4، شماره 15. صص 65-39.
محمدی‌نسب، رباب، فخیمی‌آذر، سیروس، پاسبان، محمد، بهلولی، نادر، (1399)، مدل توانمندسازی کارکنان با بکارگیری آموزش درست پلیس‌های تخصصی (نمونه پژوهش‌‌: فرماندهی ‌‌انتظامی ‌‌استان ‌‌آذربایجان‌‌شرقی)، ‌‌فصلنامه ‌‌توسعه ‌‌مدیریت‌ ‌منابع‌ ‌انسانی‌‌ و پشتیبانی، پیاپی 58، صص182-166.
مختاری، امیرحسین، اکبری محله‌کلایی، محمد، باقری، روح‌الله، (1397)، آمادگی تغییر و یادگیری سازمانی (نمونه مطالعه: شهرداری تهران)، فصلنامه مدیریت دانش سازمانی، سال 1، شماره 10، صص 187-169.
ملایی‌نژاد، اعظم، (1385)، مطالعه تطبیقی برنامه درسی تربیت معلم در چند کشور، تهران: موسسه پژوهشی برنامه‌ریزی درسی و نوآوری‌های سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
مهدیان، سمیه، حکیم‌زاده، رضوان، صفایی موحد، سعید، صالحی، کیوان، (1397)، بازنمایی ادراک و ‌‌تجربه زیسته معلمان از منزلت اجتماعی‌شان: مطالعه‌ای به روش پدیدارشناسی، نشریه خانواده و پژوهش، دوره15، شماره 1، (پیاپی38)، صص37-19.
نائیجی، محمدجواد، فورچی‌بیگی، اسحاق، قربانی فاراب، محمدحسین، سیدعلی‌‌جانلو، محمدحسین، (1401)، بررسی نقش مدیریت دانش استراتژیک در رابطه ابعاد سرمایه فکری و عملکرد فنآورانه (نمونه پژوهش: شرکت‌های لبنی)، فصلنامه مدیریت دانش سازمانی، سال 5، صص 171-145.
نویدادهم، مهدی، شفیع‌زاده، حمید، (1393)، بررسی عوامل فرهنگی اجتماعی موثر برمنزلت اجتماعی معلمان، فصلنامه راهبرد، سال 23، شماره 73، صص 194-175.
یاراحمدی، فتانه، شهبازی، الهام، (1400)، بررسی نقش شیوه‌های ‌‌تعامل ‌‌موثر در توسعه ‌‌و پیشرفت روابط انسانی در کارکنان مدارس شهرستان نهاوند، مجله پژوهش‌های پیشرفت: سیستم‌ها و راهبردها، سال 2، شماره 3، (پیاپی، پاییز 1400)، صص92-70.
Choi Soobin and Xinyi Mao(2020), Teacher autonomy for improving teacher self-efficacy in multicultural classrooms: A cross-national study of professional development in multicultural education, International Journal of Educational Research, Volume 105, pp101-711.
Eshchar-Netz Livat, Dana Vedder-Weiss, AdamLefstein(2022), Status and inquiry in teacher communities, Teaching and Teacher Education, Volume 109, pp103-124.
Nobenac, I, Brouwer Jan, J, Deinumac, W. H, Hofmann, A. (2021). The development of university teachers’ collaboration networks during a departmental professional development project, Teaching and Teacher Education, Volume 103, pp13-36..
Powel, C. G. Bodur, y. (2018). Teachers’ perceptions of on online professional development experience: implications for a design implementation framework. Teaching and Teacher Education Volume 87, 36-48.
Sandilos, Lia, E & et al. (2017). Does professional development reduce influence of teacher stress on teacher -child interactions in pre-kindergarten classroom? “Early childhood Research Quarterly” Volume 42 .pp 280-290.
Vermunta D, and et. al. (2019). The impact of Lesson Study professional development on the quality of teacher learning, Teaching and Teacher Education, Volume 74.pp61-73.