واکاوی ابعاد توسعه سیاسی در برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

2 استادیار دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی ,واحد تبریز

3 استادیار، علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

4 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی سیاسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

مقدمه: افزایش توسعه سیاسی در جامعه در گرو پیچیدگی، استقلال، انعطاف‌پذیری و یگانگی خواهد بود؛ در غیر اینصورت سیستم با بی‌ثباتی، هرج و مرج، اقتدارگرایی و زوال سیاسی مواجه خواهد شد. این پژوهش با هدف تحلیل محتوای کیفی ابعاد توسعه سیاسی در برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. روش‌شناسی: روش‌شناسی این تحقیق، تحلیل محتوای کیفی از نوع قیاسی است. جامعه آماری، برنامه‌های پنجگانه توسعه ج.ا.ا است. نمونه مورد بررسی برنامه ششم توسعه(24 ماده و 128 تبصره، بندها و اجزای قانون برنامه)، حجم نمونه از طریق اشباع نظری مشخص شده و روش نمونه‌گیری در پژوهش حاضر از نوع هدفمند هست، واحد تحلیل در پژوهش حاضر جمله (یا همان مواد و تبصره‌های متن برنامه ششم توسعه ج.ا.ا). یافته‌ها: در برنامه ششم توسعه از میان ده مولفه توسعه سیاسی، موئلفه های نهادمندی و پیچیدگی ساختار اجتماعی، مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی دولت، قانون‌مداری، عقلانیت و خردورزی، توسعه اقتصادی و تقویت بورژوازی ملی، ظرفیت دولت، آزادی سیاسی، مشارکت سیاسی، رقابت سیاسی و امنیت روانی و سیاسی مورد توجه بوده و به سه مولفه آزادی سیاسی، مشارکت سیاسی و رقابت سیاسی پرداخته نشده است. نتیجه‌گیری: با توجه به شرایط سیاسی کشور ایران و عدم پرداختن به مولفه‌های مشارکت، رقابت و آزادی سیاسی، ضرورت پرداختن به مولفه‌های فوق و مولفه‌های دیگری که در این مقاله به آنها پرداخته نشده، بیشتر احساس می‌شود. با توجه به شرایط سیاسی کشور ایران و عدم پرداختن به مولفه‌های مشارکت، رقابت و آزادی سیاسی، ضرورت پرداختن به مولفه‌های فوق و مولفه‌های دیگری که در این مقاله به آنها پرداخته نشده، بیشتر احساس می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Issue: Qualitative content analysis of the sixth development program of the Islamic Republic of Iran with emphasis on the field of political development

نویسندگان [English]

  • Amirmasoud Amirmazaheri 1
  • mahmoud Elmi 2
  • Akbar Momeni Rad 3
  • Hosein Ahmadzadeh Gholi 4
1 Associate Professor, Department of Social Sciences, Faculty of Social Sciences, Islamic Azad University, Central Tehran Branch
2 Assistant Professor, Faculty of Social Sciences, Islamic Azad University, Tabriz branch
3 Assistant Professor of Educational Sciences, Faculty of Humanities, Bo Ali Sina University, Hamedan
4 PhD candidate of Political Sociology, Faculty of Social Sciences, Islamic Azad University, Central Tehran Branch
چکیده [English]

Increasing political development in the political system depends on complexity, independence, flexibility and unity; Otherwise, the system will face instability, chaos, authoritarianism and political decline. The methodology of this research is qualitative content analysis method of comparative type. The unit of analysis in the present study is the sentence. The statistical population is the five development programs of the Islamic Republic of Iran. The sample under review is the sixth development plan. The sample size has been determined through theoretical saturation and the sampling method in the current research is purposeful. Among the ten components of political development, three components of political freedom, political participation and political cooperation have not been addressed. Considering the political conditions of Iran and not addressing the components of participation, competition and political freedom, the necessity of addressing the above components and other components that are not addressed in this article is felt more. Among the ten components of political development, three components of political freedom, political participation and political cooperation have not been addressed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The sixth development program of the Islamic Republic of Iran
  • political development
  • content analysis. Deductive method
  • Iran
آقازداه، علی (1394) مقایسه سیاست‌های شهری قبل و بعد از انقلاب، مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت کشورهای اسلامی، شبکه پژوهشگران ایرانی.
آلموند، گابرییل ا؛ پوئل، جی بینگام؛ استروم، کاره؛ دالتن، راسل (1396) سیاست‌های مقایسه‌ای چارچوب نظری، ترجمه علیرضا طیب و وحید بزرگی، چاپ اوّل، تهران، انتشارات امیرکبیر.
اعتباریان خوراسگانی، اکبر؛ قلی پور مقدم، فرید (1396) مرور تطبیقی نظریه‌های توسعه سیاسی، مجله علمی تخصصی رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، سال اوّل، شماره 3، صص139-126.
ایزدی، رجب؛ جیدرپور اینانلو، مرتضی (1394) بررسی پیامدهای برنامه‌های پنجگانه توسعه اقتصادی دوره پهلوی اول و دوم و نقش آن در شکل‌گیری انقلاب اسلامی ایران، دوفصلنامه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، سال چهارم، شماره دوّم،صص 27-1.
بشیریه، حسین (1385) دیباچه‌ای بر جامعه شناسی ایران: دوره جمهوری اسلامی ایران، تهران، موسسه نگاه معاصر.
ترنر، مارک و هیوم، دیوید (1384) حکومت‌داری، مدیریت توسعه، چگونه دولت کارآمد داشته باشیم، ترجمه عباس منوریان، چاپ دوم، تهران، موسسه عالی آموزشی و پژوهشی مدیریت و برنامه‌ریزی.
جغتایی فائزه؛ موسوی، میرطاهر؛ زاهدی مازندرانی، محمدجواد (1395) ابعاد و مولفه‌های توسعه اجتماعی در برنامه‌های پنجگانه توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، دوره 16، شماره 63، صص88-55.
دلاوری، ابوالفضل (1393) الگوهای کلاسیک توسعه سیاسی، نگاهی به تجربه اروپای غربی، فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره22، صص140-104.
دیداری، چنور؛ محسنی، رضاعلی؛ بحرانی، محمد حسین (1398) بررسی عوامل موثر بر توسعه نامتوازن در استان کردستان با تاکید بر شاخص‌های توسعه اقتصادی، دوفصلنامه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، سال هشتم، شماره دوم، صص197-167.
سریع القلم، محمود (1396) عقلانیت و توسعه یافتگی ایران، چاپ شانزدهم، تهران، موسسه نشر فروزار روز.
سیف‌الهی، سیف‌الله (1390) اقتصاد سیاسی ایران: مجموعه مقاله‌ها و نظرها، تهران، پژوهشکده جامعه پژوهشی و برنامه‌ریزی المیزان.
سن، آمارتیا (1401) توسعه به مثابه آزادی، ترجمه وحید محمودی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
عبداللهی، محمد و فیروز راد (1388) بررسی روند تحول و موانع ساختاری توسعه سیاسی در ایران (1304-1382)، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره دهم، شماره 1.
میسایی، قاسم؛ دین‌پرست، فائز؛ تقی‌پور، عباس (1398) بررسی جایگاه توسعه سیاسی در برنامه‌های توسعه جمهوری اسلامی ایران، پژوهش راهبردی سیاست. دوره 8، شماره 28، صص184-155.
مومنی‌راد، اکبر؛ علی آبادی، خدیجه؛ فردانش، هاشم؛ مزینی، ناصر (1392) تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش: ماهیت، مراحل و اعتبار نتایج، فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، سال چهارم، شماره 14، صص222-188.
محمدپور، احمد (1392) روش تحقیق کیفی: ضد روش 2، تهران، انتشارات جامعه شناسان.
نظری، سید غنی؛ بشیری گیوی، حسین و جنتی، سعید )1392) بررسی تأثیر مشارکت سیاسی بر توسعه سیاسی، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال ششم، شماره 1، صص146-138.
واینر، مایرون و هانتینگتون، ساموئل (1392) درک توسعه سیاسی، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ دوّم، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
هانتینگتون، ساموئل (1392) سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ پنجم، تهران، نشر علم.
هدی، فرل (1978) مدیریت در کشورهای در حال توسعه. مدیریت عمومی (چشم‌انداز تطبیقی)، ترجمه حسن دانایی فر، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
Deutch, K. (1961), Social Mobilization and Development, American political Science Review, vol. L. v.pp:493-514.
Eisenstadt, Shmuel. N. (1963), Political System of Empires. The Free Press.
Berg, B. (2006), Qualitative Research Methods for the Social Sciences, New York: Allyn and Becon.
Glaser, B. G., & Strauss, A. (1967). The discovery of grounded theory: Strategies for qualitative research. Chicago: Aldine Publishing.
Gill, Graeme, (2000), The Dynamic of Democratization Elites, Civil Society and Transition Process, Memillan.
Huntingtons, Samuel P. (1965), Political Develop and Political Decay, world political, xvii.
Huntingtons, Samuel P. (1988), the change to change: Modernization, Development and Politics in Loais J. Cantori and Andrew H. Ziegler, jr., (eds), Camparative Politics: in the post Behavioral Era, Boulder: Colorado: Lynne Rienner Publisher, PP: 355-384.
Pye, Lucain. W, (2015), Communications and Political Development, (SPD-1).
Pacione, M. (207019), Urban Geography, A Global Perspective, 2th, London
Palmer Mont (1987). Dilemmas of Politics.
Pye, Lucian W. (1963). "Introduction", in Lucian Pye, (eds.), Communications and Political Development, Princeton: Princeton University Press.