مطالعه فرهنگ مدیریت پسماند در بین شهروندان شهر تهران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه آموزشی جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی تهران

2 دانشجوی دکتری سیاست گذاری فرهنگی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی

3 استادیار جامعه شناسی ، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی، تهران، ایران

چکیده

هدف:افزایش روزافزون جمعیت و تغییر الگوی مصرف، سبب افزایش مصرف گردیده و افزایش مصرف نیز به دنبال خود مسائل مختلفی چون تولید پسماندها را در شهرهای بزرگ از جمله تهران به همراه آورده است. مسئله مواد زائد و پسماندهای شهری به قدری دامنه پیدا کرده‌اند که قلمرو آنها دیگر به مسائل فنی ختم نمی‌شوند و عمیقاً صبغه اجتماعی و فرهنگی دارند. بنابراین مطالعه فرهنگ مدیریت پسماند در بین شهروندان شهر تهران به عنوان مسئله اصلی تحقیق مد نظر قرار گرفته است.
روش: پژوهش حاضر کیفی بوده و داده‌ها با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق نیمه ساختمند با نخبگان سازمان مدیریت پسماند و بخش پسماند و بازیافت مناطق 22 گانه شهرداری شهر تهران در بازه زمانی فروردین و اردیبهشت 1400 گردآوری و به منظور تحلیل داده‌ها از تحلیل تماتیک استفاده شده است.
یافته‌ها:یافته‌های پژوهش حاضر 7 مقوله اصلی از جمله خلاءسیاست‌گذارانه، فقر دانش تجربی/تئوریک، خلاءآموزش‌های مهارتی/شناختی، ضعف عملیاتی‌سازی و اجرا، تفکر مصرفی به طبیعت، بی‌ارزش‌انگاری اجتماعی و ائتلاف‌های رانتی همسود و مقولات فرعی را در بر می‌گیرند.
نتایج: نتایج تحقیق نشان می‌دهد که مقولات و مضامین استخراج شده بر دو دسته از فقدان‌ها تاکید دارند که مانع فرهنگ‌سازی در این حوزه شده است:دسته اول به مولفه‌های مرتبط با شهروندان بر می‌گردد و دسته دوم مقولاتی هستند که از بیرون باعث عدم نهادینه‌سازی فرهنگ مدیریت پسماند شده‌اند.
نتایج: نتایج تحقیق نشان می‌دهد که مقولات و مضامین استخراج شده بر دو دسته از فقدان‌ها تاکید دارند که مانع فرهنگ‌سازی در این حوزه شده است:دسته اول به مولفه‌های مرتبط با شهروندان بر می‌گردد و دسته دوم مقولاتی هستند که از بیرون باعث عدم نهادینه‌سازی فرهنگ مدیریت پسماند شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Study of the Waste Management Culture in Tehran

نویسندگان [English]

  • Bijan Zare 1
  • Azam Niazy 2
  • Farhad Bayani 3
1 Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University
2 Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University
3 Assistant Professor of Sociology, Research Institute of Cultural, Social and Civilization Studies, Tehran, Iran
چکیده [English]

Objective: Increasing population and changing consumption patterns have led to increased consumption it has led to various issues such as waste production in large cities, including Tehran. The issue of municipal wastes and wastes has become so widespread that their territory no longer ends with technical issues and has a deep social and cultural nature. Therefore, the study of waste management culture among the citizens of Tehran has been considered as the main issue of the research.
Method: The present study is qualitative and the data were collected using semi-structured in-depth interview technique with the elites of the Waste Management Organization and the Waste and Recycling Department of the 22 districts of Tehran Municipality in the period of April and May 1400 and to analyze the data from Thematic analysis was used.
Findings: The findings of the present study are 7 main categories including policy-making vacuum, lack of empirical / theoretical knowledge, skill / cognitive training vacuum, poor operationalization and implementation, consumer thinking towards nature, social devaluation and Rental coalitions include cohesive and sub-categories.
Results: The results show that the extracted categories and themes emphasize two categories of deficiencies that have hindered culturalization in this area: the first category refers to the components related to citizens and the second category There are categories that have led to the lack of institutionalization of waste management culture from the outside.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Waste Management Culture
  • Thematic Analysis
  • Policy Vacuum
  • Tehran
ادهمی و اکبرزاده، عبدالرضا و الهام (1390). بررسی عوامل فرهنگی موثر بر حفظ محیط زیست شهر تهران (مطالعه موردی مناطق 5 و 18)، فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی، سال پنجم، شماره دوازدهم،113-140.
ابطحی، مهرنوش و همکاران (1394). بررسی میزان آگاهی، آموزش و مشارکت عمومی در مدیریت پسماند: مطالعه موردی در شهر تهران، فصلنامه بهداشت در عرصه، دوره 3، شماره 2، 7-16.
پورقاسم، مهدی و علی خلج (1387). توسعه فرهنگ زیست محیطی و نقش آن در توسعه پایدار، اولین کنفرانس بین المللی جایگاه ایمنی، بهداشت و محیط زیست در سازمان­ها، اصفهان، شرکت تجارت آروین پیشرو.
سرور، رحیم (1391). ارزیابی تاثیر اجتماعی پروژه تفکیک زباله از مبدا در مناطق شهری: مطالعه موردی منطقه 21 شهرداری تهران، سال دهم، شماره 33، 49-69.
صفری الموتی و شمس، پروانه و علی (1396)، بررسی تاثیر دانش روستاییان بر رفتار دفع نهایی پسماندهای کشاورزی (مورد مطالعه: شهرستان قزوین)، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 2، شماره 3، 465 – 475.
عمرانی، قاسم علی (1386). اصول و مبانی استراتژی پایدار در مدیریت پسماندهای ایران، سومین همایش ملی پسماند، مدیریت پسماندها، بهار شماره 8،111-128.
عموئی اوجاکی، محمدابراهیم (1387). بررسی طرح تفکیک پسماندهای جامد شهری از مبداء و آثار آن بر مدیریت شهری (مطالعه موردی منطقه 22 شهرداری تهران)، پایان نامه. ص 173.
قنبری، عرشی، کمری و سروش­زاده، قاسم، شهنام، مهدی و مریم (1394). عوامل راهبردی مدیریت پسماند، آگاهی و مشارکت شهروندان منطقه سه شهرداری تهران، مجله سلامت اجتماعی، دوره دوم، شماره 3، 149-156.
مدنی شاهرودی، همایون و نصیری، جواد (1386). پیشنهاد استراتژی و سیستم­های مدیریت پسماند جامد شهری برای شهر تهران، سومین همایش ملی مدیری پسماند، 121- 128.
نبوی،حسین و علی مختاری هشی (1397)، سرمایه­فرهنگی و رفتارهای زیست محیطی خانواده­های تهرانی، مسائل اجتماعی ایران، سال نهم، شماره 2، 209-232.
خبرگزاری جمهوری اسلامی، روزانه 80 تا 110 تن پسماند بیمارستانی در تهران تولید می­شود، 31/01/1399، 83756431،https://www.irna.ir/news.
وب سایت اقتصاد آنلاین، 19/04/1398، https://www.eghtesadonline.com/n/1oft
Kerdsuwan, S. & Laohalidanond, K. & Jangsawang, W. (2015) ‘Sustainable development and eco-friendly waste disposal technology for the local community’, Energy Procedia, Vol.79, pp.119-124.
Mamady, K. (2016). ‘Factors Influencing Attitude, Safety Behavior, and Knowledge regarding Household Waste Management’ in Guinea:A Cross-Sectional Study, Hindawi Publishing Corporation, Journal of Environmental and Puablic Health.
Martin. M, Williams I.D. & Clark M. (2006), Social, Cultural and Structural, influences on household waste recycling: A case study, Resources, Conservation and Recycling, Vol.48: 357- 395.
Tadesse. Tewodros (2009), Environmental concern and its implication to household waste separation and disposal: Evidence from Mekelle, Ethiopia, Resources, Conservation and Recycling, Volume 53,183-191.
Vicente, Paulaand & Reis, Elizabeth (2008), Factors influencing households participationin recycling, Waste Management & Research, Vol.26:140-1.