بررسی وضعیت شاخص های توسعه اجتماعی در استان مرکزی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

عضو هیات علمی گروه پژوهشی توسعه اجتماعی جهاد دانشگاهی واحد استان مرکزی

چکیده

با توجه به پس ماندگی امر اجتماعی و فرهنگی موجود در استان مرکزی ناشی از توسعه نامتوازن و غیرپایدار آن ، پرداختن به توسعه اجتماعی ضروری است. توسعه اجتماعی به مثابه ارتقاء ظرفیت جامعه از درون فرایند چندوجهی برنامه ریزی شده که ضمن پاسخگویی به نیاز افراد در بستری امن و عادلانه از امکانات و خدمات، آنها را قادر می سازد تا با استفاده از ارزش ها و مهارت های خود کیفیت زندگی شان را ارتقاء دهند. در این راستا این مقاله تلاش دارد به بررسی ابعاد و شاخص های توسعه اجتماعی در چارچوب روش شناسی تحلیل ثانویه بپردازد، که پس از رفع چالش های متدولوژیک و دستیابی به 107 شاخص، رتبه بندی آنها بر مبنای میانگین کشوری در استان مرکزی انجام شده است. نتایج نشان داد، رتبه استان مرکزی در کیفیت زندگی 9، عدالت اجتماعی 23، امنیت اجتماعی 17 و سرمایه اجتماعی 31 می باشد و میانگین توسعه اجتماعی در استان مرکزی با رتبه 21 در بین 31 استان کشور پایین تر از میانگین کشوری است. همچنین وضعیت توسعه اجتماعی در در وجه ذهنی(رضایتمندی، احساس امنیت، اعتماد، مشارکت و اخلاق توسعه) در استان در مقایسه با وجه عینی(جمعیتی، آموزش و تحصیلات، کار و اشتغال، بهداشت و سلامت، بیمه و تامین اجتماعی، فعالیت فرهنگی، مسکن و خدمات زیرساختی، دسترسی به خدمات بهداشتی، دسترسی به خدمات فرهنگی، دسترسی به خدمات آموزشی و امنیت عینی)، نامطلوب تر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Social Development Indicators in Markazi Province

نویسندگان [English]

  • zohre shahbazi
  • Mahdi Mobaraki
research Instructor, social development research department, ACECR, Markazi Province,
چکیده [English]

Regression of social and cultural affairs in Markazi Province is deeply rooted in imbalanced and unsustainable development and renders social development an urgent priority. Social development, as a protective and inclusive factor, guarantees citizens’ journey towards perfection and well-being in a path paved by dignity, safety and justice. This study addresses dimensions and indicators of social development through secondary analysis. Overcoming methodological challenges faced in doing this research, 107 obtained indicators are ranked and compared against those of the country. According to data, Markazi Province ranked 9th, 23 rd, 17th and 31st in the quality of life, social justice, social security and social capital, respectively. Accordingly, the average of social development ranked 21 st among 31 provinces in Iran, indicating an unbridgeable chasm with average figures of development in Iran. In the same vein, mental aspects of development in this province, if compared with concrete ones, are in adverse situation

کلیدواژه‌ها [English]

  • "quality of life"
  • "social justice"
  • " social security"
  • "social capital"
  • "social development"
  1. ازکیا، م (1380) فقر، آسیب پذیری و توسعه اجتماعی با تاکید بر جامعه روستایی ایران. مجموعه مقالات همایش توسعه اجتماعی (51-69). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

    اسماعیلی، ر. (1385) بررسی شاخص‌های توسعه اجتماعی و سطح‌بندی آن در استان اصفهان. مجموعه مقالات همایش توسعه اجتماعی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

    اکبری، غ(1380). وضعیت فعلی جامعه ایران با نظر به شاخص‌های توسعه اجتماعی. مجموعه مقالات همایش توسعه اجتماعی(29-50)، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

    امیر احمدی، ه(1375). پویایی‌شناسی توسعه و نابرابری‌های استان‌ها در ایران. فصلنامه اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره 109-110، 154-171.

    آزاد ارمکی، ت.، مبارکی، م.، شهبازی، ز(1390). شناسایی و بررسی شاخص‌های کاربردی توسعه اجتماعی (با تاکید بر روش دلفی. فصلنامه علمی و پژوهشی مطالعات توسعه اجتماعی و فرهنگی، سال اول شماره یک 23-1

    بخارایی، ا (1380). نگاه خرد و کلان به توسعه اجتماعی. مجموعه مقالات همایش توسعه اجتماعی (1-12)، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی

    پیران، پ(1380). سیاست اجتماعی، توسعه اجتماعی و ضرورت آن در ایران (نقد و بررسی سند کپنهاگ. رفاه اجتماعی ویژه نامه سیاست اجتماعی

    حریری اکبری، م(1380). توسعه اجتماعی: از وبر تا هابرماس. مجموعه مقالات توسعه اجتماعی (131-148). تهران: علمی و فرهنگی.

    ریاحی، و(1380). وضعیت فعلی شاخص‌های اجتماعی در روستاهای ایران. مجموعه مقالات همایش توسعه اجتماعی(175-214)، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

    شمعدانی حق. (1380) ابعاد روش شناختی توسعه اجتماعی (شاخص‌های کمی و کیفی مجموعه مقالات همایش توسعه اجتماعی(249-276)

    عالی‌زاد، ا (1394). بازتاب توسعه اجتماعی در برنامه‌های توسعه جمهوری اسلامی ایران (برنامه اول تا پنجم. فصلنامه علوم اجتماعی، سال 25 شماره 70 159-124

    عبداله‌زاده، غ.، شریف زاده، ا (1391) سطح‌بندی توسعه منطقه‌ای در ایران (کاربرد رهیافت شاخص ترکیبی. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، دوره 13 شماره 4 .41-62

    عبدالهی، م (1380). توسعه اجتماعی از دیدگاه جامعه‌شناسی امروزی. مجموعه مقالات همایش توسعه اجتماعی (249-215)

    عبدالهی، م(1384). مفهوم توسعه اجتماعی. همایش سیاست‌ها و مدیریت برنامه‌های رشد و توسعه در ایران. جلد سوم. تهران: موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.

    غفاری، غ.، امیدی، ر (1388). کیفیت زندگی شاخص توسعه اجتماعی. تهران: شیرازه.

    غلامپور آهنگر، ا (بی‌تا). توسعه اجتماعی در یک نگاه. تهران: دفتر مطالعات سیاسی.

    فاضلی، م.، و دیگران (1392). توسعه اجتماعی، شاخص‌ها و جایگاه ایران در جهان. فصلنامه توسعه اجتماعی فرهنگی، دوره دوم شماره یک.

    فیروز آبادی، ا.، حسینی، ر.، قاسمی، ر. (1399) مطالعه شاخص‌ها و رتبه توسعه اجتماعی در استان‌های کشور و رابطه آن با سرمایه اجتماعی. فصلنامه رفاه اجتماعی، سال دهم، 93-57.

    قانعی‌راد، م (1384). رویکرد توسعه اجتماعی به برنامه‌های فقرزدایی در ایران. فصلنامه رفاه اجتماعی، سال پنجم شماره 18، 34-1.

    کلانتری، خ(1380). مفهوم و معیار توسعه اجتماعی. اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 131 و 132.

    کلانتری، ع(1393). توسعه اجتماعی، چشم انداز جهانی و وضعیت ایران. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

    گای، د(1371). بررسی شاخص‌های انسانی و اجتماعی توسعه. گاهنامه روستا و توسعه جهاد سازندگی شماره چهارم.

    لشکری، م(1377) شاخص‌های رفاه اجتماعی. اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 131-132.

    ماندل رابرت (1379). چهره متغیر امنیت ملی. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.

    مبارکی، م.، و دیگران. (1400). بررسی وضعیت شاخصهای توسعه اجتماعی در بین استان‌های کشور. اراک: انتشارات جهاد دانشگاهی واحد استان مرکزی.

    مبارکی، م.، شهبازی، ز. (1398). طرح پژوهشی بررسی وضعیت شاخص‌های توسعه اجتماعی در استان‌های کشور. تهران: سازمان برنامه و بودجه کشور- جهاددانشگاهی.

    مبارکی, م., شهبازی، ز. (92-1393) بررسی وضعیت شاخص‌های توسعه اجتماعی در شهرستانهای استان مرکزی. اراک: استانداری مرکزی.

    محمدلو و جعفرزاده (1395). تحلیل سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه از منظر اجتماعی. فصلنامه نواندیش سبز، سال دهم شماره 5

    مدنی، س(1394) توسعه اجتماعی. تهران: انتشارات بازتاب.

    مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(1395). وضعیت ایران در گزارش شاخص پیشرفت اجتماعی 2014-2016. تهران: جهاد دانشگاهی.

    مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری (1395). مساله شناسی راهبردی توسعه در استان مرکزی. تهران: مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری.

    موسسه مطالعات توسعه اجتماعی سازمان ملل (2016)

    موسوی و همکاران (1395). ابعاد و مولفه‌های توسعه اجتماعی در برنامه‌های توسعه. فصلنامه رفاه اجتماعی، سال 16 شماره 63. 88-55

    مومنی، ف (1387). نسبت توسعه اجتماعی با عدالت اجتماعی. مجموعه مقالات همایش توسعه اجتماعی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

    میجلی، ج (1397). توسعه اجتماعی نظریه و اقدام. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

    نیلی، م (1390) سازوکارهای تحقق عدالت اجتماعی در ایران. بازار بین‌الملل شماره.

    Bennet, c., & Lenihan, D. (2001). Measuring quality of life the use of societal outcomes by parliamentarian.

    Buzan Barry. (2000). Security Studies: Beyond Strategy.

    Davsi, G. (2004). A History of the Social Development Network in The World Bank, 1973 - 2002. Washington, DC: word bank.

    Deiwiks, C, Cederman, L, & Gleditsch, K. (2012). equality and conflict in federations. Journal of Peace Research, 49(2), 289-304.

    Epley, D., & Menon, M. (2008). A method of assembling crossectional indicator into a community quality of life. social indicator research No 88, 281-296.

    EPORTER, S. S. (2015).

    Frank, A. G. (1967). Capitalism and Underdevelopment in Latin America. New York: Monthly Review Press.

    Griffin, K. (1974). The Political Economy Agrarian Change. Cambridge: Harvard University Press.

    holister, C. (1977). social work skills for social development. social development issues 1, 9-16.

    (2010). Indices of Social Development.

    Kalantari, Khalil. (2001). Planning and Regional Development. Tehran: Khoshbin Publication.

    Kanbur, R, & Venables, A. (2005). Rising spatial disparities and development. United Nations University. Helsinki: UNU-WIDER.

    Lewis, O. (1966). The Culture of Poverty. Scientific American, 19-25.

    Lipton, M. (1977). Why Poor Peaple stay Poor. London:Temple Smith.

    Liu, B. (1976). quality of life indicator in U.S metropolitan area: a statical analysis. New york: praeger.

    Massam, B. (2002). quality of life: public planning and private living. progress in planning, 141-227.

    Miah, M. (2008). social development. In m. T, & d. I, encyclopedia of social work (pp. 38-41). new york: oxford university press.

    Midgley, J. (1995). Social Development: The Developmental Perspective in Social Welfare. Lonon: :sage.

    Migdely. (2014). social development: theory & peractice. (فیروزآبادی، دباغی, Trans.) SAGE. poblication pub.

    Moller, Bjorn. (2000). national, societal and human security.

    Myrdal, G. (1970). the challenge of world poverty. harmondsworth: panguin.

    omer, s. (1979). social development. international social work 22, 11-26.

    paiva, F. (1977). A conception of social development. social service review 51, 327-336.

    pandey, R. (1981). Strategies for social development. In J. J, & p. r, social development: conceptual, methodological and policy (pp. 33-49). new york: ST martin press.

    Putnam, R. (1995). Tuning in tuning out: the strange disappearnce of social capital in American. political science and politics 27(4), 664-683.

    Rahnema, M., & Bawtree, V. (1997). The Pose- Development Reader. New York: Zed Books.

    seers, D. (1969). The meaning of development. international development review 11(4), 1-6.

    Seers, D. (1969). The Meaning Of Development. International Development Review, 1-6.

    Smith, d. (1979). where the grass is greener living in an unequal world. penguim.

    spergel, O. (1978). social development and social work. In s. s, social administration (pp. 24-35). new york: howorth press.

    Stiglitz, J. (2002). participation and development: persepactives from the comperehansive development paradigm. review of development economics vol 6, 163-182.

    Titmuss, R. M. (1968). Commitment to Welfar. London: Allen & Unwin.

    1. (June 2000). Achieving social development in a globalizing world., (pp. 26-30). Geneva-witzerland.

    Weaver , Ole. (2000). Societal Security.

    World Bank. (1975). The Assault on Poverty. Baltimor: Johans Hopkins Univercity Press.

    world bank. (1997).

    Yasur, M. (2009). Evaluation of regional disparity in Khorasan Razavi province. Journal of Geography and Regional Development, Number 12, 201-222.