مطالعه ‌رابطه‌ حمایت اجتماعی ‌با تعارض کار- خانواده ‌نسبت ‌به ‌ کیفیت زندگی کاری کارگران (مورد مطالعه: کارگران شاغل در شهرک صنعتی ساری)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

t.پژوهش حاضر با هدف مطالعه ‌رابطه‌ حمایت اجتماعی ‌با تعارض کار- خانواده ‌نسبت ‌به کیفیت زندگی کاری در بین کارگران انجام‌ شده است. روش تحقیق از نوع توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه کارگران شاغل در شهرک صنعتی ساری بوده‌اند. تعداد 386 نفر با استفاده فرمول کوکران و از طریق روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای از بین کارگران شاغل انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامه‌های کیفیت زندگی‌کاری والتون(1973)، حمایت اجتماعی محقق ساخته و تعارض کار- خانواده رستگار خالد (1385) استفاده شد. داده‌ها از طریق ضریب همبستگى پیرسون و تحلیل رگرسیون گام ‌به ‌گام مورد تحلیل قرار گرفتند. نتیجه آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین حمایت اجتماعی با کیفیت زندگی کاری رابطه مثبت و معناداری و نیز بین تعارض کار- خانواده با کیفیت زندگی کاری کارگران رابطه منفی و معناداری وجود دارد. براساس نتایج تحلیل رگرسیون، با توجه به مقادیر بتا، از ابعاد حمایت اجتماعی؛ بعد حمایت مالی(614/0β=)، حمایت عاطفی (523/0β=)، حمایت اطلاعاتی(509/0β=) و نیز از ابعاد تعارض کار- خانواده، تعارض کار با خانواده (461/0β=-) و تعارض خانواده با کار(317/0β= -) به ترتیب قوی‌ترین متغیرها برای پیش بینی کیفیت زندگی کاری هستند. هم چنین، یافته ها نشان داد که 46 درصد واریانس کیفیت زندگی کاری از طریق ابعاد حمایت اجتماعی و نیز ابعاد تعارض کار- خانواده تبیین می شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of the relationship between social support and work-family conflict and the quality of workers' working life (Case study: Workers working in Sari industrial town)

نویسنده [English]

  • Hossein Nazoktabar
Assistant Professor, Department of Sociology, Payame Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The present study aimed to investigate the relationship between social support and work-family conflict, and the quality of working life among workers. The research method is descriptive-correlational. The statistical population included all workers working in Sari industrial town. A total of 386 people was selected from the employed workers by using Cochran's formula and stratified random sampling method. To assess the research variables, the Quality of work-life questionnaire (Walton 1973), researcher-made social support questionnaire, and work-Family conflict questionnaire (Rastgar Khalid 2006) were used. Data were analyzed by using Pearson correlation coefficient and stepwise regression analysis. The results of the Pearson correlation test showed that there is a positive and significant relationship between social support and quality of working life and there is also a negative and significant relationship between work-family conflict and the quality of workers' working life. Based on the results of regression analysis, according to the Beta values, from the dimensions of social support; the dimensions of financial support (β = 0.614), emotional support (β = 0.523), informational support (β = 0.509) as well as the dimensions of work-family conflict; work conflict with family (β = -0.461) and family conflict With work (β = - 0.337) are the strongest variables to predict the quality of working life, respectively. The findings also showed that 46% of the variance in the quality of working life is explained by the dimensions of social support as well as the dimensions of work-family conflict.

کلیدواژه‌ها [English]

  • emotional support
  • informational support
  • financial support
  • work-family conflict
  • quality of working life

مراجع

اسماعیلی، محمدرضا، سالاری، حامد، بخشنده، حسین(1394). اثر حمایت اجتماعی (خانواده و سرپرست) بر فرسودگی شغلی کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان یزد: نقش واسطه­ای تعارض کار-­خانواده، مجله پژوهش­های کاربردی در مدیریت ورزشی، دوره 4، شماره 1، صص 103-93.
باغبان، ایران و دیگران(1389). برقراری تعادل بین زندگی خانوادگی و شغلی، تهران: کنکاش.
توکلی، مریم (1397). پیش‌بینی بهزیستی معنوی براساس کیفیت زندگی کاری و سبک­های دلبستگی در بین کارکنان ادارات دولتی شهر بندرگز، پایان­نامه کارشناسی ارشد، گروه روان­شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بندرگز.
جوادی، رحم­خدا، رسولی، محسن، نظری، علی محمد، حسنی، جعفر(1396). پیش‌بینی کیفیت زندگی کاری معلمان زن براساس تعارض کار-خانواده و تعهد سازمانی، فصلنامه آموزش و ارزشیابی، دوره 10، شماره 38، تابستان، صص 94-79.
دهقانی سلطانی، مهدی؛ حامدی، سیمین دخت؛ جهانشاهی جواران، پیمان؛ آل­طه، حمیدرضا؛ فارسی­زاده، حسین(1396). تاثیر حمایت­های اجتماعی و سطح کیفیت زندگی کاری در توانمندسازی روانی کارکنان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در شهر کرمان، فصلنامه تعاون و کشاورزی، بهار، شماره 21، صص 66-29.
رستگارخالد، امیر(1382). سنجش تعارض نقش­های شغلى و خانوادگى و عوامل اجتماعی موثر بر آن مطالعه موردی خانواده­های زوجین هر دو شاغل شهر تهران، رساله دکتری، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تربیت مدرس.
رستگارخالد، امیر(1385). خانواده، کار، جنسیت، تهران: شورای فرهنگی اجتماعی زنان، روابط عمومی.
سارافینو، ادوارد، پ(1390). روان­شناسی سلامت، ترجمه گروهی از مترجمان، زیر نظر دکتر الهه میرزایی، تهران: نشر رشد.
صلاحیان، افشین و دیگران (1389). برخی عوامل سازمانی موثر بر تعارض کار- خانواده، دو ماهنامه دانشگاه شاهد، سال هفدهم، شماره 29، صص 43-21.
ممی­زاده، ج(1375). توسعه سازمان، دانش، بهسازی و نوسازی سازمان، تهران: انتشارات روایت.
نعیمی، گیتا؛ نظری، علی محمد و ثنایی ذاکر، باقر(1391). بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری و تعارض کار- خانواده با عملکرد شغلی کارکنان مرد متاهل، فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی، دوره چهارم، شماره 10، بهار، صص 72-57.
Blanch A, Aluja A (2012). Social support (family and supervisor), work–family conflict, and burnout: Sex differences. Human relations. 65(7): 811-833.
Carlson, D. S.; Williams, L. J., & Kacmar, K. M. (2000). Construction and initial validation of a multi dimensional measure of work-family conflict, Journal of Vocational Behavior, 56(2), 249-76.
Casper W J, Harris C, Taylor-Bianco A, Wayne J H (2011). Work–family conflict, perceived supervisor support and organizational commitment among Brazilian professionals. Journal of Vocational Behavior. 79(3):640-652.
Decker, C.L. (2007). Social support and adolescent cancer survivor: A review of theliterature. Psycho Oncology,16, 1-11.
Filippo, E. B. (1998). Personal management. MC Graw-Hill.
Gordon, J. R. (1993). A diagnostic approach to organizational behavior, (4nd Ed). Allyn and Bacon.
Granarose, C. S., Parasuraman, S., & Greenhaus, J. H. (1992). A proposed model of social support provided by two-earner couples. Human Relations, 45 (12), 1367-1393.
Greenhaus J H, Powell G N (2003). When work and family collide: Deciding between competing role demands. Organizational Behavior and Human Decision Processes. 90(2): 291-303.
Greenhaus, J. H., & Beutell, N. J. (1985). Sources of conflict between work and family roles. Academy of Management Review, 10, 76–88.
Hyun-Jung, C. (2009). An exploratory study on the effect of work-family conflict on job satisfaction and job performance among hotel frontline employees with testing gender difference. Korean Journal of Hospitality Administration, 18, 203-219.
Jeneratte . C.M. (2008). Ralationships among Types of Social Support and QOL in Adults with Sickle Cell Disease. Southern Online Journal Research. 8(3). 34-68.
Jones, E; Chonko, L; Rongarajan, D; and Robert, J.(2007).The role of role overload on job attitudes, turnover intention, and saleperson performance. Journal og Buslness Research, 60(7), 663-671.
Lambert, E., Hogan, N.L., & Altheimer, I. (2010). The association between work-family conflict and job burnout among correctional staff: A preliminary study. American Journal of Criminal Justice, 35: 37-55.
Lee, B. (2005). Alchol-Induced Strees and Social Spport as Influences of the Adult Substance Abuser, s Health and Well-Being, University OF Pittsburgh, school of social work.
Lee, S-Y.D., Arozullahb A.M., Choc, Y. (2006), Health Litracy, Social Support, and health: a research agenda. Social Science& Medicine. 58(7), 1309-1321.
Matthews, R. A., Bulger, C. A., & Barnes-Farrell, J. L. (2010). Work social supports, role stressors, and work-family conflict: The moderating effect of age. Journal of Vocational Behavior, 76, 78- 90.
Montgomery, A., Panagopolous, J., & Benos, E. (2006). A: work-family interference as a mediator between job demands and job burnout among doctors, Stress Health, 22(3): 203–212.
Orgambídez-Ramos A, Almeida H(2017). Work engagement, social support, and job satisfaction in Portuguese nursing staff: A winning combination. Applied Nursing Research; 36: 37-41.
Pieterse, M., & Mostert, K. (2005). Measuring the workhome interface: validation of the survey work-home interaction nijmegen (swing), instrument, Management Dynamics, 14(2): 2–15.
Pio, R. J., & Tampi, J. R. E. (2018). The influence of spiritual leadership on quality of work life, job satisfaction and organizational citizenship behavior. International Journal of Law and Management, (just-accepted), 11-22.
Poor, H. J., Borgi, M., Borgi, M., & Moslemi, A. (2016). The relationship between spiritual well-being and quality of life and optimism on the staff of Arak University of Medical Sciences. health, spirituality and medical ethics, 3(2), 8-15.‏
Rantanen, J; Kinunen.U; Feldt, T; and Pulkinen, L. (2008). Work-family conflict and psychology well-being: stability and cross-lagged relation within one and six year folow-ups. Journal of vocational behavior, 73(1), 37-51.
Sarason, I.G.Levine, H.M., Basham, R.B., (2006). Assessing Social Support: The Social Support Questionnaire. Journal Of Personality and Social Psychology, 44(1), 127-139.
Selvarajan, T.T. Cloninger, P.A. & Singh, B. (2013). "Social Support and Work- Family Conflict: A Test of an Indirect Effects Model", Journal of Vocational Behavior, 83: 486- 499.
Shenavar F, Bashlide K, Hashemi SA(2014). Examining the Moderator Role of Work-Family Conflict in Relation between Stress and social support with Job satisfaction and Family satisfaction (In Persian). Journal of psychology achievements; 22(1): 111-132.
Vaux A, Phillips J, Holly L, Thomson B, Williams D, Stewart D(1982). The social support appraisals (SS-A) scale: Studies of reliability and validity. J Community Psychol; 14(2): 195-218.
Walton, R. F. (1973). Quality of work life: what is it? Sloan Management Review, fall.
جامعه شناسی اقتصادی و توسعه
دوره 10، شماره 2
آذر 1400
صفحه 205-226

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار