تبیین و طراحی مدل اجتماعی توسعه کسب و کار در بنگاه های اقتصادی: رویکرد داده بنیاد (مورد مطالعه: سازمان هلدینگ اتکا)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، گروه جامعه‌شناسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران،

2 دانشیار جامعه‌شناسی، گروه مطالعات اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.

3 استادیار جامعه‌شناسی، گروه جامعه‌شناسی واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

چکیده

مطالعات مورد بررسی برای کسب و کار از دیدگاه جامعه شناسی محدود است؛ در حالی که بررسی مؤلفه های اجتماعی توسعه کسب وکار به عنوان حلقه گمشده در بنگاه های اقتصادی به شمار می رود. از اینرو، هدف از انجام پژوهش حاضر، تبیین و طراحی مدل اجتماعی توسعه کسب وکار بنگاه اقتصادی (سازمان اتکا) است. این پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی و بکارگیری روش تحقیق داده بنیـاد انجـام گرفتـه است. ابزار جمع آوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختار یافته و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند با 31 نفر از خبرگان مصاحبه شد. تحلیل داده ها در سـه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام گرفت و 18 مقوله اصلی و 41 مفهوم استخراج شد. نتایج این پژوهش، منفعت اجتماعی (مقوله محوری)؛ سرمایه اجتماعی، نیاز اجتماعی، عدالت اجتماعی، رضایتمندی، روابط اجتماعی، انسجام اجتماعی، طبقه اجتماعی و کارآفرینی (شرایط علّی)؛ روابط اجتماعی مدیران و کارکنان، فرهنگ، رهبری و مدیریت، حق انتخاب، امنیت و آموزش توسعه محور (شرایط مداخله گر)؛ شخصیت اجتماعی نیروی انسانی، اعتقادات مذهبی، تعهد و هویت اجتماعی (شرایط زمینه ای) بدست آمد. راهبردها شامل اجرای مدل ذینفعان در سازمان، همسوسازی منافع شخصی کارکنان با منافع سازمانی، مشارکت دادن کارکنان در تصمیم گیری سازمانی، مدیریت سطح رضایت شغلی کارکنان، بازتعریف فرهنگ سازمانی و توسعه روابط درون سازمانی؛ پیامدها شامل ارتقای اعتماد سازمانی، ایجاد حس وفاداری در مشتریان، ایجاد منافع جمعی مشترک، ایجاد عدالت نسبی برای تلاش بیشتر کارکنان، افزایش بهره وری سازمانی با پویایی بیشتر کارکنان دارای انگیزه و بروز اندیشه های نو است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explain and design a social model of business development in enterprises: The grounded theory approach (Case study: Etka Holding Organization)

نویسندگان [English]

  • zeynab Zakariaei 1
  • mohammadsalar Kasraei 2
  • ali mohseni 3
1 PhD Student in Sociology of Economics and Development, Department of Sociology, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran,
2 Associate Professor of Sociology, Department of Social Studies, Institute of Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran
3 Assistant Professor of Sociology, Department of Sociology, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran.
چکیده [English]

The studies examined for business are limited from the perspective of sociology; while examining the social components of business development is considered as a missing link in enterprises. Therefore, the purpose of this study is to explain and design a social model of business development of the enterprise (Etka Organization). This research has been done in the framework of qualitative approach and application of grounded theory research. Data collection tool was semi-structured interview and 31 experts were interviewed using purposeful sampling method. Data analysis was performed in three stages of open, axial and selective coding and 18 main categories and 41 concepts were extracted. The results of this research, social benefit (central category); Social capital, social need, social justice, satisfaction, social relations, social cohesion, social class and entrepreneurship (causal conditions); Social relations between managers and employees, culture, leadership and management, right to choose, security and development-oriented training (intervening conditions); Social personality of manpower, religious beliefs, commitment and social identity (contextual conditions) were obtained. Strategies include implementing a stakeholder model in the organization, aligning employees 'personal interests with organizational interests, involving employees in organizational decision-making, managing employees' job satisfaction, redefining organizational culture, and developing intra-organizational relationships; Consequences include promoting organizational trust, creating a sense of loyalty in customers, creating common collective interests, creating relative justice for more employees, increasing organizational productivity with more motivated employees and the emergence of new ideas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Enterprises
  • business
  • development
  • economic sociology
  • grounded theory

مراجع

ـ آبیار، مریم. (1392)، بررسی شاخص‌های اساسی کسب و کار و طراحی مسیر موفقیت کسب و کار (خوشه نساجی شهرستان یزد)، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یزد.
ـ آرون، ریمون. (1370)، مراحل اساسی اندیشه در جامعه‌شناسی، مترجم: باقر پرهام، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
ـ ادهمی، عبدالرضا؛ هاتفی، عباس. (1396)، «زمینه‌های فرهنگی توسعه اقتصادی و عوامل اجتماعی مرتبط با آن»، فصلنامه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، سال ششم، شماره 2، ص 25-1.
ـ استراوس، آنسلم؛ کوربین، جولیت. (1396)، مبانی پژوهش کیفی (فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای)،مترجم: ابراهیم افشار، نشر نی.
ـ استونز، راب. (1379)، متفکران بزرگ جامعه‌شناسی، مترجم: مهرداد میردامادی، نشر مرکز.
ـ اسلیتر، دن؛ تونکیس، فرن. (1386)، جامعه بازار (بازار و نظریه اجتماعی مدرن)، مترجم: حسین قاضیان، تهران: نشر نی.
ـ الوانی، سید مهدی؛ سید نقوی، میرعلی. (1381)، «سرمایه اجتماعی: مفاهیم و نظریه‌ها»، فصلنامه مطالعات مدیریت، سال دهم، شماره 33 و 34، ص 26-3.
ـ ایمانی، زهرا سادات. (1394)، تأثیر فضای کسب و کار بر رشد اقتصادی استان‌های کشور، واحد تهران غرب، دانشگاه پیام نور.
ـ بازرگان، عباس. (1398)، مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته (رویکردهای متداول در علوم رفتاری)، نشر دیدار.
ـ بنی فاطمه، حسین؛ نوذری، حمزه؛ محمدی تلوار، ستار. (1396)، بررسی جامعه‌شناختی چالش‌های رشد و توسعه بنگاه‌های اقتصادی خانوادگی در ایران، نشریه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، سال ششم، شماره 1، ص 34-1.
ـ جعفریانی، حسن. (1391)، الگوی رفتار سیاسی مدیران: رویکرد نظریه داده بنیاد، پایان‌نامه دکتری، دانشکده علوم اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد.
ـ جیوار، رقیه. (1395)، عوامل مؤثر بر توسعه کسب و کار در خوشه‌های صنعتی کشاورزی در استان مازندران، دانشکده مدیریت کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی گرگان.
ـ چارمز، کتی. (1390)، ساختن نظریه مبنایی (راهنمای کاربردی برای تحلیل کیفی)، مترجمان: مهزیار کاظمی موحد؛ حمید رضا ایرانی، نشر رسا.
ـ حاجی زاده میمندی، مسعود؛ لطفعلیانی، علی محمد. (1392)، بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با نگرش مدیران واحدهای تولیدی نسبت به فضای کسب و کار (بررسی موردی: یزد)، فصلنامه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، سال دوم، بهار و تابستان، ص 72-51.
ـ حریری، نجلا. (1385)، اصول و روش‌های پژوهش کیفی، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد علوم و تحقیقات.
ـ دانایی فرد، حسن؛ امامی، سید مجتبی؛ (1386)، استراتژی‌های پژوهش کیفی؛ تأملی بر نظریه پردازی داده بنیاد، فصلنامه اندیشه مدیریت، سال اول، شماره 2، ص 97-69.
ـ رجبی، احمد. (1396)، مدل‌سازی متغیرهای اقتصادی اثرگذار بر فضای کسب و کار (مورد مطالعه: صنایع کانی غیرفلزی)، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت در ایران، دوره 21، شماره 4، ص 151-125.
ـ ریتزر، جورج. (1395)، نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، مترجم: محسن ثلاثی، انتشارات علمی.
ـ زارعی، ژاله؛ همتی، مریم. (1391)، فراز و فرود فضای کسب و کار، فصلنامه تازه‌های اقتصاد، شماره 135، ص 163-159.
ـ زکی، محمدعلی. (1396)، جامعه‌شناسی اقتصادی؛ حوزه‌ای نوظهور در ایران، فصلنامه نقد علوم اجتماعی، شماره 15 و 16.
ـ سوئدبرگ، ریچارد(1). (1397)، منفعت (صورت‌بندی مفهوم منفعت از منظرهای جامعه‌شناسی، اقتصاد و سیاست)، مترجمان: حمزه نوذری؛ علیرضا اسکندری نژاد، انتشارات دنیای اقتصاد.
ـ سوئدبرگ، ریچارد(2). (1397)، ماکس وبر و جامعه‌شناسی اقتصادی، مترجم: شهین احمدی، انتشارات دنیای اقتصاد.
ـ سوئدبرگ، ریچارد؛ گرانووتر، مارک. (1395)، جامعه‌شناسی اقتصادی؛ ساخت اجتماعی و کنش اقتصادی، مترجم: علی اصغر سعیدی، انتشارات تیسا.
ـ شیرکوند، سعید. (1390)، بررسی عوامل مؤثر بر سنجش و بهبود فضای کسب و کار در ایران، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران.
ـ صابر نعیمی، المیرا. (1391)، مدل کسب و کار صنعت نشر و اقتصاد نشر. فصلنامه کتاب مهر، شماره 7، ص 51-34.
ـ طاهری، علی؛ آرام، هاشم. (1394)، راهبردهای ارتقاء و توسعه شاخص‌های عدالت اجتماعی در بنگاه‌های اقتصادی، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال هفتم، شماره 2، 105-85.
ـ علی‌نژاد، منوچهر. (1397)، درآمدی بر جامعه‌شناسی اقتصادی، انتشارات دانشگاه یزد.
ـ فروند، ژولین. (1383)، جامعه‌شناسی ماکس وبر، مترجم: عبدالحسین نیک گهر، انتشارات توتیا.
ـ قریب، حسین. (1389)، بررسی مدیریت چشم‌انداز کسب و کار در تحقق اهداف، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، شماره 41 ، ص 134-101.
ـ کرایب، یان. (1381)، نظریه اجتماعی مدرن از پارسونز تا هابرماس، مترجم: عباس مخبر،انتشارات آگاه.
ـ کوزر، لوئیس. (1379)، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، مترجم: محسن ثلاثی، انتشارات علمی.
ـ کوزر، لوئیس؛ روزنبرگ، برنارد. (1378)، نظریه‌های بنیادی جامعه‌شناختی، مترجم: فرهنگ ارشاد، نشر نی.
ـ کیویستو، پیتر. (1378)، اندیشه‌های بنیادی در جامعه‌شناسی، مترجم: منوچهر صبوری، نشر نی.
ـ گیدنز(1)، آنتونی؛ ساتن، فیلیپ. (1395)، جامعه‌شناسی (جلد اول)، مترجم: هوشنگ نائبی، نشر نی.  
ـ گیدنز(2)، آنتونی؛ ساتن، فیلیپ. (1395)، جامعه‌شناسی (جلد دوم)، مترجم: هوشنگ نائبی، نشر نی. 
ـ مارکس، کارل. (1397)، دست نوشته‌های اقتصادی و فلسفی 1844، مترجم: حسن مرتضوی، انتشارات آشیان، چاپ سوم.
ـ مارکس، کارل. (1375)، گروندریسه، مبانی نقد اقتصاد سیاسی (جلد دوم)، مترجمان: باقر پرهام؛ احمد تدین، انتشارات آگه.
ـ محمدپور، احمد. (1389)، ضد روش (منطق و طرح در روش‌شناسی کیفی)، جلد اول، انتشارات جامعه‌شناسان.
ـ ملاشاهی، غلامعباس. (1391)، بررسی میزان موفقیت بنگاه‌های اقتصادی زودبازده بخش کشاورزی در روستاهای شهرستان زابل، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز.
ـ مهدوی، سمیه سادات؛ عقیلی، سید وحید؛ هاشم زهی، نوروز؛ فرهنگی، علی‌اکبر. (1397)، نقش مهارت‌های ارتباطی مدیران در توسعه کسب و کار با تأکید بر مشتری مداری، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال دهم، شماره 2، ص 152-127.
ـ نی، ویکتور؛ سوئدبرگ، ریچارد. (1386 و 1387)، جامعه‌شناسی اقتصادی و نهادگرای نوین، مترجمان: رضا مجیدزاده؛ آصفه توکلی، نشریه اقتصاد سیاسی، سال سوم، شماره 7 و 8 ، ص 114 ـ 75.
ـ نیکچه فراهانی، حمید؛ نظری، غلامرضا. (1387)، نقش سرمایه اجتماعی در بهره‌وری نیروی کار. ماهنامه تدبیر، سال بیستم، شماره 202 ، ص 48-43.
ـ وبر، ماکس. (1398)، اقتصاد و جامعه، مترجمان: عباس منوچهری؛ مهرداد ترابی‌نژاد؛ مصطفی عمادزاده. تهران: انتشارات سمت، چاپ ششم.
ـ ورشوی، سمیه؛ یوسفی، علی؛ اکبری، حسین؛ اصغرپور ماسوله، احمد رضا. (1397)، مروری انتقادی بر تحقیقات جامعه‌شناسی بازار در ایران: در جستجوی حک شدگی، فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی ایران، سال هفتم، شماره 1، ص 82-53.
ـ یاری، بهروز. (1395)، بررسی عوامل مؤثر بر توسعه کسب و کار تعاونی‌های زنان، مجله کار و جامعه، شماره 194، ص 94-74.
- Biggart, Nicole Woolsey. (2002). Readings in Economic Sociology. Blackwall publisher Massachussettes USA.
-Bourdieu , Pierre. (1998). Is a Disinterested Act Possible? pp. 75-91 in practical reason. On the theory of action.Cambridge: Polity Press.
-Bourdieu , P.(1986), The forms of capital, Handbook of Theory and Research the sociology of  Education, New York: Greenwood press: pp. 241-258.
-Coleman, James s. (1990). Foundations of Social Theory, Cambridge: Harvard University Press.
- Durkheim, Emile. (1965). The Elementary Forms og Religious Life, New York: Free Press.
- Estrada de la Cruz, Marina. Verdú Jover, Antonio J. Gómez Gras, Jose M. (2017). Influence of the entrepreneur’s social identity on business performance through effectuation. European Research on Management and Business Economics , https://doi.org/10.1016/j.iedeen.2017.11.003.
- Gonçalves, Sara Martins. Silva, Rui Vinhas da. Teixeira, Natália.(2018). Individual actors and embeddedness in business-to-business interactions. Industrial Marketing Management (2018), https://doi.org/10.1016/j.indmarman.2018.08.006.
- Granovetter, Mark. (1985). Economic Action and Social Structure: The Problem of Embeddedness. American Journal of Sociology, Vol. 91, No. 3 (Nov., 1985), pp. 481-510. Published by: The University of Chicago Press.
- Ito, Yoshihiro.(2018). Interorganizational Business Development Utilizing Legitimacy for Resource Mobilization in Large Firms: Successful and Unsuccessful Cases. Industrial Marketing Management (2018), https://doi.org/10.1016/j.indmarman.2018.04.002.
- Jeong, Miyoung. Oh, Haemoon. (2017). Business-to-business social exchange relationship beyond trust and commitment. International Journal of Hospitality Management 65, pp.115–124 .(http://www.elsevier.com/locate/ijhosman).
-Kim, s. and Skvoretz, J.(2013). Structural embeddedness, uncertainaly and international trade, International Journal of Comparative Sociology, Vol. 54, No. 2, pp 124-143.
-Marshall, Alfred. (1919). Industry and Trade. A Study of industrial technique and businnes organization; and of their influences on the condition of various classes and nations. London: Macmillan.
- Marx, Karl. (1977). Wage labour and Capital. pp. 197-228, Vol.9 of karl.
- Marx, Karl. (1964). Economic and Philosophacal Manuscipts of 1844. New York: International Publishers.
- Parsons, Talcott. (1968). The Structure of Social Action. New York: Mc Graw. Hill.
-Polanyi, Karl. (1971), The Economy as Instituted Process, pp. 243-269 in Trade and Market in the Early Empires, edited by Karl Polayi, Conrad Arensberg, and Harry Pearson. Chicago: Regnery
- R LESSEM. (1982). Business and Social Expression" Understanding Business Growth and Decline. Omega, Vol. 10. No. 1. pp. 11-17.
- Rotondo, Federico.Corsi, Katia.Giovanelli, Lucia.(2019). The social side of sustainable business models: An explorative analysis of the low-cost airline industry. Journal of Cleaner Production. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.03.345.
- Simmel, Georg. (1997). The Sociology of Sociabillity. pp. 120-130 in David Frisby and Mike Featherstone (eds), Simmel on Culture. London: SAGE.
- Simmel, Georg. (1978), The Philosophy of Money. London.: Routledge. The first German edition appeared in 1900.
- Tocqueville. Alexis de. (2000). Democracy in America. Trans and ed. Harvey Mansfield and Delba Winthrop. Chicago: University of Chicago Press.
- Weber, Max.(1978). Economy and Sociaty: An Outline of  Interpretive Sociology. Edited by Guenther Poth and Claus Wittich:University of California Press.
جامعه شناسی اقتصادی و توسعه
دوره 10، شماره 2
آذر 1400
صفحه 1-26

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار