تحلیلی دیگر از رفتار زیست‌محیطی زنان: ورود مفهوم نابرابری جنسیتی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

چکیده

در مطالعات حوزه جامعه­شناسی محیط زیست، جنسیت اغلب به عنوان متغیر زمینه­ای وارد تحلیل می­شود که موجب تبیین ناقص رفتار زیست محیطی زنان و مردان در حوزه خصوصی شده است. هدف این­ مقاله بررسی رابطه الگوی رفتار زیست­محیطی زنان و مردان در حوزه خصوصی (خانه) با پایگاه اقتصادی آنان است. در چهارچوب نظری، از مفهوم نابرابری جنسیتی برای تبیین تفاوت­های رفتار زیست­محیطی بهره برده شده که با مفاهیم تقسیم کار جنسیتی، دسترسی بیوگرافیکی و تخصص­گرایی، عاملیت بیشتر زنان در رفتارهای مسئولانه زیست­محیطی در حوزه خصوصی، نسبت به مردان را بحث می­کند. پژوهش به روش پیمایش با جامعه آماری شهروندان بین 18 تا 75 سال ساکن در شهر قزوین انجام شده و نمونه­ها از طریق شماره­گیری ارقام تصادفی مبتنی بر چارچوب شماره تلفن با حجم 390 نفر انتخاب شده­اند؛ داده­ها نیز از طریق مصاحبه تلفنی با سؤالات بسته چندگزینه­ای جمع­آوری شده است. یافته­ها حاکی از آن است که میانگین رفتار زیست­محیطی زنان در حوزه خصوصی در سه سطح اقتصادی شاغل، شاغل تمام وقت و شاغل با قدرت نظارتی، بیشتر از مردان است؛ این نشان می­دهد که ساختار فرهنگی و اجتماعی مبتنی بر نابرابری جنسیتی، الگوهای رفتاری در حوزه خصوصی را حوزه تخصصی زنان تعریف کرده و به این علت میزان رفتار زیست­محیطی زنان نیز با هر پایگاه اقتصادی در این حوزه بیش از مردان است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A new interpretation of women's environmental behavior: importing gender inequality

نویسنده [English]

  • Leila Alavi
Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran
چکیده [English]

Differences between men and women`s approaches toward the environment are a less addressed matter in the Sociology of Environment contents and have led to an incomplete explanation of environmental behavior. The purpose of the study is to investigate the relationship between environmental behavior of men and women in private sphere (home) and their economic status. In theoretical framework, gender inequality has been used to explain differences in environmental behavior; This concept discusses women's greater share in environmentally responsible behaviors in private sphere through gender division of labor, biographical access, and professionalism. The method is survey with the statistical population of Qazvin citizens between 18 and 75 years old. Sample size is 390. They were selected by dialing random numbers based on the telephone numbers frame. Data were also collected through telephone interviews with multiple-choice closed-ended questions. Findings show that the average environmental behavior of women in private sphere in three levels of employment, full-time employment and employment with supervisory power is higher than men; Complex cultural and structural patterns based on gender inequality have defined women's core specialties as patterns of behavior in private sphere, and have highlighted male-dominated patriarchal social forces, gender stereotypes and expectations even more about environmental behavior.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environmental Behavior
  • Gender
  • Economic status
  • Gender Inequality
رستگار, یاسر و موسی پورسیاهجل، اسماعیل. (1397). فرا تحلیل مطالعات اجتماعی محیط زیست در ایران، کنفرانس ملی توسعه اجتماعی، اهواز. . https://civilica.com/doc/830848
سرشماری عمومی نفوس و مسکن، (1395)، https://www.amar.org.ir/Portals/0/census/1395/results/population-urban-95.xlsx
عباسزاده, محمد. و علوی, لیلا. (1395). نقش پدیدة سرریز در گذار رفتار مسئولانة محیط‌زیستی از حوزة خصوصی به حوزة عمومی. محیط شناسی, سال 42، شماره4  ، 769-753 .
(الف) عباس زاده, محمد., علوی, لیلا., بنی فاطمه, حسین. و علیزاده اقدم، محمد. (1395). مدل یابی ساختاری تأثیر تجربة زیست محیطی و نگرش زیست محیطی بر رفتار زیست‌محیطی. علوم اجتماعی, سال 13، شماره 1، 196-171.
(ب) عباس زاده, محمد., بنی فاطمه حسین., اعلیزاده اقدم، محمد و علوی, لیلا. (1395). تاثیر مداخله ای نگرش مسوولانه زیست محیطی بر رابطه بین دلبستگی مکانی و رفتار مسوولانه زیست محیطی. جامعه شناسی کابردی, سال 27، شماره 2، 80-61 .
علوی, لیلا. (1399). شکاف جنسیتی در کنشگری زیست محیطی: یک تحلیل جامعه شناختی . محیط شناسی, 46(1), 55-70. doi: 10.22059/jes.2020.301354.1008009
نجیبی, مرتضی. جوادی, مریم. نورینی, مرجان. موسی کاظمی, نرگس و همتی، مرضیه. (2013). آمارگیری‌های تلفنی. بررسیهای آمار رسمی ایران, سال 23، شماره 2، 178-159.
Agyeman, J. (2013). Introducing just sustainabilities: Policy, planning, and practice: Zed Books Ltd.
Becker, G. S. (1985). Human capital, effort, and the sexual division of labor. Journal of labor economics, 3(1, Part 2), pp.S33-S58.
Bittman, M., England, P., Sayer, L., Folbre, N., & Matheson, G. (2003). When does gender trump money? Bargaining and time in household work. American Journal of sociology, 109(1), pp.186-214.
Bradley, K., & Khor, D. (1993). Toward an integration of theory and research on the status of women. Gender & Society, 7(3), pp.347-378.
Brough, A. R., Wilkie, J. E., Ma, J., Isaac, M. S., & Gal, D. (2016). Is eco-friendly unmanly? The green-feminine stereotype and its effect on sustainable consumption. Journal of Consumer Research, 43(4), pp.567-582.
Bryson, L., McPhillips, K., & Robinson, K. (2001). Turning public issues into private troubles: Lead contamination, domestic labor, and the exploitation of women's unpaid labor in australia. Gender & Society, 15(5), pp.754-772.
Cairns, K., Johnston, J., & MacKendrick, N. (2013). Feeding the ‘organic child’: Mothering through ethical consumption. Journal of Consumer Culture, 13(2), pp.97-118. doi:10.1177/1469540513480162
Davidson, D. J., & Freudenburg, W. R. (1996). Gender and environmental risk concerns: A review and analysis of available research. Environment and behavior, 28(3), pp.302-339.
DeVault, M. L. (1994). Feeding the family: The social organization of caring as gendered work: University of Chicago Press.
Dietz, T. (2015). Altruism, self-interest, and energy consumption. Proceedings of the National Academy of Sciences, 112(6), pp.1654-1655.
Dietz, T., Kalof, L., & Stern, P. C. (2002). Gender, values, and environmentalism. Social science quarterly, 83(1), pp.353-364.
Dzialo, L. (2017). The feminization of environmental responsibility: A quantitative, cross-national analysis. Environmental Sociology, 3(4), pp.427-437.
Fenstermaker, S., & West, C. (2002). Doing gender, doing difference: Inequality, power, and institutional change: Psychology Press.
Hannibal, B., Liu, X., & Vedlitz, A. (2016). Personal characteristics, local environmental conditions, and individual environmental concern: A multilevel analysis. Environmental Sociology, 2(3), pp.286-297.
Huddart‐Kennedy, E., Beckley, T. M., McFarlane, B. L., & Nadeau, S. (2009). Rural‐urban differences in environmental concern in canada. Rural sociology, 74(3), pp.309-329.
Hunter, L. M., Hatch, A., & Johnson, A. (2004). Cross‐national gender variation in environmental behaviors. Social science quarterly, 85(3), pp.677-694.
Kennedy, E. H. (2016). Environmental politics and women's activism. The Wiley Blackwell Encyclopedia of Gender Sexuality Studies, pp.1-4.
Kennedy, E. H., & Dzialo, L. (2015). Locating gender in environmental sociology. Sociology Compass, 9(10), pp.920-929.
Kennedy, E. H., & Kmec, J. (2018). Reinterpreting the gender gap in household pro-environmental behaviour. Environmental Sociology, 4(3), pp.299-310.
MacGregor, S. (2014). Only resist: Feminist ecological citizenship and the post‐politics of climate change. Hypatia, 29(3), pp.617-633.
MacKendrick, N. (2014). More work for mother: Chemical body burdens as a maternal responsibility. Gender & Society, 28(5), pp.705-728.
McAdam, D. (1986). Recruitment to high-risk activism: The case of freedom summer. American Journal of sociology, 92(1), pp.64-90.
McCright, A. M., & Xiao, C. (2014). Gender and environmental concern: Insights from recent work and for future research. Society & Natural Resources, 27(10), pp.1109-1113.
McFarlane, B. L., & Hunt, L. M. (2006). Environmental Activism in the Forest Sector: Social Psychological, Social-Cultural, and Contextual Effects. Environment and Behavior, 38(2), 266–285. https://doi.org/10.1177/0013916505277999
Michael D. Briscoe, Jennifer E. Givens, Shawn Olson Hazboun & Richard S. Krannich (2019) At home, in public, and in between: gender differences in public, private and transportation pro-environmental behaviors in the US Intermountain West, Environmental Sociology, 5:4, 374-392, DOI: 10.1080/23251042.2019.1628333
Mohai, P. (1992). Men, women, and the environment: An examination of the gender gap in environmental concern and activism. Society Natural Resources, 5(1), pp.1-19.
Momsen, J. H. (2000). Gender differences in environmental concern and perception. Journal of geography, 99(2), pp.47-56.
Pellow, D. N. (2017). What is critical environmental justice? : John Wiley & Sons.
Rashid, N. R. N. A., & Mohammad, N. (2012). A discussion of underlying theories explaining the spillover of environmentally friendly behavior phenomenon. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 50, pp.1061-1072.
Saint Akadiri, S., Alola, A. A., & Akadiri, A. C. (2019). The role of globalization, real income, tourism in environmental sustainability target. Evidence from turkey. Science of the total environment, 687, pp.423-432.
Sandilands, C. (1993). On" green" consumerism: Environmental privatization and" family values". Canadian Woman Studies, 13(3).
Stern, P. C. (2000). New environmental theories: Toward a coherent theory of environmentally significant behavior. Journal of social issues, 56(3), pp.407-424.
Tindall, D. B., Davies, S., Mauboules, C. J. S., & Resources, N. (2003). Activism and conservation behavior in an environmental movement: The contradictory effects of gender. Society & Natural Resources 16(10), pp.909-932. DOI: 10.1080/716100620
Vaske, J. J., & Kobrin, K. C. (2001). Place attachment and environmentally responsible behavior. The Journal of Environmental Education, 32(4), pp.16-21.
Xiao, C., & Hong, D. (2010). Gender differences in environmental behaviors in china. Population Environment 32(1), pp.88-104.
Xiao, C., & McCright, A. M. (2012). Explaining gender differences in concern about environmental problems in the united states. Society and Natural Resources, 25(11), pp.1067-1084.
Xiao, C., & McCright, A. M. (2014). A test of the biographical availability argument for gender differences in environmental behaviors. Environment and behavior, 46(2), pp.241-263.
Xiao, C., & McCright, A. M. (2015). Gender differences in environmental concern: Revisiting the institutional trust hypothesis in the USA. Environment and behavior, 47(1), pp.17-37.
Zelezny, L. C., Chua, P. P., & Aldrich, C. (2000). New ways of thinking about environmentalism: Elaborating on gender differences in environmentalism. Journal of social issues, 56(3), pp.443-457.