مطالعه رابطه سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی با ترس از جرم (مورد مطالعه: حاشیه‌نشینان شهر تبریز)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علوم اجتماعی، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

2 استاد گروه علوم اجتماعی، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز. تبریز. ایران

3 دانشیار جامعه شناسی، موسسه تحقیقات اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

4 دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، دانشکده حقوق وعلوم اجتماعی، دانشگاه تبریز

چکیده

ترس و نگرانی از جرم از جمله مهمترین مسائل اجتماعی شهرهای امروز است که تحت تاثیر عوامل مختلفی همچون سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی است. هدف پژوهش حاضر مطالعه رابطه سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی با ترس از جرم در بین حاشیه‌نشینان است. این پژوهش به روش پیمایشی در بین 600 نفر از حاشیه‌نشینان شهر تبریز در سال 1397 با بهره‌گیری از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای صورت گرفته است. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که میزان ترس از جرم در سطح متوسط قرار دارد. همچنین میزان ترس از جرم بر حسب جنس و وضعیت شغلی پاسخگویان متفاوت است. بهطوری که میزان ترس از جرم در بین زنان بیشتر از مردان و در بین افراد خانه‌دار بیشتر از سایر گروه‌های شغلی است. بین کیفیت زندگی و سرمایه اجتماعی با ترس از جرم همبستگی معنادار معکوسی وجود دارد. علاوه بر این، احساس بهزیستی، اعتماد اجتماعی، استانداردهای شهروندی و مشارکت اجتماعی توانسته‌اند 20 درصد از تغییرات ترس از جرم پاسخگویان را تبیین کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigating the Relationship of Social Capital and Quality of Life with Fear of Crime (Case Study of Slummers in Tabriz)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Bagher Alizadeh Aghdam 1
  • Mohammad Abbaszadeh 2
  • Kamal Koohi 3
  • Simin Afshar 4
1 Professor, Department of Social Sciences, Faculty of Law and Social Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran
2 Professor, Department of Social Sciences, Faculty of Law and Social Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran
3 Associate Professor of Sociology, Institute of Social Research, University of Tabriz
4 PhD student in Economic Sociology and Development, Faculty of Law and Social Sciences, University of Tabriz
چکیده [English]

Influenced by various factors such as social capital and quality of life, fear of crime is one of the most important social issues in contemporary cities. The present study was aimed to investigate the relationship of social capital and quality of life with fear of crime among slummers. This study was conducted via a survey method and using a cluster sampling method among 600 slummers in Tabriz City in 2018. The research findings indicate that the level of fear of crime is moderate. Also, the degree of fear of crime varies according to respondents’ gender and job status. As crime rates are higher among women than men and among housewives, they are higher than other occupational groups. There is a reciprocal correlation of the quality of life and social capital with fear of crime. In addition, the sense of well-being, social trust, citizenship standards and social participation were able to explain 20% of the changes in fear of crime.

کلیدواژه‌ها [English]

  • social capital
  • quality of life
  • fear of crime
  • slumization
احمدی، حبیب (1392)، جامعه‌شناسی انحرافات، تهران: سمت.
احمدی، حبیب؛ سروش، احمدی و افراسیابی، حسین (1388)، ترس از جرم در مناطق جرم‌خیز شهر شیراز، جامعه‌شناسی کاربردی، 20 (34): 80-65.
بیات، ناصر؛ پورغلامی، محمدرضا؛ اصانلو، علی و طالبیان کیاکلایه، فاطمه (1397)، ترس از جرم در فضاهای عمومی شهری؛ مورد مطالعه: جامعه زنان منطقه 12 شهرداری تهران، پژوهش‌های انتظامی- اجتماعی زنان و خانواده، 6 (11): 130-110.
پاک‌نهاد، امیر (1392)، احساس ناامنی و ترس از جرم، آموزه‌های حقوق کیفری، 3 (5):180-155.
پنج‌تنی، سیدمهدی (1393)، تحلیل جامعه‌شناختی ترس از جرم: آزمون تجربی نظریه‌های اثربخشی جمعی و پنجره‌های شکسته، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه مازندران.
توسلی، غلامعباس و کلاریجانی، امرالله (1391)، سرمایه اجتماعی در شبکه‌های اجتماعی مجازی (سرمایه اجتماعی شبکه)، مجله مدیریت فرهنگی، 6 (17): 70-55.
جهانی، سمانه (1390)، ترس از جرم در فضاهای عمومی شهر مشهد، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد.
چلبی، مسعود و مبارکی، محمد (1384)، تحلیل رابطه سرمایه اجتماعی و جرم در سطوح خرد و کلان، مجله جامعه شناسی ایران، 6 (2): 44-3.
حبیب‌زاده، اصحاب؛ عباس‌زاده، محمد؛ عابدینی، عیسی و هنرور، حسین (1393)، مطالعه رابطه اعتماد اجتماعی در بین رانندگان سطح شهر تبریز، مطالعات پژوهشی راهور، 8 (26): 58-33.
ربانی خوراسگانی، رسول و همتی، رضا (1387)، تبیین جامعه‌شناختی ترس از جرم: مطالعه موردی شهروندان زنجانی، مجله جامعه‌شناسی ایران، 9 (3 و 4): 88-58.
ربانی خوراسگانی، علی و کیانپور، مسعود (1386)، مدل پیشنهادی برای سنجش کیفیت زندگی: مطالعه موردی: شهر اصفهان، مسائل اجتماعی ایران، 3 (۴)‌: ۶۷-۱۰۸.
رسول‌زاده اقدم، صمد؛ عدلی‌پور، صمد و رمضانی، احمد (1395)، فراتحلیل پژوهش‌های کیفیت زندگی شهری و روستایی در ایران، جامعه‌شناسی سبک زندگی، 2 (7): 164-129.
رسول‌زاده اقدم، صمد؛ عدلی‌پور، عابدینی، صمد (1397)، مطالعه جامعه‌شناختی رابطه سرمایه اجتماعی با کجروی فرهنگی (مورد مطالعه: دانشجویان کارشناسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان)، دوفصلنامهپژوهش‌هایجامعه‌شناسیمعاصر، 7 (12): 43-23.
رشادی، منوچهر؛ زارع، بیژن؛ دانش، پروانه و قادری، صلاح‌الدین (1395)، تبیین جامعه‌شناختی میزان ترس از جرم در شهرستان‌های استان همدان در دو سطح خرد و منطقه‌ای، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 5 (4): 689-663.
سهراب‌زاده، مهران؛ عشایری، طاها و حسنوند، اسماعیل (1393)، تبیین جامعه‌شناسی ترس از جرم (پیمایش مناطق حاشیه‌نشین شهر تبریز در سال 1393)، مطالعات امنیت اجتماعی، 30: 122-87.
شکوری اصل، شیده (1395)، ترس از جرم در بانوان در فضاهای شهری (نمونه موردی: محله‌های مخصوص و سلامت)، پژوهش‌نامه زنان، 7 (2): 108-85.
صادقی فسایی، سهیلا و میرحسینی، زهرا (1388)، تحلیل جامعه‌شناختی ترس از جرم در میان زنان شهر تهران، نامه علوم اجتماعی، 17 (36): 152-125.
عباس‌زاده، محمد؛ علیزاده ‌اقدم، محمدباقر و اسلامی بناب، سیدرضا (1391)، بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و آنومی اجتماعی، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 1 (1): 172-145.
عبدالملکی، احمد؛ زاهدی مازندرانی، محمدجواد؛ ملکی، امیر و علی‌اکبری، اسماعیل (1396)، تبیین جامعه‌شناختی ترس از جرم در شهر تهران، مطالعات امنیت اجتماعی، 51: 260-231.
عشایری، طاها و جوانمرد، محمد (1396)، بی‌سازمانی اجتماعی، کلانشهرها و شیوع ترس از جرم در بین زنان جامعه، دانش انتظامی استان آذربایجان‌شرقی، 7 (1): 71-51.
عشایری، طاها؛ عباسی، الهام؛ نطقی، علیرضا؛ آخوندزاده آرانی، محدثه و نوری، رمضانعلی (1396)، عوامل موثر بر ترس زنان از جرم در فضای شهری، پژوهش‌های دانش انتظامی، 19: 149-125.
عظیمی، فاطمه (1395)، رابطه ترس از جرم و سلامت عمومی در زنان شهر زنجان، دوفصلنامه پژوهش‌های انتظامی- اجتماعی زنان و خانواده، 4 (1): 34-20.
علیوردی‌نیا، اکبر؛ جانعلیزاده، حیدر و پنج‌تنی، مهدی (1395)، تحلیل جامعه‌شناختی ترس از جرم: آزمون تجربی نظریه‌های اثربخشی جمعی و پنجره‌های شکسته، جامعه‌شناسی کاربردی، 27 (61): 66-43.
کاویانی، ایرج و پورقهرمانی، بابک (1396)، عوامل موثر بر ترس از جرم در مناطق حاشیه‌ای جنوب شهر تبریز، انتظام اجتماعی، 8 (4): 32-7.
لهسائی‌زاده، عبدالعلی (1391)، نقش محرومیت نسبی در افزایش خشونت‌های شهری مناطق حاشیه‌نشین مورد مطالعه: شهر کرمانشاه، مطالعات شهری، 2 (3): 64-21.
مطیع‌اله، لطف‌اله (1393)، بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر ترس از جرم در بین زنان (با تاکید بر فضاهای شهر اهواز)، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
موحد، مجید و حسین‌زاده کاسمانی، مرتضی (1391)، رابطه اختلال هویت جنسیتی با کیفیت زندگی، رفاه اجتماعی، 12 (44): 142-111.
نبوی، عبدالحسین و چبیشه، فرات (1394)، بررسی برخی عوامل اجتماعی موثر بر ترس از جرم و پیامدهای آن (مورد مطالعه: شهروندان 18 سال و بالاتر اهواز)، مطالعات علوم اجتماعی ایران، 12 (44): 128-114.
نیازی، محسن؛ عباس‌زاده، محمد؛ بیات، بهرام و عشایری، طاها (1396)، فراتحلیل بررسی عوامل موثر بر ترس از جرم در بین شهروندان، پژوهش‌های دانش انتظامی، 19 (3): 67-41.
Adu-Mireku, S. (2002), Fear of crime among Residents of Three Communities in Accra, Ghana, International Journal of Comparative Sociology, 43(2): 153-168.
Andreescu, V. (2010), Victimization and fear of crime in Romania and Hungary: a comparative analysis, Romanian Journal of Sociology‌, 21 (3-4): 163-183.

Brewin, C. R. Andrews, B., Rose, S. (2000), Fear, helplessness, and horror in posttraumatic stress disorder: investigating DSM-IV criterion A2 in victims of violent crime, Journal of Traumatic Stress‌, 13‌(3): 499-509.

Calcagnini, G., Perugini, F. (2018) Socio-Economic Planning Sciences, https://doi.org/10.1016/j.seps.2018.11.005.
Callanan, J. V. & Teasdale, B, (2009), An Exploration of gender differences in measurement of fear of crime, Femenist Criminology, 4 (4): 359-374.
Cook, C. L. & Fox, K. A. (2011), Fear of, property crime: examining the effects of victimization, vicarious victimization, and perceived risk, Violence and Victims, 26(5): 684-700.
Das, D. (2008), Urban quality of life: a case study of Guwahati, Social Indicators Research, 88‌(2): 297-310.
Deason, H. (2011), Critical analysis of fear of crime on college campuses, Master of arts in criminology and criminal justice, University of Texas at Arlington.
Delone, J. G. (2008). Public housing and the fear of crime, Journal of Criminal Justice, 36(2): 115–125.
Ferguson, K. M., & Mindel, C. H. (2007), Modeling fear of crime in Dallas neighborhoods: a test of social capital theory, Crime and Delinquency, 53(2)‌: 322-349.

Ferraro, K. F. (1995), Fear of Crime: Interpreting Victimization Risk (Suny Series in New Directions in Crime and Justice Studies), New York: State University of New York Press.

Hale, C, D. (1988), Fear of crime and quality of life: a test of Garofalo and Laub's model, Criminal Justice Review, 13‌(1): 13-19.
Hanson F. R, ‌ Sawyer, K. G,  Begle, A, M.‌ & Hubel, G, S. ‌(2010) The impact of crime victimization on quality of life,  Journal of Traumatic Stress, 23(2): 189-197.
Jackson, J. & Gray, E. (2010), Functional fear and public insecurities about crime. British Journal of Criminology, 50‌(1):1-22.
Jackson, J. &  Stafford, M. (2009), Public health and fear of crime: a prospective cohort study, British Journal of Criminology, 49(6): 832-847.
Jackson, J. (2005), Validating new measures of the fear of crime, International Journal of Reserrch Methodology, 8‌(4): 1-19.
Jackson, T. (2005), Live better by consuming less? is there a “double dividend” in sustainable consumption?, Journal of Industrial Ecology 9(1-2): 19- 36.
Karakus, O, McGarrell E. F, & Basibuyuk‌, O. (2010), Fear of crime among citizens of Turkey, Journal of Criminal Justice, 38(2): 174–184.
Lee, M. (2007), Inventing Fear of Crime: Criminology and the Politics of Anxiety, Routledge.
Lindstrom, M, Merlo, J. & Ostergren, P. (2003), Social capital and sense of insecurity in the neighborhood: A population-based multilevel analysis in Malmo, Sweden, Social Science and Medicine. 56‌(5). 1111-1120.
Liska. A. E. Sanchirico, A, & Reed, M. D. (2001), Fear of crime and constrained behavior specifying and estimaing a recipocal effects, Social Forces, 66(3): 827-837.
Liu, J, Messner, S. F, Zhang, L, Zhuo, L. (2009), Socio-Demografic correlates of fear of crime and the social context of contemporary urben China, American Journal of Community Psychology, 44(1-2): 93-108.
Lorenc, T, Clayton, S, Neary, D, Whitehead, M, Petticrew, M, Thomson, H, Cummins, S, Sowden, A, Renton, A. (2012), Crime, fear of crime, environment, and mental health and wellbeing: mapping review of theories and causal pathways, Health & Place, 18(4): 757-765.
Lorenc, T, Petticrew, M, Whitehead, M, Neary, D, Clayton, S, Wright, K, et al. (2014), Crime, fear of crime and mental health: synthesis of theory and systematic reviews of interventions and qualitative evidence, Public Health Research, 2‌(2): 1-8.
McKee, K. J. & Milner, C. (2000), Health, fear of crime and psychosocial functioning in older people, Journal of Health Psychology, 5‌(4): 473-486.
Miceli, R, Roccato, M, & Rosato, R. (2004), Fear of crime in Italy: spread and determinants, Environment and Behavior, 36‌(6): 776-789.
O’Gorman, A. (2009), Fear of Crime in Ireland and its Impact on Quality of Life. Dublin: Department of Justice, Equality and Law Reform. National Crime Council.
Pereira, M, & Canavarro, C. M. (2015). Reliability and validity of the European Portuguese version of the quality of life index EUROHIS-QOL-8 in HIV-infected patients, Revista Portuguesa de Saúde Pública, 33(2): 183-187.
Post, W. M. M. (2014), Definitions of quality of life: what has happened and how to move on, Topics in Spinal Cord Injury Rehabilitation, 20(3): 167–180.
Scarborough, K. B, Like-Haislip, T. Z, Novak, K. J‌, Lucas, W. L, & Alarid, L, F. (2010), Assessing the relationship between individual characteristics, neighborhood context, and fear of crime, Journal ofCriminal Justice, 38(4): 819-826.
Tseloni, A‌, & Zarafonitou, C. (2008),‌ Competing measurements fear of crime and victimization‌: a multivariate multilevel analysis of competing measurements, European Journal of Criminology, 5(4): 387-409‌.
Warr, M. (2000). Fear of crime in the United States: avenues for research and policy, National Institute of Justice.
Wilson-Doenges, G. (2000), An exploration of sense of community and fear of crime in gated communities, Environment and Behavior, 5‌(32): 611-597.
Zhang, L, Messner, S. F, Liu, J & Zhuo, Y. A. (2009), Guanxi and fear of crime in contemporary urban China, British Journal of Criminology, 49(4): 472-‌490.