تعداد مطلوب فرزند از نگاه جوانان ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 گروه آموزشی مردم شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد

2 گروه جمعیت شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

3 گروه جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

4 گروه پژوهش علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

10.22034/jeds.2025.68772.1887

چکیده

هدف پژوهش: این مطالعه به بررسی تعداد فرزندان مطلوب در میان جوانان در آستانه اولین ازدواج در ایران با استفاده از داده‌های ملی در سال‌های ۱۳۹۶-۱۳۹۷ می‌پردازد. با توجه به تأثیر تغییرات اجتماعی-اقتصادی بر نرخ باروری کاهشی، این پژوهش نگرش‌های این گروه جمعیتی محوری را برای درک روندهای آتی باروری بررسی می‌کند.
روش پژوهش: این پژوهش کمّی، با تحلیل ثانویه داده‌های طرح ملی ازدواج و طلاق ایران (۱۳۹۶-۱۳۹۷)، تعداد فرزندان مطلوب را در میان ۸۳۴۱ فرد در اولین ازدواج (به استثنای یک نمونه نماینده از تهران) بررسی می‌کند. نمونه‌گیری به روش غیراحتمالی سهمیه‌ای متناسب با ازدواج‌های سال ۱۳۹۵ انجام شد. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه محقق‌ساخته‌ای که ترجیحات باروری و عوامل اجتماعی-جمعیتی را می‌سنجید، جمع‌آوری شد. تحلیل‌های توصیفی و استنباطی (کای-اسکویر، همبستگی و رگرسیون) با نرم‌افزار SPSS-27 برای شناسایی عوامل تأثیرگذار انجام شد.
یافته‌ها: آمار استنباطی نشان می‌دهد که تعداد فرزندان مطلوب به‌طور معناداری تحت تأثیر جنسیت، سن، تعداد خواهران و برادران، درآمد، مذهب، قومیت، محل سکونت و وضعیت اشتغال قرار دارد. این یافته‌ها بر همکنشی پیچیده عوامل اجتماعی-جمعیتی شکل‌دهنده ترجیحات باروری در ایران تأکید می‌کند.
نتیجه‌گیری: مطالعه نتیجه می‌گیرد که باروری مطلوب در میان جوانان ایرانی توسط عوامل اجتماعی-جمعیتی شکل می‌گیرد و ترجیح رایج برای ۱ تا ۲ فرزند، هم‌راستا با نظریه ارزش فرزند است. تمرکز باید بر تسهیل هنجار خانواده دوفرزندی مطلوب باشد، نه فشار برای خانواده‌های پرجمعیت‌تر

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Ideal Number of Children in The Minds of Iranian Youth

نویسندگان [English]

  • Mohammad Torkashvand Moradabadi 1
  • Jamshidi Zarmehri, Foroogh 2
  • Milad Rashidi Meybodi 3
  • Morteza Rajabinezhad 4
1 Associate Professor in Demography, Department of Social Sciences, Yazd University, Yazd, Iran
2 Department of Social Sciences, Yazd University, Yazd, Iran
3 Faculty of Social Sciences, Yazd University, Yazd, Iran.
4 Faculty of Social Sciences, Yazd University, Yazd, Iran.
چکیده [English]

Introduction: This study investigates the desired number of children among young, first-time married individuals in Iran, utilizing national survey data from 2017-2018. Recognizing the influence of socio-economic shifts on declining fertility rates, the research explores the attitudes of this pivotal demographic group to understand future fertility trends.
Methodology: This quantitative study analyzes secondary data from the 2017-2018 Iranian Marriage and Divorce Surveys to investigate the desired number of children among 8341 first-time married individuals nationwide (excluding a representative Tehran sample). A non-probability quota sampling proportional to 2016 marriages was employed. Data were collected via a researcher-made questionnaire assessing fertility desires and socio-demographic factors. SPSS-27 was used for descriptive and inferential analyses (Chi-square, correlation, regression) to identify influential factors.
Results: Inferential statistics show that the desired number of children is significantly influenced by gender, age, number of siblings, income, religion, ethnicity, residence, and employment status. These findings underscore the complex interplay of socio-demographic factors shaping fertility desires in Iran.
Conclusions: The study concludes that desired fertility among young Iranians is shaped by socio-demographic factors, with a prevalent preference for 1-2 children, aligning with the Value of Children theory. The focus should be on facilitating the desired two-child family norm rather than pushing for larger families

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fertility
  • Desired Number of Children
  • Youth
  • First Marriage
  • Iran

مراجع

آسوده، ی. (۱۴۰۱). بررسی عوامل اجتماعی، فرهنگی و جمعیت‌شناختی مؤثر بر فرزندآوری (مطالعه موردی: کارمندان زن متأهل آموزش‌وپرورش ناحیه یک شهر ارومیه). فصلنامه علمی رهیافت‌های نوین در مطالعات اسلامی، ۴(۱۰)، ۱۷۴–۲۲۴. https://civilica.com/doc/1596771/
احمدی، ع. م.، و ازوجی، ع. ا. (۱۳۹۶). تعیین‌کننده‌های کلان اقتصادی اجتماعی نرخ باروری کل (TFR) در ایران با استفاده از الگوی خود همبسته با وقفۀ توزیعی (ARDL). مجله پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، ۳(۱۷)،53-76. http://dorl.net/dor/ 1001/20. 17356768/1. 17/1396. 2/3.6
بگی، م.، صادقی، ر.، و حاتمی، ع. (۱۴۰۰). تمایل به فرزندآوری در ایران: تعیین‌کننده‌ها و محدودیت‌ها. فصلنامه مطالعات راهبردی فرهنگ، ۱ (۴)، ۵۹–80. https://doi.org/ 22083/10/scsj. 149113/2022
خانی، س.، محمدزاده، ح.، و عباسی شوازی، م. ج. (۱۳۹۷). مقایسه میان نسلی ایده‌ال‌های ازدواج و فرزندآوری با تأکید بر نقش ویژگی‌های زمینه‌ای در شهرستان سنندج. مسائل اجتماعی ایران، ۹(۲)، ۴۹–۷۶.  https://jspi.khu.ac.ir/article-1-2985-fa.html
خلج آبادی فراهانی، ف.، و سرایی، ح. (۱۳۹۱). قصد و عملکرد زنان و مردان همسردار ساکن تهران در خصوص تک‌فرزندی و عوامل اجتماعی و فرهنگی تعیین‌کننده آن. تهران: مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه، ۲۹–۵۸.
سرایی، ح. (۱۳۹۴). بازتولید جمعیت ایران: وضع موجود و ملاحظاتی در بارة سیاست‌گذاری. فصلنامه علوم اجتماعی، 22(68)، ۱–۳۵. https://doi.org/ 22054/10/qjss. 1279/2015
شمس قهفرخی، ف.، عسکری ندوشن، ع.، عینی زیناب، ح.، روحانی، ع.، و عباسی شوازی، م. ج. (۱۴۰۱). در دوراهی تصمیم به فرزندآوری: واکاوی چالش‌های فردی و اجتماعی فرزندآوری در بستر باروری پایین در شهر اصفهان. جامعه‌شناسی کاربردی، ۳۳(۴)، ۱–۲۸. https://www.doi.org/ 22108/10/jas. 132711/2022.2269
صادقی، ر.، و طریقتی تابش، ر. (۱۳۹۶). بررسی تأثیر عوامل فرهنگی بر ترجیحات فرزندآوری جوانان در شهر تهران. دوفصلنامه مطالعات جمعیتی، ۳(۲)، ۶۳–۸۹. https://jips.nipr.ac.ir/article_90950.html
عباسی شوازی، م. ج.، محمودیان، ح.، صادقی، ر.، و قربانی، ز. (۱۳۹۷). تأثیر جهت‌گیری‌های ارزشی – نگرشی بر ایده‌آل‌های فرزندآوری در ایران. نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، ۱۳(۲۶)، ۳۷–۶۶. https://dor.isc.ac/dor/ 1001/20. 1735000/1. 13/1397. 2/26.4
عباسی شوازی، م. ج.، و عسکری ندوشن، ع. (۱۳۸۴). تغییرات خانواده و کاهش باروری در ایران مطالعه موردی استان یزد. نامه علوم اجتماعی، ۲۵، ۲۵–۷۵. https://jnoe.ut.ac.ir/article_10534.html?lang=fa.
عرفانی، ا. (۱۳۸۹). گزارش تفضیلی پیمایش باروری تهران. تهران: مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه، ۸۷–۱۰۷.
عینی زیناب، ح. (۱۳۹۲). بررسی چند متغیری میزان باروری کل و شاخص‌های مربوطه در ایران. فصلنامه مطالعات جمعیتی، ۱(۲)، ۹–۴۲. https://jips.nipr.ac.ir/article_89207.html
فتحی، ا. (۱۴۰۰). باروری در ایران، از سال ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۹. طرح پژوهشی پژوهشکده آمار ایران، تهران، ۱–۱۷. https://arakmu.ac.ir/file/download/page/1631601497-fertility.fathi.pdf
فروتن، ی.، و کرمی، ف. (۱۳۹۵). الگوها و تعیین‌کننده‌های تمایلات فرزندآوری در ایران. نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، ۱۱(۲2)، ۷2–۱۰1. https://www.jpaiassoc.ir/article_30187.html?lang=fa
قربانی، ز. (۱۴۰۱). تحولات الگوی ایده‌آل فرزندآوری و علل آن در ایران بین سال‌های 1383 و 1394. مطالعات زن و خانواده، ۱۰(۳)، ۵۳–۷۶. https://doi.org/ 22051/10/jwfs. 33157/2022.2530
کاوه فیروز، ز.، رمضی، ن.، و فراش خیالو، ن. (۱۴۰۱). سنجش عوامل مؤثر بر شکاف بین باروری واقعی و ایده‌آل زنان شهر تهران. مطالعات راهبردی زنان، ۲۴(۹۶)، ۱۱۳–۱۴۶. https://doi.org/ 22095/10/jwss. 332257/2022.2947
کریمی، خ. (۱۳۹۰). بررسی تغییرات شاخص‌های ازدواج در ایران طی سال‌های ۱۳۷۵ – ۱۳۸۵. در: چهارمین همایش انجمن جمعیت‌شناسی ایران. تهران: مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه.
محزون، ع. ا. (۱۳۹۴). بررسی تحولات فرزندآوری در ابعاد اجتماعی، جمعیتی بر اساس سرشماری‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰. فصلنامه جمعیت، ۲۲(۹۱–۹۲)، ۹6–۱۱۱. http://journal.ncr.ir/article-1-421-fa.html
Atoh, M. (2008). The relevance of ideational changes to family transformation in postwar Japan. In R. Jayakody, A. Thornton, & W. Axinn (Eds.), International family change: Ideational perspectives (pp. 223–250). New York: Lawrence Erlbaum Associates.
Becker, G. S. (1960), An Economic Analysis of Fertility, In Demographic and Economic Change in Developed Countries, Universities-National Bureau Committee for Economic Research, Princeton University Press, Princeton.
Fiori, F., Rinesi, F., Pinnelli, A., & Prati, S. (2013). Economic insecurity and the fertility intentions of Italian women with one child. Population Research and Policy Review, 32(3), 373–413. DOI: 1007/10/s11113-013-9266-9.  
Friedman, D., Hechter, M., & Kanazawa, S. (1994). A theory of the value of children. Demography, 31(3), 375–401. https://doi.org/ 2307/10/2061749
Karhunen, O., Jokela, M., & Golovina, K. (2023). Associations between early family environment and ideal number of children. International Journal of Psychology, 58(6), 574-583. https://doi.org/ 1002/10/ijop.12933
Leibenstein, H (1975), the Economic Theory of Fertility Decline, the Quarterly Journal of Economics, 89(1): 1-31. https://doi.org/ 2307/10/1881706
McDonald, P. (1996) “Demographic Life Transitions: An Alternative Theoretical Paradigm”, Health Transition Review, Supplement 6: 385- 392.
Nasrabad, H. B. R., & Abbasi-Shavazi, M. J. (2020). Ideal fertility in Iran: A systematic review and meta-analysis. International Journal of Women’s Health and Reproduction Sciences, 8(1), 10-18. https://doi.org/ 15296/10/ijwhr. 02/2020
Rana, U. B. (2014). Ideal number of children. International Journal for Research in Education (IJRE), 3(7), 43-71.  
Saadati, M., Bagheri, A., & Razeghi Nasrabad, H. B. (2019). Modeling children ever born and ideal number of children by classification tree. Journal of Research & Health, 9(7), 598-605. http://dx.doi.org/ 32598/10/JRH. 1/1267
Sobotka, T., Skirbek, V., & Philipov, D. (2013). Economic recession and fertility in the developed world. Population and Development Review, 37(2), 267-306. 46. https://doi.org/ 1111/10/j.1728- 2011/4457.00411.x
جامعه شناسی اقتصادی و توسعه
دوره 14، شماره 2
پاییز و زمستان 1404
آذر 1404
صفحه 219-234

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار