تحلیل جامعه‌شناختی بحران دریاچه زریبار دراستان کردستان زمینه‌، پیامد، راهکار

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشیارجامعه شناسی و هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فرهنگیان کردستان، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش: در سراسر تاریخ بشر، دسترسی مطمئن به آب، یک شرط اولیه و اساسی برای توسعه اجتماعی، اقتصادی و پایداری فرهنگ و تمدن بوده است. به گفته آب‌شناسان، آب دیگر یک کالای فراوان و فاقد ارزش اقتصادی نیست، بلکه یک کالای بدون جایگزین و با ارزش اقتصادی زیاد می‌باشد. براین اساس مقاله حاضر به تحلیل ابعاد جامعه‌شناختی بحران آب دریاچه زریبار و تأثیرات آن بر زندگی ساکنان محلی پرداخته است.
روش پژوهش: پژوهش با استفاده از روش‌های تحقیق ترکیبی شامل مطالعه آرشیوی و بکارگیری تکنیک دلفی انجام یافته است
یافته‌ها: پیامدهای مترتب بر بحران دریاچه زریبار ذیل شش مقوله اصلی فرموله شده و با تاکید بر مطالعات میدانی و مصاحبه با نخبگان محلی و کارگزاران توسعه راهکارهای علمی و عملیاتی را پیشنهاد می‌کند. نتایج این پژوهش بر لزوم اتخاذ سیاست معقول آب به جای سیاسی‌کردن آب و ضرورت گذار از نگرش صرفا هیدرولوژیک به نگرش سوسیولوژیک در مطالعه و مواجه با مساله آب به طورکلی و مساله بحران دریاچه زریبار مریوان به طور خاص تاکید دارد.
نتیجه‌گیری: بحران آب دریاچه زریبار نمونه‌ای از چالش‌های موجود در مدیریت منابع آبی است که نیاز به همکاری و مشارکت همه ذینفعان دارد. با اجرای راهکارهای مناسب و توجه به هر دو بعد هیدرولوژیک و سوسیولوژیک، می‌توان به بهبود وضعیت آب این دریاچه و برساخت توسعه پایدار در منطقه کمک کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Sociological Analysis of the Zeribar Lake Crisis in Kurdistan Province

نویسنده [English]

  • rashid ahmadifar
associate professor of sociology at farhangian university
چکیده [English]

Introduction:Throughout human history, secure access to water has been a primary and fundamental condition for social and economic development and the sustainability of culture and civilization. According to hydrologists, water is no longer an abundant commodity with no monetary value, but rather an irreplaceable commodity with high monetary value.
Methodology: This article uses mixed research methods, including an archival study and the Delphi technique, to analyze the sociological dimensions of the Zeribar Lake water crisis and its effects on the lives of residents.
Results: It formulates the consequences of the Zeribar Lake crisis under six main categories. It proposes scientific and operational solutions, emphasizing field studies and interviews with local elites and development agents. The results of this study emphasize the need to adopt a reasonable water policy instead of politicizing water, and the need to shift from a purely hydrological to a sociological approach in studying and dealing with the water issue in general and the issue of the Zeribar Lake crisis in Marivan in particular.
Conclusion: The Zeribar Lake water crisis is an example of the challenges in water resource management that require all stakeholders' cooperation and participation. By implementing appropriate solutions and paying attention to both hydrological and sociological dimensions, we can help improve the water situation of the lake and build sustainable development in the region

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water
  • Sociology of Water
  • Zeribar Lake Crisis
  • Unsustainable Development
  • Development Policy

مراجع

ابریشمچی، ع. و همکاران. (1397). مدیریت یکپارچه منابع آب در ایران. مجله سیاست آب، 19 (5)، 867-884.
آقاکوچک، ع. و همکاران. (1394). امنیت آب در خاورمیانه. نشریه تحقیقات محیطی، 10(12)، 124003.
جلالی، م. (1399). اقتصاد سیاسی آب در ایران. مطالعات خاورمیانه، 29(4)، 395-412.
زارعی، س. و همکاران. (1395). کیفیت آب‌های زیرزمینی مریوان. نظارت و ارزیابی محیطی، 188 (5)، 1-12.
سازمان محیط زیست ایران. (1400). گزارش سالانه دریاچه زریبار.
سعیدی، ع. (1390). درگیری آبی در استان کردستان. مجله منابع آب، 14(3)، 45-60.
قضاوی، ر. و همکاران. (1397). تأثیر تغییر کاربری اراضی بر دریاچه زریبار. علوم زمین زیست محیطی، 77 (10)، 1-10.
کریمی، ص. و همکاران. (1396). مصرف آب کشاورزی در ایران. مدیریت منابع آب، 31 (9)، 2761-2775.
کنوانسیون رامسر. (1397). تخریب تالاب‌ها در خاورمیانه.
مدنی، ک. و همکاران. (1395). خشکسالی اجتماعی-اقتصادی ایران: چالش­ها و راه­حل­ها. علوم و سیاست محیطی، 58، 1-12.
مدنی، ک. (1393). مدیریت آب در ایران: چه چیزی باعث بروز بحران در آینده می­شود؟ مجله مطالعات و علوم محیطی، 4 (4)، 315-328.
Adams, W. M. (2002). Political ecology: A critical introduction. Wiley.
Akhmouch, A., & Correia, F. N. (2016). The 12 OECD principles on water governance–when science meets policy. Utilities Policy, 43, 14-20.
 Babbie, E. (2016). The Practice of Social Research. Cengage Learning.
Bashirzadeh, M., Khosravi, H., & Khosravi, A. (2009). Water resources management in Iran: Challenges and opportunities. Water Resources Management, 23(12), 2413-2430. https://doi.org/10.1007/s11269-008-9355-5
Borgatti, S. P. (2005). Centrality and network flow. Social Networks, 27(1), 55-71. https://doi.org/10.1016/j.socnet.2004.11.008
 Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101.
Carpenter, S. R., Mooney, H. A., Agard, J., Capistrano, D., DeFries, R. S., Díaz, S., ... & Vitousek, P. M. (2003). Ecosystems and human well-being: A framework for assessment. Island Press.
Charmaz, K. (2006). Constructing grounded theory. Sage.
Cosgrove, W. J., & Loucks, D. P. (2015). Water management: current and future challenges and research directions. Water Resources Research, 51(6), 4823-4839.
Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2018). Qualitative inquiry and research design (4th ed.). Sage.
Dalkey, N., & Helmer, O. (1963). An experimental application of the Delphi method to the use of experts. Management Science, 9(3), 458–467.
Ehnert, F., Borgström, S., Gorissen, L., Kern, F., & Maschmeyer, S. (2016). Cities in a context of polycentric governance: A comparison of local sustainability transitions in four European city regions. In INOGOV workshop ‘Pioneers and Leaders in Polycentric Climate Governance’.
FAO. (2020). Iran’s agricultural water use efficiency. Food and Agriculture Organization.
Fereday, J., & Muir-Cochrane, E. (2006). Demonstrating rigor using thematic analysis. International Journal of Qualitative Methods, 5(1), 80–92.
 Ford, J. D., King, N., Galappaththi, E. K., Pearce, T., McDowell, G., & Harper, S. L. (2020). The resilience of indigenous peoples to environmental change. One Earth, 2(6), 532-543.
Gleick, P. H. (2003). Global freshwater resources: Soft-path solutions for the 21st century. Science, 302(5650), 1524-1528.
Goudie, A. S. (2014). Desert dust and human health disorders. Environment International, 63, 101–113.
Grande, J., & Peschke, E. (1999). Water management in the context of sustainable development. Water Science and Technology, 39(5), 1-8. https://doi.org/10.2166/wst.1999.0081
Habibi, K., et al. (2014). Water governance and health: The case of Iran. International Journal of Environmental Health Research, 24(3), 271-284.
Hasanagas, N. (2004). Integrated water resources management: A tool for sustainable development. Water Policy, 6(1), 1-12. https://doi.org/10.2166/wp.2004.0001
Hasson, F., Keeney, S., & McKenna, H. (2000). Research guidelines for the Delphi survey technique. Journal of Advanced Nursing, 32(4), 1008–1015.
Hsieh, H. F., & Shannon, S. E. (2005). Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative Health Research, 15(9), 1277–1288.
 Jacobson, M., Meyer, F., Oia, I., Reddy, P., & Tropp, H. (2013). User’s guide on assessing water governance. United Nations Development Programme. Oslo Governance Center.
Jamshidi, S., & Naderi, A. (2023). Wetland restoration policies and the sustainability of agricultural productions: Lessons learnt from Zrebar Lake, Iran. In Ecorestoration for Sustainability (pp. 113–166).
Karami, N. (2019). The political economy of water crisis in Iran. Journal of Water Policy, 21(1), 55-70.
Kvale, S. (2007). Doing Interviews. SAGE Publications.
Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Sage.
Luzi, L., De Santis, F., & De Marco, A. (2008). Water quality assessment of Lake Zaribar. Environmental Monitoring and Assessment, 145(1-3), 1-12. https://doi.org/10.1007/s10661-007-0051-1
Mastrorillo, M., et al. (2016). Climate change impacts on water resources: A review of the literature. Water Resources Research, 52(4), 1-15. https://doi.org/10.1002/2015WR017223
 Molle, F., et al. (2009). Water and Development: A New Perspective. International Water Management Institute.
Neal, M. J., Lukasiewicz, A., & Syme, G. J. (2014). Why justice matters in water governance: some ideas for a ‘water justice framework’. Journal of Water Policy, 16(S2), 1-18.
Okoli, C., & Pawlowski, S. D. (2004). The Delphi method as a research tool. Information & Management, 42(1), 15–29.
Orme, M., Cuthbert, Z., Sindico, F., Gibson, J., & Bostic, R. (2015). Good transboundary water governance in the 2015 sustainable development goals: a legal perspective. Water International, 40(7), 969-983
Rappaport, Roy (1979) Ecology, Meaning, and Religion, Berkeley, Californian: North Atlantic Books.
Saadi, S., & Antoni, J.-P. (2023). Assessing the role of settlement in the environmental challenges of sensitive ecosystems: A case study in Zrebar wetland (Iran). Ecological Informatics, 75, 102017. https://doi.org/10.1016/j.ecoinf.2023.102017
Saldaña, J. (2016). The coding manual for qualitative researchers (3rd ed.). Sage.
Schneider, M. (1992). The role of water in sustainable development: A global perspective. Water International, 17(3), 1-8. https://doi.org/10.1080/02508069208686185
Skulmoski, G. J., Hartman, F. T., & Krahn, J. (2007). The Delphi method for graduate research. Journal of Information Technology Education, 6, 1–21
Smith, L. C., & Bruce, K. (2018). Water security in a changing climate: A global perspective. Environmental Review, 45(4), 345-360.
UNEP. (2020). Restoring Iran’s wetlands: A roadmap. United Nations Environment Programme.
WHO. (2022). Health impacts of water scarcity in Iran. World Health Organization.
Williams, S., & Webb, A. (1994). Social and economic impacts of water scarcity. Water Resources Development, 10(3), 231-240.
World Bank. (2019). Drought and economic resilience in Iran.
Yousefi, M., Khalilian, S., & Balali, M. (2025). Water scarcity and its impact on agricultural productivity in Iran. Agricultural Water Management, 250, 106835. https://doi.org/10.1016/j.agwat.2021.106835
 Zare, M., & Zare, A. (2018). Water management strategies in arid regions: A case study of Lake Zaribar. Journal of Water Resource and Protection, 10(4), 1-15. https://doi.org/10.4236/jwarp.2018.104001
Zhu, T., et al. (2019). Water management in the context of climate change: An overview. Water Policy, 21(2), 193-202.
 
جامعه شناسی اقتصادی و توسعه
دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 27
بهار و تابستان 1404
شهریور 1404
صفحه 1-15

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار