دوگانه مرز و امنیت مطالعه کیفی نقش بازارچه‌های مرزی‌ در احساس امنیت اقتصادی- اجتماعی روستائیان مرزنشین

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه شناسی و هیئت علمی گروه آموزش علوم اجتماعی دانشگاه فرهنگیان کردستان، تهران، ایران.

2 دکترای جامعه شناسی ودبیر آموزش وپرورش سنندج

10.22034/jeds.2024.58222.1750

چکیده

در این مقاله، به بررسی نقش بازارچه‌های مرزی بر احساس امنیت روستائیان مرزنشین شهرستان بانه پرداخته شده است. احساس امنیت در دو بعد اجتماعی- اقتصادی سنجیده شده است. روش مورد استفاده در این تحقیق، کیفی با استفاده از مصاحبه به روش موردیِ نوعی و فوکوس گروپ بوده است. همچنین مصاحبه هایی با مسئولین انتظامی و کارمندان گمرک شهرستان بانه انجام گرفته است. یافته‌ها نشان می-دهد که مبادلات مرزی و تجارت مرزی نقش پراهمیتی در بهبود وضعیت زندگی ساکنان منطقه مرزی داشته است و توانسته باعث بهبود زندگی مردم چه به لحاظ اقتصادی و چه اجتماعی در منطقه گردد. با ایجاد بازارچه‌ها به گفته مردم و مسئولین از تعداد قاچاقچیان و افرادی که امنیت مردم را تا حدودی به خطر می‏اندازند، کاسته شده است. از نظر سرمایه‌گذاری و گرایش به فعالیت‌های اقتصادی و تجاری با افراد آن‌سوی مرز، شاهد روند رو به افزایشی بوده‏ایم اما سرمایه‌گذاری تولیدی در منطقه صورت نگرفته است که این خود یکی از نقاط ضعف ایجاد بازارچه‏ها می‌باشد. احساس امنیت مالی نسبت به دوره قبل از تأسیس بازارچه، روند رو به افزایشی داشته است و همچنین در کاهش ناآرامی‌های منطقه و کاهش جرایم داخل روستاها و مناطق مرزی تاثیر مثبتی گذاشته است. اما احساس امنیت در ترددهای مرزی و کولبری کاهش یافته است که لازم است سیاست های انتظامی تاحدودی به نفع کولبران و کاسبان خرده پا بازنگری گردد. در اهداف اولیه شکل‏گیری مبادلات مرزی، توسعه اقتصادی و اشتغال‏زایی سالم، سرآمد این تصمیمات بوده اما تأثیربخشی بازارچه‌ها بر سایر مناطق از جمله نقاط شهری بیشتر از مناطق روستایی مرزی بوده است. در هر حال، نتایج پژوهش حاکی از ان است که علی‌رغم ضروری بودن تأسیس این بازارچه‌ها و آثار اقتصادی، امنیتی و رفاهی آن، به دلیل برخی از مشکلات از رسالت اولیه خود دور شده‌اند

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Dualism of Border and Security Qualitative study of the role of border markets in the sense of socioeconomic security of border villagers

نویسندگان [English]

  • rashid ahmadifar 1
  • sirwan abdezade 2
1 Associate professor of sociology at farhangian university
2 teacher
چکیده [English]

In this research, the role of border markets on the sense of security of border villagers in Baneh city has been investigated. The method used in this study was qualitative using a typical case study and focus groups. Findings show that cross-border exchanges and cross-border trade have played an important role in improving the living conditions of border residents and and helped the residents to improve their lives both economically and socially.With the creation of bazaars, according to the people and the officials, the number of smugglers who endanger the security of the people has been reduced to some extent. In terms of investment and inclination to economic and commercial activities with people across the border, we have seen an increasing trend, but productive investment has not been made in the region, which is one of the weaknesses of creating those markets. The feeling of financial security compared to the period before the establishment of the bazaar has been increasing and has also had a positive impact on reducing unrest in the region and reducing crime within villages and border areas. But the sense of security in border and Culbary traffic has diminished, and law enforcement policies need to be revised to some extent in favor of Culbarha and small businesses. In the initial goals of the formation of cross-border exchanges, economic development and healthy employment, these decisions have been prominent, but the effectiveness of markets in other areas, including urban areas, has been greater than rural border areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • border markets
  • sense of socio-economic security
  • border villageس

مراجع

افتخاری، رکن‌الدین و همکاران (1387). ارزیابی اثرات اقتصادی بازارچه­های مرزی بازتاب‌های توسعه مناطق مرزی، مطالعه موردی: بازارچه مرزی شیخ صالح شهرستان ثلاث باباجانی (استان کرمانشاه). ژئوپلیتیک، سال چهارم، شماره 2. 
آقابابایی، حسین (1389). قلمرو امنیت در حقوق کیفری، چاپ اول، تهران، پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی.
آیین‌نامه اجرایی بازارچه­های مرزی (1371). اداره کل مقررات صادرات و واردات وزارت بازرگانی کشور.
باینگانی، بهمن (1394). مطالعه جامعه‏شناختی تغییرات اقتصادی و پیامدهای فرهنگی در مناطق کردنشین، پایان‏نامه دکتری، رشته جامعه‏شناسی نظری- فرهنگی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
بلیکی، نورمن (1388). طراحی پژوهش­های اجتماعی، ترجمه: محسن چاوشیان، نشر نی.
بوزان، باری (1378). مردم، دولت­ها و هراس، ترجمه: پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
بیات، اصغر (1372). تعاونی­های مرزنشینان سیستان و بلوچستان (عملکرد اقتصادی- اجتماعی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
پیربوداقی، یوسف (1389). بررسی عملکرد بازارچه مرزی سرو و نقش آن در رشد و توسعه اقتصاد منطقه‏ای، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات.
تاجیک، محمدرضا (1379). جامعه امن در گفتمان خاتمی، تهران: نی، چاپ اول.
حافظ‌نیا، محمدرضا (1385). اصول و مفاهیم ژئوپولوتیک، تهران: آستان قدس رضوی.
دلاور، علی و علی‌محمد رضایی (1383). ساخت و هنجاریابی آزمون احساس امنیت و بررسی این احساس در سطح کشور، دفتر تحقیقات کاربردی معاونت طرح و برنامه و بودجه (چاپ نشده).
ذکایی، محمد سعید و نوری، آرام (1394). زندگی در مناطق مرزی، مطالعه پدیدار شناختی مرزنشینان شهر نوسود، جامعه پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال ششم، شماره چهارم، زمستان، صص 151-119.
ذکی، پاشالو؛ یاشار، احمد (1393)، بررسی کاربرد بازارچه‌های مرزی آذربایجان غربی، همایش ملی مرزنشینی، توسعه پایدار و فرصت‌های سرمایه‌گذاری، پارس‌آباد مغان.
ساروخانی، باقر و نویدنیا، منیزه (1385). بررسی امنیت اجتماعی خانواده و محل سکونت در تهران. مجله اینترنتی فصل نو. سال دوم.
شاکری­نیا، ایرج (بی­تا). امنیت روانی، مجموعه مقالات امنیت اجتماعی و راهکارهای توسعه، دفتر اجتماعی و اطلاع­رسانی قوه قضائیه مازندران.
صادقی، علیرضا (1397). زندگی روزمره تهی‏دستان شهری، تهران: نشر آگاه.
عندلیب، علیرضا و مطوف، شریف (1388). توسعه و امنیت در آمایش مناطق مرزی ایران. باغ نظر، شماره 12.
قادری حاجت، مصطفی و همکاران (1389). تبیین نقش بازارچه­های مرزی در امنیت و توسعه پایدار نواحی پیرامون، مطالعه موردی: بازارچه­های مرزی استان خراسان جنوبی. ژئوپلیتیک؛ سال ششم، شماره 3.
قانون مقررات صادرات و واردات، 1379 و 1390.
کریمی­پور، یدالله (1380). مقدمه­ای بر ایران و همسایگان، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی. تربیت معلم تهران.
کلاهچیان، محمود (1382). راهکارهای تحقق امنیت اجتماعی. مجموعه مقالات همایش امنیت اجتماعی، تهران: معاونت اجتماعی و ارشاد نیروی انتظامی.
گروسی، سعیده و میرزائی (1386). بررسی رابطه اعتماد اجتماعی و احساس امنیت، فصل­نامه دانش انتظامی، سال نهم، شماره دوم.
گل‌وردی، عیسی (1390). محدودیت‌ها و فرصت‌های توسعه اجتماعی- فرهنگی نواحی مرزی، فصلنامه رفاه و سیاستگذاری، سال دوم، شماره سوم.
محمدپور، احمد «الف» (1390). روش تحقیق کیفی«ضد روش1» (منطق و طرح در روش شناسی کیفی)، تهران: جامعه‏شناسان، چاپ اول.
محمدپور، احمد «ب» (1390). روش تحقیق کیفی«ضد روش2» (مراحل و رویه‏های عملی در روش‏شناسی کیفی)، تهران: جامعه‏شناسان، چاپ اول.
محمودی، علی(1394). ساختار مبادلاتی بازارچه­های مرزی در بازرگانی و اقتصاد مناطق مرزنشین، مؤسسه مطالعات و پژوهش­های بازرگانی.
موسوی، میرنجف (1388). تحلیل کارکرد مرز بر ساختار فضایی شهرهای مرزی استان آذربایجان غربی، پایان‌نامه دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه اصفهان.
نبوی و همکاران (1388). بررسی تاثیر پایگاه اجتماعی- اقتصادی و هویت قومی بر احساس امنیت اجتماعی، فصلنامه دانش انتظامی، سال دهم، شماره 2.
وزارت بازرگانی (1379). تحلیلی از وضعیت بازارچه­های مشترک مرزی از آغاز فعالیت تاکنون، معاونت برنامه‌ریزی و بررسی­های اقتصادی، دفتر پژوهش و بررسی­های اقتصادی.
Leeboupao, Leeber, Phonesaly Souksavath, Phetsamone Sone, Souphith Darachanthara, Vanthana Norintha; (2004) Lao PDR Cross Border Economy, Case Study In Dansavanh, Savannakhet, and Houaysai/ Tonpheung, Lao PDR, National Economic Research Institute. 44-59
Murshid.K.a.s, Tuot, Sokphally; (2005) the Cross Border Economy of Cambodia "Cambodia Development Resource Institute", Development Analysis Networkwith the Support of the Rockefeller Foundation Phnom Penh.104-126
Niebuhr, Annekatri; Silvia Stiller (2008) Integration Effects in Border Regions -A Survey of Economic Theory and Empirical Studies, Hamburgisches Welt-Wirtschafts-Archive.
Stryjakwics, T. (2008) The changing role of border zones in the transferring economic of East-central Europe: The case of Poland, Geogoiurnal, Vol, 44, No. 3.
جامعه شناسی اقتصادی و توسعه
دوره 13، شماره 1
بهار و تابستان 1403
آبان 1403
صفحه 1-30

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار