کام‌خواهی شغلی دانشجویان، به‌سوی یک نظریه زمینه‌ای

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهشعلوم اجتماعی در دانشگاه یزد

2 دانشیار جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد

3 گروه تعاون و رفاه اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

امروزه اقتصاد بیش‌از‌پیش در کانون زندگی مردم قرار گرفته و به‌صورت دغدغه‌‌ای همیشگی درآمده ‌است. به‌گونه‌ای که حتی نوجوانان و جوانان نیز از این قائده مستثنی نبوده و خانواده‌ها چنین دغدغه‌هایی را حتی در سنین کودکی در فرد رواج می‌دهند. درواقع، زیست جهان کودک و نوجوان خواه ناخواه درگیر مسائل اقتصادی گشته و در سنین پایین‌تر مجبور به برنامه‌ریزی برای قبولی در رشته‌های به‌اصطلاح موفق و پول‌ساز می‌شود. این وضعیت شرایط خاصی را برای کنش‌گران به‌وجود می‌آورد که اولین پیامد آن رواج دغدغه‌های فراگیر در بین نوجوانان و جوانان است. به‌همین‌منظور، پژوهش حاضر با هدف بررسی فرایند شکل‌گیری دغدغه‌های شغلی دانشجویان نورود به دانشگاه، طراحی شد و با استفاده از روش‌شناسی کیفی و رویکرد نظریه زمینه‌ای (سیستماتیک)، بر اساس نمونه‌گیری نظری مصاحبه‌های عمیق با 20 نفر از دانشجویان نوورود به دانشگاه یزد انجام داد. دراین‌مسیر داده‌ها با استفاده کدگذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل شدند. مقولات اصلی کشف شده شامل پول سالاری شغلی، کام‌خواهی شغلی، تقدیرگرایی شغلی، همبستگی سرمایه تلاش درآمد و ... بودند. بر اساس مقولات اصلی مدل پارادایمی (کدگذاری محوری) ارائه گشت و در پایان نظریه تجربی (کدگذاری گزینشی) پژوهش ارائه گشت که مبتنی بر درک دانشجویان از فضای شغلی به‌مثابه میدانی سرمایه‌سالار است که در آن نیازهای مالی برجسته هستند اما کام‌خواهی شغلی منوط به همبستگی شغل با سرمایه است که آن هم در اتمفسری نابرابر توزیع شده است. آنان آگاهانه/ناخودآگاه می‌دانند که در میدان اقتصادی بدون مالکیت سرمایه‌ای مناسب نمی‌توانند شغلی با برآیند مالی/اجتماعی/منزلتی مناسب به‌دست آورند. زیرا میدان غالبی که در آن سیر می‌کنند پول‌سالاری است. پیامد این وضعیت آرزوها و آمال آنان سخت تحت تاثیر قرار می‌دهد و زندگی آنان را پروبلماتیک می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


استراوس، انسلم وکربین، جولیت. (1396)، مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای، ترجمۀ ابراهیم افشار، جلد دوم، تهران: نشر نی، چاپ ششم.
ایمان، محمدتقی. (1388). مبانی پارادایمی روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بیگدلی، زاهد، طاهرزاد‌ه موسویان، سیده صدیقه، و شاهینی، شبنم. (1396). میزان امیدواری دانشجویان رشته کتابداری به کاریابی بعد از فراغت از تحصیل. توسعه اجتماعی، سال 11، شماره 4، صص 182-155.
حریری، نجلا. (1385). اصول و روش‌های پژوهش کیفی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
خواجه‌نوری، بیژن، روحانی، علی، هاشمی، سمیه، (1391). گرایش به حجاب و سبک های متفاوت زندگی (مطالعه موردی: زنان شهر شیراز)، جامعه‌شناسی کاربردی، سال 23، شماره 3، صص 1166-141. 
رضوی، سیدمحمدحسین، برومند، محمدرضا، عظیمی دلارستاقی، عادله. (1399). بررسی وضعیت امید به اشتغال دانشجویان و دانش‌آموختگان رشتةتحصیلی تربیت بدنی و علوم ورزشی. مطالعات مدیریت ورزشی، سال 12، شماره 61، صص 190-171.  
روحان، علی، تقی‌زاده، رضا، کریمی منجرموئی، حسن. (1400). بورس، آرزوهای محاق؛ یک مردم نگاری انتقادی. جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، سال 10، شماره 2، صص 302-279.
سعیدی‌رضوانی، محمود، محمدحسین‌زاده، معصومه، باغگلی، حسین. (1389). سرنوشت شغلی و تحصیلی دانش‌آموختگان رشته مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد و عوامل موثر بر آن. فصلنامه مطالعات تربیتی و روان‌شناسی، سال 11، شماره 2، صص 57-86.
شفیع‌آبادی، عبدالله (1391). راهنمایی و مشاوره شغلی و نظریه‌های انتخاب شغل. تهران: رشد.
صادقی، رسول. (1391). تغییرات ساختار سنی و ظهور پنجره‌ی جمعیتی در ایران: پیامدهای اقتصادی و الزامات سیاستی، مطالعات راهبردی زنان. سال 14، شماره 55، صص 150-95.
صادقی، رسول، و شکفته‌گوهری، محمد. (1396). مطالعه پیامدهای بیکاری بر تاخیر در ازدواج جوانان در شهر تهران. برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی. سال 8، شماره 30، صص 142-175.
معمارپور، مهتاب، بذرافکن، لیلا، موسوی، احسان، وثوقی، مهرداد. (1392). عوامل موثر بر انتخاب رشته تحصیلی در دانشجویان دندانپزشکی، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، سال 13، شماره 4، صص 269- 260.
هدایتی، زهره، سیفی، نسیم، حکمت‌فر، سمیه، بدخش، سمانه. (1391). دیدگاه دانشجویان رشته دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز نسبت به رشته تحصیلی و آینده شغلی خود. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی. سال12، شماره 3، صص 176-183.
هرندی، فاطمه، و فلاح محسن خانی، زهره. (1386). اشتغال جوانان و چالش های آن. رفاه اجتماعی، سال 6، شماره 25، صص 133-146.
یاوری، مجید. (1392). عوامل موثر در انتخاب شغل در صنعت گردشگری، مجله اقتصاد، سال 13، شماره 7 و 8، صص 110-89.
علی‌مندگاری، ملیجه، بی‌بی رازقی نصرآباد، حجیه، و بختیاری، علیرضا. (1400). بررسی نظام ترجیحات شغلی جوانان و عوامل مرتبط با آن در شهر اصفهان. پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی. سال 10، شماره 2، صص 128-99.
Aamodt, P. O. (1995). "Floods, bottlenecks, and backwaters: An analysis of expansion in higher education in Norway", Higher Education 30(1): 63-80.
Breen, R. (2005). "Explaining cross-national variation in youth unemployment market and institutional factors", European Sociological Review 21(2): 125-134.
Cakal, H., Keshavarzi, S., Ruhani, A., & Dakhil‐Abbasi, G. (2021). Workplace violence and turnover intentions among nurses: The moderating roles of invulnerability and organizational support–A cross‐sectional study. Journal of clinical nursing. Online publishing 2021.
Creswell, J. W. (2007). Qualitative Inquiry & Reasearch Design, Second Edition, California: Sage Publication Ltd.
Fryer, D. (1995). "Labor-market disadvantage, deprivation and mentalhealth-benefit agency", The Psychologist, 8(6): 265-272.
Gallie, D., Felstead, A., Green, F., (2012). Job preferences and the intrinsic quality of work: the changing attitudes of British employees 1992_2006. Journal Work, Employment and Society , 26(5): 806_821.
González-Val, R., and M. Marcén. (2015). "Regional unemployment, marriage, and divorce", Working paper, (No. 2015/38). Institut d'Economia de Barcelona (IEB).
Hashimoto, Y., and A.Kondo (2012). "Long-term effects of labor market conditions on family formation for Japanese youth", Journal of the Japanese and International Economies 26(1): 1-22.
Hong, Ph. Y., Lewis, D., & Choi, S. (2014). Employment hope as an empowerment parthway to self-sufficiency among exoffenders. Journal of Offender Rehabilitation, 53(5): 317-33.
Hong, Ph. Y., Polanin, J. R., & Pigott, T. D. (2012). Validation of the employment hope scale: Measuring psychological self-sufficiency among low-income jobseekers. Research on Social Work Practice. 22(3): 323-32.
Jahoda, M. (1984). "Social institutions and human needs: A comment on Fryer and Payne", Leisure Studies, 3, Pp. 297-299.
McDonald, P. (2006). "Low fertility and the state: The efficacy of policy", Population and Development Review, 32(3): 485-510.
McDonald, P., and A. Evans. (2002). "Family formation and risk aversion", Paper Presented at the NLC Workshop, 17-18 May 2002.
Myatt, A., and D. Murrell. (1990). "The female/male unemployment rate differential", Canadian Journal of Economics 23(2): 312322.
Roberts, K. (2004). "School-to-work transitions: Why the United Kingdom's educational ladders always fail to connect", International Studies in Sociology of Education 14(3): 203-216.
Sare, L., Bales, S., & Neville, B. (2012). New academic librarians and their perceptions of the profession. Journal of Portal: Libraries and the Academy, 12(2): 179-203.
Schaller, J. (2013). "For richer, if not for poorer? Marriage and divorce over the business cycle", Journal of Population Economics, 26(3): 1007-1033.