ادراک کشاورزان از موانع و تسهیل کننده های اجتماعی سازگاری با تغییرات آب و هوا

نوع مقاله : مستخرج از پایاننامه

نویسندگان

1 گروه علوم اجتماعی/ دانشکده ادبیات و علوم انسانی/ دانشگاه اصفهان/ اصفهان/ ایران

2 گروه علوم اجتماعی/ دانشکده ادبیات و علوم انسانی/دانشگاه اصفهان/ اصفهان/ ایران

3 گروه علوم اجتماعی/ دانشکده علوم انسانی و اجتماعی/ دانشگاه مازندران/ بابلسر/ ایران

4 استادیار علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور/ تهران/ ایران

چکیده

تغییرات آب و هوا اکنون به یکی از چالش برانگیزترین مسائل اجتماعی جوامع مدرن تبدیل شده که منشأ انسانی آن مورد اثبات قرار گرفته است. نقش انسان ها در انتشار گاز دی اکسید کربن و افزایش سطح گازهای گلخانه ای، موجبات گرمایش زمین و تغییرات ناگوار آب و هوا را فراهم آورده است. استان اصفهان آسیب های محیط زیستی زیادی را در رابطه با پدیده ی تغییرات آب و هوا علی الخصوص در بخش کشاورزی تجربه می کند. هدف این پژوهش بررسی ادراک کشاورزان از موانع و تسهیل کننده های سازگاری با تغییرات آب و هوا است. رویکرد این پژوهش کیفی است. در این پژوهش تعداد 29 مصاحبه ی نیمه ساختاریافته با کشاورزان استان اصفهان انجام شده است. یافته ها نشان داد که کشاورزان 5 نوع راهبرد سازگاری آسیب زا، دولت محور، کشاورزی تکنولوژیک، بوم سازگار و دگرشغلی را در مقابله با تغییرات آب و هوا انجام می دهند. موانع سازگاری شامل ضعف اعتماد نهادی، شبکه ی همکاری ضعیف کشاورزان، آینده ی پیش بینی ناپذیر، موانع ساختاری، فقر اطلاعاتی و اطلاعات کسب شده ی غیرموثق رسانه ای است. همچنین تسهیل کننده های سازگاری شامل دانش تغییرات آب و هوا، خودکارآمدی ادراک شده، کارآمدی اقدامات سازگاری ادراک شده، حس تعلق مکانی و حمایت دولتی است. موانع و تسهیل کننده های سازگاری با تغییرات آب و هوا، جنبه های فردی و ساختاری دارد. هم‌راستایی آموزش ها در مورد اقدامات سازگاری با کمک ها و حمایت های دولتی و تقویت سرمایه اجتماعی، می تواند عاملی در جهت سازگاری بیشتر کشاورزان با تغییرات آب و هوا باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Farmers' perceptions of social barriers and facilitators of adaptation to climate change

نویسندگان [English]

  • Hamed Sayarkhalaj 1
  • Seyed Ali Hashemianfar 2
  • Sadegh Salehi 3
  • Azimehsadat Abdellahi 4
1 Department of Social Science/Faculty of Literature and Humanities/University of Isfahan/ Isfahan/ Iran
2 Department of Social Science/Faculty of Literature and Humanities/University of Isfahan/ Isfahan/ Iran
3 Department of Social Science/Faculty of Humanities and Social Science/ University of Mazandaran/ Babolsar/ Iran
4 Department of Social Science/ Payam noor University/ Tehran/ Iran
چکیده [English]

Climate change has now become one of the most challenging social problems in modern societies, that human origin has been proven. The role of humans in emitting carbon dioxide and increasing the level of greenhouse gases has led to global warming and adverse climate change. Isfahan province experiences a lot of environmental damage, especially in the agricultural sector to the phenomenon of climate change. This study aims to investigate farmers' perceptions of barriers and facilitators of adaptation to climate change. The approach of this research is qualitative. In this study, 29 semi-structured interviews were conducted with farmers in Isfahan province. Findings showed that farmers implement 5 types of strategies: harmful adaptation, government-oriented, technological agriculture, eco-adaptation, and non-occupational in response to climate change. Barriers to adaptation include weak institutional trust, weak farmers' cooperation network, unpredictable future, structural barriers, information poverty, and Unreliable information obtained from the media. Adaptation facilitators also include knowledge of climate change, perceived self-efficacy, the effectiveness of perceived adaptation measures, the feeling of place attachment, and government support. Barriers and facilitators of adaptation to climate change have individual and structural aspects. Alignment of training on adaptation measures with government assistance and support and strengthening of social capital can be a factor in making farmers more adaptable to climate change.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Isfahan province
  • knowledge of climate change
  • media
  • adaptation to climate change
  • social capital

مراجع

اسماعیلی، محمدمهدی (1399)، »بحران تأمین آب در حوضه آبریز زاینده­رود؛ مسائل سیاسی و اجتماعی و راهکارهایی برای مدیریت آن (مطالعه موردی: اعتراضات سال­های 1389 تا 1392)«، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، شماره­ی 3، صص 567- 585.
اشتراوس، آنسلم؛ کربین، جولیت (1395). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه­ای. ترجمه­ی ابراهیم افشار، تهران: نشر نی.
ایرنا (1400). آفت­کش­ها، تهدید جدی برای سلامت محصولات کشاورزی اصفهان: https://www.irna.ir/news/84665605/ آفت-کش-ها-تهدید-جدی-برای-سلامت-محصولات-کشاورزی-اصفهان.
ایسنا (۱۳۹۸)، تغییر اقلیم تصفهان از خشک به فراخشک: https://www.isna.ir/news/98091309055/تغییر-اقلیم-اصفهان-از-خشک-به-فرا-خشک.
بنی­فاطمه، حسین؛ روستایی، شهرام؛ علیزاده­اقدم، محمدباقر؛ حسین­نژاد، فهیمه (۱۳۹۱)،» بررسی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و سبک زندگی محیط زیستی در بین شهروندان شهر تبریز«، جامعه­شناسی اقتصادی و توسعه، شماره­ی ۲، صص ۳۳- ۵۶.
پودینه، محمدرضا؛ طولابی­نژاد، مهرشاد؛ حسینجانی، ابوالفضل (1396)، »بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر سازگاری کشاورزان خرده­مالک با تغییرات آب و هوایی در مناطق کوهستانی (مطالعه­ی موردی: دهستان ملاوی شهرستان پلدختر)«، پژوهش و برنامه­ریزی روستایی، شماره­ی پیاپی 19، صص 169- 184.
حسنی درمیان، غلامرضا؛ سیارخلج، حامد؛ فاطمی خصال، مجید (۱۳۹۷)، »بررسی رفتارهای مسئولانه محیط زیستی با تأکید بر پیوستگی با طبیعت (مورد مطالعه: دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر تهران)«، توسعه پایدار محیط جغرافیایی، شماره‌ی ۱، صص ۱-۱۷.
حسینی، فریبا؛ حقیقتیان، منصور؛ هاشمیان­فر، علی (۱۴۰۰)، »بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر تخریب محیط زیست (مورد مطالعه:‌ جوانان شهر تهران)«، جامعه­شناسی اقتصادی و توسعه، شماره‌ی ۲، صص ۲۵۹- ۲۷۸.
خالدی، فخرالدین؛ زرافشانی، کیومرث؛ میرک­زاده، علی­اصغر؛ شرفی، لیدا (1394)، »بررسی عوامل مؤثر بر توان سازگاری کشاورزان در برابر تغییرات اقلیم مطالعه موردی: گندم­کاران شهرستان سرپل ذهاب، استان کرمانشاه«، پژوهش­های روستایی، شماره­ی 3، صص 655- 678.
صالحی، صادق؛ پازوکی­نژاد، زهرا (۱۴۰۰)، »سازگاری روستاییان با تغییرات اقلیمی و ارتباط آن با عوامل اجتماعی (مطالعه موردی:‌ روستاییان شهرستان بابلسر- استان مازندران)«، پژوهش­های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، شماره­ی پیاپی ۳۲، صص ۴۷- ۷۰.
عبدالله­زاده، غلامحسین؛ اژدرپور، علیرضا؛ شریف‌زاده، محمدشریف (1396)، »بررسی ادراک روستاییان نسبت به تغییرات اقلیمی و راهبردهای سازگاری در شهرستان زابل«، جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، شماره­ی پیاپی 68، صص 85- 106.
عبداللهی، عظیمه­السادات (1396). واکاوی نظام معنایی خشکسالی در جامعه کشاورزی استان اصفهان و سنجش و تحلیل میزان حمایت از سیاست­های سازگاری با آن. رساله­ی دکتری تخصصی رشته­ی جامعه­شناسی، اساتید راهنما: دکتر صادق صالحی، دکتر محمد جواد زاهدی مازندرانی، دانشگاه پیام نور، مرکز تهران.
عبداللهی، عظیمه­السادات؛ زاهدی مازندرانی، محمودجواد؛ صالحی، صادق؛ ذکایی، محمدسعید (1396). »نظام معنایی پدیده خشکسالی در میان کشاورزان استان اصفهان«، توسعه محلی (روستایی- شهری)، شماره­ی 2، صص 271- 294.
عزیزی خالخیلی، طاهر؛ زمانی، غلامحسین (1393)، »سازگاری با تغییرات اقلیمی: کاربرد تئوری بنیادی (مورد مطالعه کشاورزان شهرستان مرودشت)«، جامعه­شناسی کاربردی، شماره­ی پیاپی 56، صص 183- 199.
قمبرعلی، رضوان؛ پاپ­زن، عبدالحمید؛ افشارزاده، نشمیل (1391)، »بررسی دیدگاه کشاورزان در خصوص تغییرات آب و هوا و استراتژی­های سازگاری (مطالعه موردی: شهرستان کرمانشاه)»، پژوهش­های روستایی، شماره­ی 3، صص 187- 207.
- Acquah, H. D., Onumah, E. E. (2011). Farmers Perception and Adaptation to Climate Change: An Estimation of Willingness to Pay. Agris on-line Papers in Economics and Informatics, 3 (4), pp. 31- 39.
- Adger, W. N. (2003). Social capital, collective action, and adaptation to climate change. Economic Geography, 79 (4), pp. 387–404.
- Ali, M. F., Ashfaq, M., Hassan, S., Ullah, R. (2020). Assessing Indigenous Knowledge through Farmers’ Perception and Adaptation to Climate Change in Pakistan. Polish Journal of Environmental Studies, 29 (1), pp. 525- 532.
- Banerjee, R. (2014). Farmers' perception of climate change, impact and adaptation strategies a case study of four villages in the semi-arid regions of India. Natural Hazards, 75, pp. 2829- 2845.
- Beck, U. (2010) Climate for Change, or How to Create a Green Modernity? Theory, Culture & Society, 27 (2-3), pp. 254- 266.
- Brown, B. B., & Perkins, D. D. (1992). Disruptions in place attachment. In Place attachment (pp. 279-304). Springer, Boston, MA.
- Bryant, R.C., Smit, B., Brklacich, M., Johnston, R.T., Smithers, J., Chiotti, Q., Singh, B., (2000). Adaptation in Canadian agriculture to climatic variability and change. Climatic Change, 45, pp. 181–201.
- CCPI (2020). Available in: https://www.climate-change-performance-index.org/climate-change-performance-index-2020.
- Dang, H. L., Li, E., Nuberg, I., Bruwer, J. (2014). Farmers’ Perceived Risks of Climate Change and Influencing Factors: A Study in the Mekong Delta, Vietnam. Environmental Management, 54 (2), pp. 331- 345.
- Deressa, T., Hassan, R. M., Alemu, T., Yesuf, M., Ringler, C. (2008). Analyzing the Determinants of Farmers’ Choice of Adaptation Methods and Perceptions of Climate Change in the Nile Basin of Ethiopia. IFPRI Discussion Paper 00798, International food policy research institute.
- Dunlap, R., Brulle, R. (2014). Climate change and society: sociological perspective. Oxford University press.
- Evans, P. (1996). Government action, social capital and development: reviewing the evidence on synergy. World development, 24 (6), pp. 1119-1132.
- Floyd, DL., Prentice-Dunn, S., Rogers, RW. (2000). A meta-analysis of research on protection motivation theory. Journal of Applied Social Psychology, 30 (2), pp. 407–429.
- Fussel, H. M., and Klein, R. J.T.: (2002). ‘Vulnerability and Adaptation Assessments to Climate Change: An Evolution of Conceptual Thinking’, in UNDP Expert Group Meeting “Integrating Disaster Reduction and Adaptation to Climate Change”, Havana, Cuba.
- Fuussel, H. M. (2007). Adaptation planning for climate change: concepts, assessment approaches, and key lessons. Sustainability Science, 2 (2), pp. 265–275.
- Gbetibouo, G. A. (2009). Understanding Farmers' Perceptions and Adaptations to Climate Change and Variability The Case of the Limpopo Basin, South Africa. International food policy research institute.
- Grothmann, T., Patt, A. (2005). Adaptive capacity and human cognition: the process of individual adaptation to climate change. Global Environmental Change, 15 (3), pp. 199–213.
- IPCC. (2001). Third Assessment Report – Climate Change. Available: http://www.grida.no/ publications/other/ipcc_tar/.
- Madani K. (2014). Water management in Iran: what is causing the looming crisis? Journal of Environmental Studies and Sciences, 4 (4), pp. 315–328. https://doi.org/10.1007/s1341 2-014-0182-z.
- Meyer, W. B., Butzer, K. W., Downing, T. E., Turner, B. L., Wenzel, G. W. and Westcoast, J. L. (1998). Reasoning by analogy. In Rayner, S. and Malone, E. L. (eds.) Human Coice and Climate Change. Volume 3: Tools for Policy Analysis. Battelle Press, pp. 217-289.
- Nsemwa, J. (2015). Small holder farmers’ perception on climate change and its adaptation strategies at Nachingwea District-Lindi region. A dissertation submitted in partial fulfilment of the requirement for degree of master of science in environmental science of the Open University of Tanzania.
- Pereira, M. and Forster, P. (2015). The Relationship between Connectedness to Nature, Environmental Values, and Pro-environmental Behaviours. International Journal of Undergraduate Research, 8(2), ISNN. 1755-7429.
- Wilson, E. O. (1984). Biophilia. Harvard University Press.

- Wilson, E. O. (1993). The Diversity of Life. Harvard University Press.

- Wolf, J., Adger, W. N., Lorenzoni, I., Abrahamson, V., Rain, R. (2010). Social capital, individual responses to heat waves and climate change adaptation: An empirical study of two UK cities. Global Environmental Change, 20 (1), pp. 44- 52.
- Zhu, B. (2005). Climate change affecting crops (China Daily) Available at http:Iiwww. Chinadacly. Com. Cn/English/ doc/2004-2005/24/conten 333260.htm.
جامعه شناسی اقتصادی و توسعه
دوره 11، شماره 2
آذر 1401
صفحه 25-55

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار