ترکیب جنسیتی در دسترسی به سرمایه اقتصادی- اجتماعی و عوامل مرتبط با آن (زنان و مردان متأهل ساکن در شهر تبریز)

نوع مقاله : مستخرج از پایاننامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه الزهرا

2 استاد دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی-گروه علوم اجتماعی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

3 استاد جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه الزهرا،تهران، ایران.

4 استاد گروه علوم اجتماعی، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز، تبریز ، ایران

10.22034/jeds.2022.48189.1573

چکیده

تحقق برابری جنسیتی و کاهش شکاف جنسیتی ازجمله مهم‌ترین پایه‌های توسعه متوازن است، کاهش نابرابری در تمامی عرصه‌های جوامع امروزی جدا از کار صحیح، منطقی اقتصادی است، ازآنجاکه دستیابی به برابری در ترکیب جنسیتی پنجمین هدف توسعه پایدار و از اولویت‌های اصلی دولت‌ها است، لزوم توجه به این عرصه در کشور ما امری ضروری است. هدف این پژوهش ارزیابی ترکیب جنسیتی در سطوح دسترسی بر سرمایه‌ اقتصادی- اجتماعی و عوامل مرتبط تأثیرگذار بر آن است. تئوری‌های مورد استفاده ترکیبی از قشربندی اجتماعی چافتز، نظریه اقتصادی بلومبرگ و سرمایه‌های بوردیو است. جامعه آماری پژوهش زنان و مردان متأهل بالای 18 سال شهر تبریز است که 600 نفر از آن‌ها با بهره‌گیری از نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای موردمطالعه قرار گرفتند. بر اساس مهم‌ترین یافته‌های پژوهش میزان سرمایه پاسخگویان به تفکیک جنسیت متفاوت است، سرمایه اقتصادی (با میانگین 44/29) و اجتماعی (با میانگین 96/27) در بین مردان بیشتر از سرمایه زنان اقتصادی زنان (با میانگین 73/17) و سرمایه اجتماعی زنان (با میانگین 47/22) در مقایسه با همسرانشان است و از توزیع نابرابری برخوردار است، همچنین همبستگی معکوسی بین متغیر باورها و ساختار جنسیت زده و نابرابری در سرمایه زنان وجود دارد به طوریکه با افزایش باورهای جنسیت زده میزان دسترسی زنان به سرمایه کاهش پیدا می کند این همبستگی در بین مردان جهت عکس دارد و رابطه مثبت است. بر اساس نتایج تحلیل چند متغیره متغیرهای تصورات قالبی و مردسالاری توانسته‌اند حدود 40 درصد از تغییرات متغیر نابرابری در سرمایه بین زنان و حدود 50 درصد از تغییرات آن را بین مردان تبیین کنند و این دو متغیر با تأثیرپذیری مداخله‌گر جامعه‌پذیری جنسیتی 26 درصد بر متغیر نابرابری در سرمایه تاثیر گذار می باشند و در کل 56 درصد از کل تغییرات متغیر وابسته توسط متغیر های وارد شده در مدل تبیین شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Gender distribution in access to socio-economic capital (Married men and women in the city of Tabriz)

نویسندگان [English]

  • pouyan ehyaei 1
  • yaghob mosavi 2
  • khadijeh safiri 3
  • Mohammad Abbaszadeh 4
1 PhD student of sociology/ Alzahra university
2 Professor of the Faculty of Social and Economic Sciences-Department of Social Sciences, Alzahra University, Tehran, Iran
3 Professor, Department of Social Sciences , Faculty of Social Sciences and economics, Alzahra University, Tehran, Iran
4 Professor, Department of Social Sciences, Faculty of Law and Social Sciences, Tabriz University, Tabriz, Iran
چکیده [English]

Achieving gender equality and reducing the gender gap is one of the most important foundations of Sustainable development, that not only is it reasonable, but also it is an economically rational,and one of the main priorities of the government, it is necessary to pay attention to this area in our country.

The purpose of this article is investigate gender inequality in access to socio-economic capital and the factors affecting it,among 600 subjects of the selected sample in the city of Tabriz by multi-stage sampling and using a questionnaire, Theories used: a combination of Chafts's social stratification is Bloomberg's economic theory and Bourdieu's capital.

The results of findings indicate the existence of inequality in the investigated population (however high or above average). In addition, among the important effective variables, beliefs and gender structure among women had the greatest impact on the rate of inequality of 40% and among men 50%. The variable of gender beliefs and structures, being affected by the variable of gender socialization, had a 28% effect on the dependent variable, so that all variables were able to explain 56% of the variance of inequality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Inequality
  • Capital
  • Development
  • Gender socialization
  • patriarchy

مراجع

احیایی، پویان (1394)، عوامل مؤثر بر زن آزاری و شوهر آزاری در بین زنان و مردان شهر تبریز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز.
استاد رحیمی، رضا، زالی، نادر (1392)، بررسی مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی در استان آذربایجان، جامعه شناسی کاربردی، دوره 24(1) صص 209-230.
الین رایت، اریک (1395)، رویکردهایی به تحلیل طبقاتی، ترجمه: یوسف صفاری، تهران، نشر لاهیتا.
بخارایی، احمد، یزد خواستی، بهجت، (1389)، موانع فرهنگی تحقق عدالت جنسیتی (مطالعه موردی: زنان متأهل شهر تهران در سال‌های (۱۳۸۹ و ۱۳۹۳)، پایان‌نامه دوره دکتری.
خسروی، کوثر (1397)، موانع و چالش‌های سیاست‌گذاری عدالت جنسیتی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه الزهرا.
ریتزر، جورج (۱۳95)،  نظریه­های جامعه‌شناسی، ترجمه هوشنگ نایبی، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
زارع شحنه، مهدی، نصراللهی، زهرا، پارسا، حجت (1398)، اثر شوک‌های نابرابری جنسیتی بر رشد اقتصادی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال 14-1 صص 59– 39.
ساروخانی، باقر (۱۳۷۰)، درآمدی بر دایره المعارف علوم اجتماعی، تهران، مؤسسه کیهان.
سفیری، خدیجه، آراسته، راضیه (1386)، بررسی سرمایه اقتصادی زنان با نوع روابط همسران در خانواده، تحقیقات زنان، سال دوم، شماره اول، صص 114-147.
صفری، حسین، پروانه، دانش، سفیری، خدیجه، فخرایی، سیروس (1397) تبیین نابرابری جنسیتی در سازمان‌های مردم‌نهاد، مطالعات اجتماعی در ایران، دوره 7، شماره 1 (25).
عباس زاده؛ محمد، احیایی؛ پویان، کوهی، کمال (1394)، نقش اعتماد بین زوجین در تأثیرگذاری دخالت خویشاوندان بر شوهر آزاری، زن و جامعه، دوره 6 (24) صص 19-40.
غفاری غلامرضا، مؤمنی فرشاد، یوسفی نریمان (۱۳۹۸)، نقش انواع سرمایه در مشارکت اقتصادی زنان. رفاه اجتماعی، دوره ۱۹ (۷۲) صص ۹-۵۴.
قاسمی، زهرا (1400)، بررسی نابرابری جنسیتی بین دختر و پسر در خانواده و تبیین عوامل مؤثر بر آن، زن در توسعه و سیاست، دوره 19 (1) صص 95-117.
قاسمی، وحید (1392)، مدل‌سازی معادلات ساختاری در پژوهش‌های اجتماعی، تهران، نشر جامعه‌شناسان.
مبارکی، محمد، موسوی، سید محسن، کشمیری، زهرا (1399)، مطالعۀ تطبیقی احساس نابرابری جنسیتی، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره 13(4) صص 163- 138.
معینیان، نرمینه (1396)، نگاهی جامعه‌شناختی به نقش تصورات قالبی جنسیتی در تبعیض شغلی علیه زنان، زن و مطالعات خانواده، دوره 10(37) صص 163- 179.
مگی، هام‌، گمبل، سارا (1382)، فرهنگ نظریه‌های فمینیستی، ترجمه ‌‌فیروزه‌ مهاجر، نوشین احمدی‌، فرخ قره‌داغی، نشر توسعه، تهران.
نازک تبار، حسین و ویسی، رضا (1387)، واکاوی رابطه سرمایه اجتماعی خانواده با تحصیل فرزندان، مدیریت و توسعه. شماره 68 و 69.
نبوی، حسین، احمدی لیلا (1386)، بررسی عوامل اجتماعی در نابرابری جنسیتی نمادی، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره 8 (2) صص 59 - 82.
همتی، رضا، مکتوبیان، مریم (1392)، بررسی وضعیت نابرابری جنسیتی در میان کشورهای منتخب خاورمیانه، پژوهش‌نامه زنان، سال 4 (2)، صص 115-142.
Abbaszadeh, M. Koohi, K. & Ehyayi, P, (2018) The Study of the Interventional Role of the Type of Power Relations in Influencing of Status Inconsistency on Wife Abuse. International journal advances in social sciences and humanities. 3 (6) 1-9.
Andrew, A. Cattan, S. Costa Dias, M. Farquharson, C. Kraftman, L. Krutikova, S. & Sevilla, A, (2020) How are mothers and fathers balancing work and family under lockdown. Institute for Fiscal Studies.
Blumberg,R,(2001) Risky business: What happens to gender equality and women's rights in post-conflict societies? Insights from NGO's in El Salvador. International Journal of Politics, Culture, and Society. 15(1) 161-173.
Boneva, T. Golin, M. Adams-Prassl, A. & Rauh, C.(2020). Inequality in the impact of the coronavirus shock: evidence from real time surveys. Institute of Labor Economics Discussion Paper Series, 1(3)183.
Calderon Gomez, D, (2020) The third digital divide and Bourdieu: Bidirectional conversion of economic, cultural, and social capital to (and from) digital capital among young people in Madrid. New Media & Society, online access: https://doi.org/10.1177%2F1461444820933252
Carlson, D. L. Petts, R. & Pepin, J. R.(2020) US couples’ divisions of housework and childcare during COVID-19 pandemic. SocAirXiv. May, 6 (2).
Chafetz, J. S. (2006) The varieties of gender theory in sociology. Handbook of the sociology of gender.Springer, Boston, MA. 3-38
Danaj, E. (2018) Gender stratification. In: C.L. Shehan(ed.) The Wiley-Blackwell Encyclopedia of Family Studies, 1(2)1-4.
Durrani, N. & Halai, A.(2018) Dynamics of gender justice, conflict and social cohesion: Analysing educational reforms in Pakistan. International Journal of Educational Development. 6 (1) 27-39.
Farid, S. Abbasi, S. U. R. S. & Mahmood, Q. K, (2021) Modelling Bourdieusian Social Reproduction Theory. Social Indicators Research. 1-37.
Farre, L. Fawaz, Y. Gonzalez, L. Graves, J. (2019) How the Covid-19 Lockdown Affected Gender Inequality in Paid and Unpaid Work in Spain. IZA Discussion Paper, 1 (3) 4-34.
Gilleard, C. (2020) Bourdieu's forms of capital and the stratification of later life. Journal of Aging Studies, 5(3) 100-851.
Hatıpoğlu-Aydın,D. & Aydın, M. B. (2016). The gender of justice system:Women's access to justice in Turkey.International Journal of Law, Crime and Justice, 4(7) 71-84.
He, G. & Wu, X. (2017) Marketization, occupational segregation, and gender earnings inequality in urban China. Social Science Research. 65. 96-111.
Heckman, J. and S. Mosso. (2014) The Economics of Human Development and Social Mobility. Annual Review of Economics. 6, 689-733.
John, N. A. Stoebenau, K. Ritter, S. Edmeades, J. Balvin, N. & Unicef. (2017). Gender socialization during adolescence in low-and middle-income countries: Conceptualization, influences and outcomes. International Research on Women, UNICEF Office of Research – Innocenti.
Lesser Blumberg, R. Dewhurst, K. & Sen, S. (2013) Gender-inclusive Nutrition Activities in South Asia: Lessons from Global Experiences.
Levine, R. C. Lloyd, M. Greene, and C. Grown. (2008) Girls Count: A Global Investment and Action Agenda. Washington, DC: Center for Global Development.
Lusasi, J. & Mwaseba, D. (2020) Gender inequality and symbolic violence in women’s access to family land in the Southern Highlands of Tanzania. The Land. 9 (11) 4-68.
Ma, S. Sun, Z. & Xue, H. (2020) Childcare Needs and Parents’ Labor Supply: Evidence from the COVID-19 Lockdown, availibal at SSRN 3630842, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3630842.
Munir, K. and Kanwal, A. (2020) Impact of educational and gender inequality on income and income inequality in South Asian countries, International Journal of Social Economics.47 (8) 1043-1062.
National Research Council.(2005), The Changing Transitions to Adulthood in Developing Countries: Selected Studies. Washington, DC: The National Academies Press.
UNICEF Office of Research (2017) The Adolescent Brain: A second window of opportunity, UNICEF Office of Research, Florence (In Press).
WHO (2017) Global Accelerated Action for the Health of Adolescents,(AA-HA!)Report.    http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/255418/1/WHO-FWC-MCA-17.05-eng.pdf
Wodon, Q. Onagoruwa, A. Malé, C. Montenegro, C. Nguyen, H. & De La Brière, B. (2020) How large is the gender dividend? Measuring selected impacts and costs of gender inequality Women in Development and Gender Study.The Cost of Gender Inequality Notes Series;. World Bank, Washington, DC. World Bank.
World Bank. (2016) Gender Equality, Poverty Reduction, and Inclusive Growth: 2016-2023 Gender Strategy. Washington DC: The World Bank.
جامعه شناسی اقتصادی و توسعه
دوره 11، ویژه نامه
ویژه نامه توسعه، ابعاد و پیامدها
اسفند 1401
صفحه 29-58

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار