از وارونگی تا واسازی مالیات‌ستانی-مالیات‌دهی ایده‌آل، به سوی یک نظریۀ زمینه‌ای

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی یزد، ایران

2 استاد گروه تعاون و رفاه اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

3 استادیار، گروه مدیریت دولتی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد،

4 استادیار گروه مدیریت دولتی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

5 دانشیار جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد

چکیده

امروزه دولت ایران بواسطۀ تحریم‌های اقتصادی و کاهش فروش منابع زیرزمینی، به درآمدهای مالیاتی نیاز بیشتری یافته است. اما مالیات‌گریزی و اجتناب از پرداخت آن، یکی از موانعی است که اکثر کشورها، از جمله ایران را در وصول مالیات واقعی با چالش‌هایی مواجه ساخته است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت مالیات‌ستانی و مالیات‌دهی و عواملی که در بروز آن نقش دارند، با رویکرد کیفی و روش نظریۀ زمینه‌ای انجام شده است. در این مسیر، با 13 نفر از مدیران مالی شرکت‌های تولیدی بزرگ و 7 نفر از کارشناسان اداره کل مالیاتی استان یزد مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته‌ای انجام و همزمان با گردآوری داده‌ها، تحلیل آن‌ها نیز طی سه فرایند کدگذاری باز، محوری و گزینشی پیگیری شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد کادر مالیات‌ستانی و مودیان در سطح نظری و عملی از مالیات‌ستانی ایده‌آل و مالیات‌دهی داوطلبانه بیگانه شده‌اند. درنتیجۀ اقدامات آن‌ها و سایر شرایط، اعتبار سازمان و ارزش و معنای مالیات‌دهی زیر سوال رفته و وارونگی مالیات‌ستانی- مالیات‌دهی ایده‌آل بازنمایی می‌شود. اما بواسطه استراتژی‌هایی نظیر فرهنگ‌سازی در سطوح عینی و ذهنی می‌توان شاهد واسازی اعتبار سازمان و اعتماد و انگیزه مودیان برای مالیات‌دهی داوطلبانه و متعهدانه بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

From Inversion to Tax Deconstruction - Ideal Taxation Towards a grounded theory

نویسندگان [English]

  • ALireza Zare 1
  • SeyedAlireza Afshani 2
  • Hossein Eslami 3
  • Jalil Totonchi 4
  • Ali Ruhani 5
1 Ph.D candidate of Govermental Management, Yazd Branch, Islamic Azad University of Yazd, Iran
2 Professor, Department of Cooperatives and Social Welfare, Faculty of Social Sciences, Yazd University, Yazd, Iran
3 Assistant Professor, Department of Public Administration, Yazd Branch, Islamic Azad University, Yazd,
4 Assistant Professor, Department of Public Administration, Yazd Branch, Islamic Azad University, Yazd,
5 Social Welfare Department, Social Sciences Faculty, Yazd University, Yazd, Iran
چکیده [English]

Today, the Iranian government is in greater need of tax revenues due to economic sanctions and declining sales of underground resources. But tax evasion and tax evasion is one of the obstacles that has challenged most countries, including Iran, in collecting real taxes. Therefore, the present study has been conducted with the aim of identifying the state of taxation and taxation and the factors that play a role in its occurrence, with a qualitative approach and the method of grounded theory. In this way, semi-structured interviews were conducted with 13 financial managers of large manufacturing companies and 7 experts of the General Department of Taxation of Yazd Province. Simultaneously with data collection, their analysis was followed through three processes of open, axial and selective coding. The results of this study show that the tax staff and taxpayers have become alienated from the ideal tax and voluntary taxation at the theoretical and practical level. As a result of their actions and other conditions, the credibility of the organization and the value and meaning of taxation are questioned and the inverse tax-inverse taxation inversion is represented. But through strategies such as culture-building at the objective and mental levels, we can see the deconstruction of the organization's credibility and the taxpayers' trust and motivation for voluntary and committed taxation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Taxation cadre
  • taxpayers
  • theoretical-practical alienation
  • taxation-ideal taxation
  • inversion / deconstruction
ایزدبخش، مهدی؛ غیاثی، پروین؛ سهرابی، مایده و اسلامی، محدثه (1396). «بررسی عوامل مؤثر در اعتماد و مشارکت عمومی در پرداخت مالیات». هفتمین کنفرانس ملی مدیریت، اقتصاد و حسابداری.
توکلی، محمدرضا (1394)، «فرار مالیاتی و راهکارهی مقابله با آن»، کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت اقتصاد و حسابداری، سازمان‌ها و مراکز غیر دولتی، دوره 2: 1-46.
حسینی‌کندلجی، میرهادی؛ صامتی، مجید؛ امیری، هادی و حیدری، زهرا (1395)، «سنجش اخلاق مالیاتی و عوامل موثر بر آن در بین دانشجویان علوم اداری و اقتصاد دانشگاه تهران»، فصلنامۀ پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال 24، شمارۀ 78: 7-30.
حسینی‌نوریان، ابراهیم؛ رحمانی فیروزجاه، علی؛ و سیف‌اله، فرزانه (1398)، «رابطۀ سرمایۀ اجتماعی و فرهنگ مالیاتی (مطالعۀ موردی مؤدیان شهرهای غرب استان مازندران)، جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، سال 8، شمارۀ 2: 105-134.
حیدری، محمد؛ قاسمی، وحید؛ رنانی، محسن؛ و ایمان، محمدتقی (1397)، «تبیین جامعه‌شناختی فرهنگ مالیاتی برمبنای واکاوی نظام معنایی مؤدیان مالیاتی در شهر اصفهان: رویکردی ترکیبی»، جامعه‌شناسی کاربردی، سال 30، شمارۀ پیاپی 74: 1-28. 
رضایی، محمدقاسم؛ خادمی‌جامخانه، علی‌اکبر و منتظرالظهور، مریم (1389)، «جایگاه تحول و تمکین در اطلاحات نظام مالیاتی: تجربۀ جهانی و چالش‌های نظام مالیاتی ایران»، پژوهشنامۀ مالیات، دورۀ جدید-18، شماره 9 ( مسلل 57): 83-99.
سرفرازی، مهرزاد؛ جمشیدی، حاتم و فارسی‌نیا، حسین (1396)، «راهکارهای افزایش اعتماد و مشارکت عمومی در پرداخت مالیات»، سومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در علوم و مهندسی.
سنجرانی، طوبی (1400)، « بررسی عوامل موثربر تسهیل در پرداخت مالیات توسط مؤدیان مالیاتی و شناسایی عوامل موجود»، رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، بهار 1400، شمارۀ 54: 104-125.
صالح‌ولیدی، محمدصالح؛ نجفی‌توانا، علی و احمدی‌موسوی، سیدمهدی (1395)، «آسیب‌شناسی نظام مالیاتی ایران و تبیین عوامل مؤثر در بروز آسیب‌ها»، مجله حقوقی دادگستری، سال 80، شماره 96: 59-37.
قرنجیک، اسماعیل؛ ضیاالدینی، محمد؛ و هادوی نژاد، مصطفی (1400)، «نگاشت‌شناختی عوامل موثر بر افزایش مشارکت در پرداخت مالیات»، فصلنامۀ چشم‌انداز مدیریت دولتی، سال 12، شمارۀ 3: 57-76.
لک، آزاده (1393). «کاربرد نظریۀ زمینه‌ای در پژوهش‌های طراحی شهری»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی هنر و معماری، دورۀ 24، شمارۀ 64: 60-43.
محسنی‌تبریزی، علیرضا؛ کمیجانی، اکبر و عباس‌زاده، مرتضی (1389)، «بررسی عوامل موثر بر افزایش فرهنگ مالیاتی در میان مؤدیان بخش مشاغل (صنف لوازم التحریر) استان البرز»، پژوهشنامۀ مالیات، دورۀ جدید-18، شمارۀ 9 (مسلسل 57): 199-228.
نصراصفهانی، مهدی؛ نصراصفهانی، مهرناز و دلوی‌اصفهان، محمدرضا (1391)، «بررسی عوامل موثر بر فرار مالیاتی براساس مدل پستل، از دیدگاه مؤدیان و کارشناسان مالیاتی»، دو فصلنامۀ پژوهش‌های مالیه اسلامی، سال 1، شمارۀ 1: 29-40.
Alestades, P. H., Moore, J. A., & Neubaum, D. O. (2018). Tax Avoidance, Financial Experts on the Audit Committee, and Business Strategy, Journal of finance & Accounting, 45(9), 1293-1321.
APPAH, D. E., & Omesi, I. (2021). Taxes and Income Inequality in Nigeria: Cointegration and Error Correction Mechanisms Evidence from 1980–2018. The Journal of Accounting and Management, 11(2): 14-30.
Falk, A., & Fischbacher, U. (2006). A theory of reciprocity. Games and economic behavior, 54(2), 293-315.‏
Xia, C., Cao, C., & Chan, K. C. (2017). Social trust environment and firm tax avoidance: Evidence from China, The North American Journal of Economics and Finance, 42, 374-392.