مطالعه‌ی فراترکیب فرهنگ شهروندی در جامعه‌ی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

2 استاد گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

3 دانشجوی دکترای جامعه شناسی، مسائل اجتماعی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

چکیده

فرهنگ شهروندی مجموعه‌ای از ارزش‌ها، نگرش‌ها و قوانین مشترک بنیادی است که مشارکت ‌فعال شهروندان را با رعایت احترام به ارزش‌های دموکراتیک شهروندی و مسئولیت ‌پذیری عام‌گرایانه به دنبال دارد؛ به ‌گونه‌ای که شکل ‌دهنده به سبک زندگی و هادی تعاملات او با دیگران است. هدف از پژوهش حاضر نیز بررسی مطالعات انجام شده پیرامون فرهنگ شهروندی با استفاده از رویکرد استقرایی فراترکیب کیفی است. این روش، در این پژوهش شامل گام‌های هفت‌گانه‌ای است، که به ارزیابی وتحلیل نظام‌مند نتایج و یافته‌های مطالعات پیشین می‌پردازد. فراترکیب این امکان را برای پژوهش‌گر فراهم می‌سازد تا به شیوه‌ی ساختارمندی از یافته‌های استخراج شده از مطالعات‌ کیفی مرتبط با موضوع تحقیق، برای ایجاد یافته‌های جامع و تفسیری استفاده نماید. به همین دلیل نتایج پژوهش‌های پیشین ازمنابع داخلی طی سال-های۱۳۹۰ تا ۱۳۹۸ و منابع خارجی طی سال‌های۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ جمع‌اوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. از بین ۱۴۰ مقاله مستخرج، ۴۹ مقاله برای تجزیه و تحلیل نهایی انتخاب شده است. نظریه‌های استفاده شده در این تحقیق با توجه به نوع روش‌تحقیق استفاده از نظریه‌های مختلفی است، که با استفاده از این نظریات و پژوهش‌های صورت گرفته در این حوزه، می‌توان به نظریه‌های وبر، پارسونر، مارشال، ترنر و گیدنز اشاره کرد. نتایج پژوهش با توجه به بررسی مقالات متعدد استخراج شده به ۴۹ کد منجر شد، که می‌توان از مهم‌ترین مؤلفه‌ها با توجه به تکرارشان به: مسئولیت‌پذیری اجتماعی، قانون‌مداری، عام‌گرایی، مشارکت اجتماعی و.... نام برد. با بررسی و ادغام یافته‌های اولیه در این پژوهش، پس از رفت و برگشت میان زمینه‌های فرعی، ۷ زمینه‌ی اصلی به دست آمد، که این ابعاد شامل: داشتن نگرش دموکراتیک، ابعاد سیاسی فرهنگ شهروندی، ابعاد اجتماعی ـ فرهنگی فرهنگ شهروندی، ابعاد فردی فرهنگ شهروندی، ابعاد اخلاقی فرهنگ شهروندی، ابعاد توسعه‌ای فرهنگ شهروندی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Meta synthesis study of citizenship culture in Iranian society

نویسندگان [English]

  • mehran sohrab zadeh 1
  • mohsen niazi 2
  • Somayyeh Miri 3
1 kashan university
2 kashan university
چکیده [English]

Citizenship culture is a set of common values, attitudes and fundamental laws that lead to the active participation of citizens while respecting the democratic values of citizenship and universal responsibility; in a way that, it shapes their lifestyle and guides their interactions with others. The purpose of the present study is to review the studies conducted on citizenship culture using a qualitative Meta synthesis inductive approach. In this research, this method includes seven steps, which systematically evaluate and analyze the results and findings of previous studies. Meta-combination allows the researcher to use the findings of qualitative studies related to the research topic in a structured way to create comprehensive and interpretive findings. For this reason, the results of previous research from domestic sources during the years 1390 to 1398 and foreign sources during the years 2010 to 2020 have been collected and analyzed. Out of 140 extracted articles, 49 articles have been selected for final analysis. The theories used in this research was based on different theories according to the type of research method, using these theories and researches in this field, we can point out Weber, Parsons, Marshall, Turner and Giddens theories. The results of the research led to 49 codes according to the review of numerous extracted articles, which can be considered as one of the most important components according to their repetition: social responsibility, law commitment, universality, and social participation and so on. After reviewing and integrating the initial findings in this study, after going back and forth between sub-fields, 7 main fields were obtained, which include having a democratic attitude, political dimensions of citizenship culture, socio-cultural dimensions of citizenship culture, individual dimensions of citizenship culture, the moral dimensions of citizenship culture, the developmental dimensions of citizenship culture.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Citizenship culture
  • having a democratic attitude
  • political dimensions
  • socio-cultural dimensions
  • developmental dimensions
آذین، احمد. (۱۳۹۶). بررسی نقش سرمایه­ی اجتماعی در پایبندی به فرهنگ شهروندی در بین شهروندان شهر اصفهان. فصلنامه­ی مطالعات جامعه شناختی شهری، پیاپی ۲۴.
احمدی، یعقوب؛ علی­پور، پروین. (۱۳۹۷). مولفه­های فرهنگی اجتماعی و فرهنگ شهروندی (مورد مطالعه: شهروندان سنندج). فصلنامه­ی راهبرد اجتماعی فرهنگی، پیاپی ۲۶.
اذانی، مهری؛ حاتمی، مجتبی؛ حاتمی، حسین. (۱۳۹۰). تحلیلی بر فرهنگ شهروندی در شهر یزد. فصلنامه­ی برنامه­ریزی فضایی (جغرافیا)، پیاپی ۱.
بخارایی، احمد؛ شربتیان، محمدحسن؛ اعظم، احمدی. (۱۳۹۴). تحلیل رابطه­ی جامعه­شناختی سبک زندگی و گرایش به حقوق شهروندی (مطالعه­ی موردی: دانشجویان پیام نور خراسان جنوبی)، فصلنامه­ی جامعه­شناسی کاربردی، سال۲۶، شماره­ی پیاپی(۶۰)، شماره­ی ۴.
دیلم صالحی، بهروز. (۱۳۹۳). تحول مفهوم شهروندی در فرایند جهانی شدن، فصلنامه­ی تخصصی علوم سیاسی، سال ۱۰، شماره­ی ۲۹.
شربتیان، محمدحسین. (۱۳۸۷). تأملی بر فرهنگ شهروندی و ارائه­ی راهکارهای گسترش آن، فصلنامه­ی مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان، شماره­ی 8 و ۹.
شیانی، ملیحه، علی محمدی، محمد.(۱۳۹۴). مطالعه­ی فرهنگ شهروندی در مدیریت شهری تهران. فصلنامه­ی پژوهش­های انسان شناسی ایران، سال ۵، شماره­ی۲ .
شیانی، ملیحه. (۱۳۸۸). فقر و محرومیت و شهروندی در ایران. فصلنامه­ی علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال۵، شماره­ی ۱۸.
عرب، سید محمد؛ ابراهیم­زاده پزشکی، رضا؛ مروتی شریف­آبادی، علی. (۱۳۹۳). طراحی مدل فراترکیب عوامل مؤثر بر طلاق با مرور نظام­مند مطالعه­های پیشین. مجله­ی تخصصی اپیدمیولوژی ایران، دوره­ی 10، شماره­ی 4.
غفاری­نسب، اسفندیار؛ قاسمی­نژاد، محمدعلی؛ مساوات، سید ابراهیم، حبیبی فراشبندی، سیدمهدی. (۱۳۹۸)، تحلیل جامعه شناختی از وضعیت فرهنگ شهروندی (مورد مطالعه: شهروندان 15 سال به بالای شهر اقلید)، تغییرات اجتماعی و فرهنگی، دوره­ی ۱۶، شماره­ی۲.
غلامی، سمیه؛ احمدی، ساره؛ محمدی، حمیده.(۱۳۹۸). تأثیر آموزش برنامه­ی سبک زندگی اسلامی بر میزان آگاهی از مؤلفه­های سبک زندگی و تغییر الگوی رفتاری خانواده در زنان سرپرست خانوار. فصلنامه­ی فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، سال ۱۴، شماره­ی41.
فاضلی، محمد. (۱۳۸۷). تصویری از سبک زندگی فرهنگی جامعه­ی دانشجویی، فصلنامه­ی تحقیقات فرهنگی ایران، دوره­ی۱، شماره­ی۱.
فاطمی­نیا، سیاوش. (۱۳۸۶). فرهنگ شهروندی: محصول و محمل حاکمیت خوب، سازمان کارا و شهروند فعال، فصلنامه­ی رفاه اجتماعی، سال۷، شماره­ی ۲۶.
فتحی و اجارگاه، کورش؛ واحد چوکده، سکینه. (۱۳۸۸). آموزش شهروندی درمدارس. تهران: نشر آبیز.
فلیک، اووه.(۱۳۹۱). درآمدی بر تحقیقات کیفی. ترجمه­ی هادی جلیلی. تهران: نشر نی.
قایدگیوی، فرود؛ حقیقتیان، منصور؛ بهیان، شاپور. (۱۳۹۸). تحلیل رابطه ی هویت ملی و پایبندی به فرهنگ شهروندی (مورد مطالعه: کلان­شهر شیراز). فصلنامه­ی مطالعات ملی، سال ۲۰. شماره­ی ۱.
کوشا، محمدمهدی. (۱۳۸۷). دانستنی­های سیاست (شهروندی)، تهران، انتشارات دفتر برنامه­ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی وزارت علوم.
گیدنز، آنتونی. (۱۳۸۲). تجدد و تشخص؛ جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمه‌ی ناصر موفقیان، تهران، انتشارات نی. 
ملک­حسینی، عباس؛ روستایی شاهوردی، مهدیه؛ گنجهء، فاطمه.(۱۳۹۷). بررسی تاثیر فرهنگ شهروندی بر امنیت اجتماعی زنان در شهر ملایر. فصلنامه­ی جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه­ای)، سال۸. شماره­ی ۳.
مهدوی، سید محمدصادق؛ عاشوری، علی. (۱۳۹۳). بررسی عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر بر ارتقاء فرهنگ شهروندی (مورد مطالعه: شهر بوشهر). مجله­ی مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال ۶. شماره‌ی ۴.
نجاتی حسینی، محمود. (۱۳۸۲). واقعیت اجتماعی شهروندی در ایران (سال­های ۷۶ الی۸۰). دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات، دانشکده علوم اجتماعی.
نیازی، محسن؛ میری، سمیه؛ فرهادیان، علی. (۱۳۹۸). طراحی الگوی معیارهای همسرگزینی در جامعه­ی ایران. فصلنامه­ی فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، سال۱۴، شماره­ی ۴۸.
هاشمیان­فر، سیدعلی؛ گنجی، محمد. (۱۳۸۸). تحلیلی بر فرهنگ شهروندی در شهر اصفهان. فصلنامه­ی جامعه‌شناسی کاربردی، سال ۲۰، شماره­ی ۱.
همتی، رضا؛ احمدی، وکیل.(۱۳۹۳). حلیل جامعه شناختی از وضعیت فرهنگ شهروندی و عوامل تبیین کننده آن (مورد مطالعه: شهر ایوان). فصلنامه برنامه­ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، پیاپی ۱۸ .
همتی، علی؛ ابراهیم­زاده، رضا. (۱۳۹۴). هنجاریابی و تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی پرسشنامه ارتقاء فرهنگ شهروندی. مدیریت شهری، دوره­ی۱۴، شماره­ی ۴۰.
 
Achmad, Ashfa, Hasyim Sirojuzilam, Dahlan Badaruddin and N.Aulia Dwira (2015). Modeling of urban growth in tsunami-prone city using logistic regression: Analysis of Banda Aceh, Indonesia, Applied geography, NO 62. Caragliu, A., Del Bo, C., Nijkamp, ​​P. (2011) Smart Cities in Europe, Journal of Urban Technology, Vol. 18, No. 2.
Armeh, Gee. (1997). Culture of Democracy, translated by Morteza Saghebfar, Tehran: Dastan Publications.
Beaman, Jean. (2013). French in the eyes of others: cultural citizenship, marginalization, and France’s middle-class North African second-generation, European University Institute, Max Weber Program, Italy, EUI Working Paper.
Eltiaminia, Rea; Hossani, Ali.(2018). Identity, culture and lifestyle in the era of globalization, Islamic Iranian Progress Model, Volume3,Issue5.
Fernandez, Jesica.(2015).Latinano Youth Cultural Citizenship:Re-Conceptualizing Dominant Constructions of Citizenship through Membership, Sense of Belonging, Claiming Space and Rights, Ph.D., Psychology (LatinAmerican and Latino Studies), UC Santa Cruz.
Gay, Ravesh, (2007). Sociology of Talcott Parsons, translated by Abdolhossein Nikgohar, Tehran, Tebyan Publications.
Gwet, K.L. (2014). Handbook of inter-rater reliability: The definitive guide to measuring the extent of agreement among raters. Advanced Analytics LLC.
Ivic, S (2016). Citizenship as Discursive Practice: The Postmodern Culture of Citizenship, Journal of Philosophy, Culture and Religion, An International Peer-reviewed Journal, Vol. 19.
Sami SuliemanAl-Qatawneh. Najeh RajehAlsalhiMohd. ElmagzoubEltahir.2020. The citizenship values ​​included in intermediate stage Arabic-language. textbooks and teachers ‘awareness of them in the UAE: A case studychttps: //doi.org/10.1016/j.heliyon.2019.e02809
Zare, Bizhan, roghanian, Zohreh. (2018). Exploring the concept of cultural capital and its role in Promoting the citizenship culture. Iranian journal of educational Sociology (Interdisciplinary Journal of Education) Available online at: http://www.iase-idje.ir/ Volume 1, Number 10, December 2018.
Zhang, Chang (2016). Cultural Citizenship and its Implications for Citizenship Education: Chinese University Students ‘Civic Experience in relation to Mass Media and the University Citizenship Curriculum, Degree of Doctor of Philosophy, School of Education, College of Social Science, University of Glasgow.