مطالعه رابطه بین سطح برخورداری مدیران از تفکر استراتژیک با گرایش به کارآفرینی در کارکنان، با تأکید بر قابلیت عاطفی سازمان به عنوان متغیر میانجی (مورد مطالعه: وزارت صنعت، معدن و تجارت)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته کارآفرینی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین، قزوین، ایران

2 استادیار گروه مدیریت رسانه، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران

چکیده

کارآفرینی سازمانی یکی از سازوکارهای مطلوب برای پاسخگویی به تحولات محیطی در فضای کسب وکار است. سازمان‌های کارآفرین با نهادینه سازی کارآفرینی، موجب پویایی در درون سازمان می‌شوند. این سازه، مرتبط با عوامل عدیده‌ای است که از بین این عوامل، در پژوهش حاضر، عامل سطح برخورداری مدیران از تفکر استراتژیک در بین کارکنان وزارت صنعت، معدن و تجارت با تأکید بر قابلیت عاطفی سازمان به عنوان متغیر میانجی مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق مورد استفاده، پیمایشی بوده و جامعه آماری پژوهش، شامل کارکنان ستادی وزارت صنعت، معدن و تجارت است ‌که تعداد آنها بر اساس آمار معاونت توسعه منابع انسانی در پائیز سال 2017‌، 1873 نفر بوده که از بین آنها با استفاده از فرمول کوکران، 320 نفر به روش نمونه‌گیری سیستماتیک به عنوان حجم نمونه انتخاب شده‌اند. اعتبار وسیله اندازه‌گیری مورد استفاده، اعتبار محتوایی بوده و برای برآورد پایایی از تکنیک آلفای کرونباخ استفاده شده است. هم‌چنین برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، از نرم‌افزارهای SPSS و Amos استفاده شده است. یافته‌های پژوهش حاضر بیانگر آن است که از یک سو، تفکر استراتژیک تاثیر مستقیم و معنی‌داری بر قابلیت عاطفی سازمانی کارکنان وزارت صنعت، معدن و تجارت دارد و از سوی دیگر، تفکر استراتژیک به واسطه قابلیت عاطفی سازمانی نیز، تاثیر غیر مستقیمی بر کارآفرینی دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Studying the Relationship between Managers' Strategic Thinking Level and Employee tendency towards Entrepreneurship, with an Emphasis on the mediating role of Emotional capability of the Organization (Case Study: Ministry of Industry, Mine and Trade)

نویسندگان [English]

  • Hoseyn Afshari 1
  • Seyyed Abdollah Sajjadi 2
1 PhD candidate in Entrepreneurship, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran
2 Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran
چکیده [English]

Organizational entrepreneurship is one of the desirable mechanisms to respond the changes happening in the business environment. Entrepreneurial organizations create dynamism within the organization by institutionalizing the entrepreneurship. The construct are related to a number of factors from which the present study investigated the level of managers' strategic thinking among employees of the Ministry of Industry, Mining and trade and emphasizes on the mediating role of organizational emotional capability. The research method is a survey and the target population includes 1873 staff of the Ministry of Industry, Mine and Trade, according to the Deputy Director of Human Resources Development in 2017. Sample size includes 320 people selected by a systematic sampling method. The validity of the measurement tool was tested by the content validity and Cronbach's alpha technique was used to estimate the reliability. Also, SPSS and Amos softwares were used for data analysis. The findings of the present study indicate that on the one hand, strategic thinking has a direct and significant impact on the organizational emotional capacity of staff in the Ministry of Industry, Mine and Trade and on the other hand, it has an indirect effect on entrepreneurship considering the mediating role of organizational emotional capacity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Organizational Strategic Thinking
  • Emotional capacity
  • Entrepreneurial Culture
  • Ministry of Industry
  • Mine and Trade
ابراهیم‌پور، حبیب و خلیلی، حسن و حبیبیان، سجاد (1389) بررسی نقش مدیریت استراتژیک در کارآفرینی سازمانی (مطالعه موردی: شرکت زمزم)، پژوهش‌های مدیریت، 3(9): 38-21.
امینی، علیرضا و مزروعی نصرآبادی، اسماعیل و آقاجری، معصومه (1396) نقش توانمندسازی روان‌شناختی و تمایل به کارآفرینی کارکنان در رابطه بین بازارگرایی و نوآوری سازمانی، نشریه مدیریت بازرگانی، 9(2): 233-258.
الوانی، سید مهدی و صفری، سعید و کهن هوش‌نژاد، رضا و خدامرادی، سعید، (1395) عوامل مؤثر بر کارآفرینی سازمانی: مورد مطالعه صنایع غذائی، مطالعاتمدیریت (بهبودوتحول)، 25(82): 1-27.
بانشی، عبدالله (1390) نگاهی به جایگاه و نقش رهبری سازمانی اسلامی در الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت، مطالعات راهبردیبسیج، 14(53): 66-55.
بختیاری، ساکو و زردشتیان، شیرین (1395) نقش میانجی تفکر استراتژیک در رابطه بین سبک‌های رهبری و فرهنگ سازمانی در ادارات ورزش و جوانان استان کردستان، نشریه مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش، 3(12): 23-34.
براتی، محمدرضا (1395) تاثیر مولفه‌های تفکر استراتژیک در تصمیم‌گیری مدیران در دانشگاه قم، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق، گروه مدیریت دولتی.
پورانجنار، گل‌بهار و جودزاده، مهنا و پورانجنار، عافیه (1395) بررسی رابطه رهبری تحو‌ل‌آفرین با خلاقیت و نوآوری و کارآفرینی سازمانی، مجله بررسی‌های بازرگانی، 29(77): 79-93.
پورصادق، ناصر و یزدانی، بهرنگ (1390) تأثیر قابلیت تفکر استراتژیک مدیران ارشد بر موفقیت شرکت­های کوچک و متوسط، مجله مدیریت راهبردی، 2(7): 163-143.
پیران‌نژاد، علی و افخمی اردکانی، مهدی (1394) بررسی عوامل مؤثر بر کارآفرینی در سازمان‌های دولتی؛ مورد مطالعه: پژوهشگاه صنعت نفت ایران، مجله مدیریت فرهنگی سازمانی، 13(3): 763-784.
توکلی، غلامرضا، رمضان، مجید و معیا، عباس (1394) تحلیل رابطه ظرفیت تغییر سازمانی و تفکر استراتژیک، مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، 24(169): 77-159.
حاجی‌زاده، سولماز (1393) بررسی رابطه شاخص‌های تفکر استراتژیک با عملکرد مدیران واحدهای تولیدی کوچک در شهرستان نقده براساس مدل هانس باند هولد و ماتس لیندگرین، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه پیام نور واحد ری، گروه مدیریت.
حسینی، فرشید، رایج، حمزه، استیری مهرداد و شریفی، سید مهدی (1389) بررسی ارتباط میان فرهنگ سازمانی و سبک‌های رهبری تحول آفرین و مبادله رهبر - پیرو، نشریه مدیریت دولتی، 2(4): 72-55.
حسینی‌اقدم، سید سجاد (1390) مقایسه میزان کارآفرینی سازمانی در دانشگاه‌های دولتی و آزاد اسلامی شهر تبریز و رابطه با ویژگی‌های شخصیتی کارکنان، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد.
خورشید، صدیقه و پاشازاده، عاطفه (1391) تأثیر هوش سازمانی بر قابلیت‌های عاطفی و یادگیری سازمانی، مطالعاتمدیریت (بهبودوتحول)، 22(69): 25-58.
زارعی رهرو، امیرحسین؛ رادمرد، سیدقادر و افخکی اردکانی، مهدی (1392) نقش فرهنگ سازمانی در کارآفرینی سازمانی؛ مطالعه موردی، مطالعات منابع انسانی، 3(9): 16-1.
علی‌آبادی، وحید و عطائی، پوریا و موحدی، رضا، (1395) بررسی تأثیر تفکر استراتژیک و سرمایه اجتماعی بر تشخیص فرصت‌های کارآفرینانه در بین جوانان روستایی؛ مطالعه موردی: شهرستان کنگاور، مجله پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، 5(2): 95-110.
فیض، داود و صفایی، میلاد (1388) ارزیابی و مقایسه ویژگی­های شخصیتی کارآفرینانه دانشجویان دانشکده­های مختلف دانشگاه سمنان، فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، 2(2): 158-137.
قاسمی، وحید(1392) مدل‌سازی معادله ساختاری در پژوهش‌های اجتماعی با کاربرد ‌AmosGraphics، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
قهرمانی، محمد و پرداختچی، محمد حسن و حسین‌زاده، طاهر (1389) فرهنگ سازمانی و رابطه آن با کارآفرینی سازمانی، چشم‌اندازمدیریتدولتی، 1(1): 39-25.
گل‌محمدی، عماد؛ کفچه، پرویز و سلطان‌پناه، هیرش (1392) سبک‌های رهبری و تفکر استراتژیک در سطح سازمانی، مطالعات مدیریت راهبردی، 4(15): 114-93.
محمدی، اسفندیار؛ فرهمند، مینا و موسوی، هانیه (1393) بررسی رابطه تفکر استراتژیک با گرایش به کارآفرینی مورد مطالعه: مدیران دانشگاه ایلام، کنفرانس ملی رویکردهای نوین در مدیریت کسب و کار، تبریز، دانشگاه تبریز و سازمان مدیریت صنعتی.
مرادی، شیوا و رضایی، بیژن و پاپ‌زن، عبدالحمید (1395) شناسایی عوامل توسعه کارآفرینی از منظر کارآفرینان ایرانی؛ مورد مطالعه: تجربه زیسته کارآفرینان در برنامه تلویزیونی پایش، نشریه توسعه کارآفرینی، 9(3): 513-533.
مشبکی، اصغر و خزاعی، آناهیتا (1387) طراحی مدل عناصر تفکر استراتژیک در سازمان‌های ایرانی، نشریه مدیریت بازرگانی، 1(1): 105-118.
معمایی، هاجر؛ امینی، محمدتقی؛ درگاهی، حسین؛ مشایخ، محمدرضا و جانبزرگی، محمد (1392) سنجش تفکر استراتژیک در بین مدیران ستادی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران، مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمان، 16(56): 84-73.
ملک‌اخلاق، اسماعیل و سلیمانی، رضا (1395) تاثیر آینده‌نگاری شرکتی بر تصمیمات استراتژیک و علکلکرد شرکت، چهارمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت استراتژیک، رشت: دانشگاه گیلان.
موسوی، سید جعفر و بردیافر، نفیسه (1394) بررسی وضعیت تفکر استراتژیک مدیران انجمن گردشگری ورزشی کشور براساس مدل جین لیدکا، مجله پژوهش‌های معاصر در مدیریت ورزشی، 5(9): 71-81.
میرواحدی، سیدسعید و طغرایی، محمدتقی و سنجریان، زهرا (1396) بررسی عوامل مؤثر بر تشخیص فرصت‌های کارآفرینانه، نشریه کارآفرینی در کشاورزی، 4(1): 53-74.
ویسی، رضا و کریم‌زاده، کریم (1389) توسعه فرهنگ کارآفرینی؛ عوامل و راهکارها (مطالعه موردی: دانشگاه پیام نور استان مازندران)، برنامه‌ریزی و بودجه، 15(2 و 3): 182-159.
یزدخواستی، علی (1388) رابطه بین نوع فرهنگ سازمانی با رهبری، پژوهشنامه مطالعات روانشناسی تربیتی، 6(9): 126-113.
Abraham, S. (2005) Stretching Strategic Thinking, Strategy and Leadership, 33(5): 5-12.
Akgün, A. E., Keskin, H., & Byrne, J. (2009) Organizational emotional capability, product and process innovation, and firm performance: An empirical analysis. Journal of Engineering and Technology Management, 26(3), 103-130.
Akgün, A. E., Keskin, H., Byrne, J. C., & Aren, S. (2007) Emotional and learning capability and their impact on product innovativeness and firm performance. Technovation, 27(9), 501-513.
Astebro, T. B., Braguinsky, S., Braunerhjelm, P., & Broström, A. (2016) Academic entrepreneurship: Bayh-Dole versus the'professor's privilege'. HEC Paris Research Paper, No. SPE-2015-1118.
Belfanti, C. (2017) Emotional capacity in the public sector–An Australian review. International Journal of Public Sector Management.
Buccieri, D., Javalgi, R. G., & Cavusgil, E. (2020) International new venture performance: Role of international entrepreneurial culture, ambidextrous innovation, and dynamic marketing capabilities. International Business Review, 29(2), 101639.
Calabrese, A., & Costa, R. (2015) Strategic thinking and business innovation: Abduction as cognitive element of leaders’ strategizing. Journal of Engineering and Technology Management, 38, 24-36.
Carlson, Z., Lemmon, L., Higgins, M., Frank, D., Shahrezaie, R. S., & Feil-Seifer, D. (2019) Perceived Mistreatment and Emotional Capability Following Aggressive Treatment of Robots and Computers. International Journal of Social Robotics, 1-13.
Dionisio, M. A. (2017) Strategic Thinking: The Role in Successful Management. Journal of Management Research, 9(4), 44-57.

Ershadi, M. J., & Dehdazzi, R. E. (2019) Investigating the role of strategic thinking in establishing organizational excellence model. The TQM Journal. 31(4): 620-640.

Goldman, E. F., Scott, A. R., & Follman, J. M. (2015) Organizational practices to develop strategic thinking. Journal of Strategy and Management.

Hanson, S. K., Hessel, H. M., & Danes, S. M. (2019) Relational processes in family entrepreneurial culture and resilience across generations. Journal of Family Business Strategy, 10(3): 1-12.

Hristova, S., Kovachevski, D., & Mileva, I. (2019) Strategic thinking in macedonian family businesses: perceptions and practices. Annals of'Constantin Brancusi'University of Targu-Jiu. Economy Series, (1): 72-78.
Huy, Q. N. (1999) Emotional capability, emotional intelligence, and radical change. Academy of Management review, 24(2), 325-345.
Kaya, N. (2015) Corporate Entrepreneurship, Generic Competitive Strategies, and Firm Performance in Small and Medium-Sized Enterprises, 11th International Strategic Management Conference 2015, Procedia-Social and Behavioral Sciences 207, 662-668.
Kingston, B., & Wilensky, R. (2018) Building adult social and emotional capacity: A key ingredient for unleashing the power of prevention. Journal of the Society for Social Work and Research, 9(4): 783-797.
Li, S. (2019) The relationship between organizational emotional capability and employee innovation behavior of S&T enterprise. In 3rd International Seminar on Education Innovation and Economic Management (SEIEM 2018). Atlantis Press.
Matalamäki, M. J. (2017) Effectuation, an emerging theory of entrepreneurship–towards a mature stage of the development. Journal of Small Business and Enterprise Development.
Randolph, S. A. (2013) Strategic thinking. Workplace health & safety, 61(1), 52-58.
Sahay, A. (2019) Strategic thinking: my encounter. Leadership, 10(2), 1-8.
Salamzadeh, Y., Bidaki, V. Z., & Vahidi, T. (2018) Strategic Thinking and Organizational Success: Perceptions from Management Graduates and Students. Global Business & Management Research, 10(4).
Zehir, C., Can, E., & Karaboga, T. (2015) Linking entrepreneurial orientation to firm performance: the role of differentiation strategy and innovation performance. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 210, 358-367.