رابطه بین مصرف گرایی و جهت گیری های ارزشی با شهروندی زیست محیطی در بین شهروندان تبریز

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه جامعه شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

2 استادیار گروه جامعه شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

3 دانشجوی دکتری سیاستگذاری فرهنگی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

چکیده

چکیده فارسی
شهروندی زیست محیطی، مفهومی است چندبعدی از تکالیف و وظایف(فردی و اجتماعی) که شهروندان را به مسائل زیست محیطی در ابعاد مختلف(آگاهی زیست محیطی، نگرش زیست محیطی، رفتار زیست محیطی، مصرف مسئولانه و پایدار، نگرانی زیست محیطی و اخلاق زیست محیطی) حساس تر کرده و به گسترش مطالبات شهروندی زیست محیطی و رفتارهای مطلوب زیست‌محیطی در ابعاد فردی و اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و مادی و فرامادی منجر شده است. تحقیق مطالعه حاضر با هدف مطالعه رابطه بین مصرف گرایی و جهت گیری های ارزشی با شهروندی زیست محیطی در بین شهروندان تبریزی انجام یافته است. روش مورد استفاده در تحقیق حاضر پیمایشی است. از ابزار پرسشنامه محقق ساخته جهت جمع آوری داده های مورد نیاز استفاده شده است. جامعه آماری ساکنان بین 64-15 سال کلان شهر تبریز به تعداد 407 نفر بر اساس فرمول نمونه‌گیری کوکران تعیین و به روش نمونه گیری خوشه ای، برای مطالعه انتخاب شده اند. نتایج نشان می دهد که بین میزان مصرف گرایی و شهروندی زیست محیطی همبستگی معنی دار و منفی(48/0-) وجود دارد و نیز بین میزان جهت گیری ارزشی با شهروندی زیست محیطی همبستگی معنی دار و منفی(54/0-) وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Relationship between Consumerism and Value Orientations with Environmental Citizenship: Among the citizens of Tabriz

نویسندگان [English]

  • Bijan Zare 1
  • Karam Habibpour 2
  • Isa Abededini 3
2 Khwarizmi University
3 Ph D candidate
چکیده [English]

Environmental Citizenship is a multidimensional concept of (individual and social) tasks and tasks that bring citizens to environmental issues in various dimensions (environmental awareness, environmental attitudes, environmental behavior, responsible and sustainable consumption, environmental concerns). (Environmental and environmental ethics) has become more sensitive and has led to the expansion of environmental citizenship demands and favorable environmental behaviors in the individual, social, cultural, political, material and transnational dimensions. The purpose of this study was to determine the relationship between consumerism and value orientation with environmental citizenship among Tabriz citizens. The method used in the present study is a survey. A researcher-made questionnaire was used. The population of the population aged between 15-64 years in Tabriz metropolis was 407 people based on Cochran sampling formula and selected by cluster sampling method. The results show that there is a significant and negative correlation between consumerism and environmental citizenship (-0.48) and a significant and negative correlation between value orientation and environmental citizenship.(-0.54).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Environmental Citizenship
  • Consumerism
  • Value Orientations
آقایاری هیر، ت؛ هنرور، ح و علیزاده اقدم، م (1396)، نقش واسطه‌ای مصرف‌گرایی در ارتباط بین مادیگرایی و ردپای اکولوژیک (مورد مطالعه: شهروندان ارومیه)، فصلنامه آموزش محیط زیست و توسعه پایدار، 6(1)، 18-1.
برک پور، ن و جهانسیر، ف (1395)، شهروندی محیط زیستی و تحلیل رفتار شهروندی در شهر قزوین، فصلنامه هویت شهر، 10(25)، 66 -53.
بنی فاطمه، ح؛ روستایی، ش؛ علیزاده اقدم، م و حسین‌نژاد، ف (1391)، بررسی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و سبک زندگی­ محیط­زیستی در بین شهروندان شهر تبریز، دو فصلنامه جامعه­شناسی اقتصادی و توسعه، 1(2)، 32-56.
بنی­فاطمه، ح و حسین­نژاد، ف (1391)، مصرف­گرایی در جامعه و تأثیر آن بر محیط­زیست شهری: رویکردی نوین، فصلنامه راهبرد اجتماعی و فرهنگی، 1(2)، 61-39.
بودریار، ژ(1394)، جامعه­ی مصرفی: اسطوره­ها و ساختارها، ترجمه­: پیروز ایزدی، نشر ثالث، چاپ پنجم.
بیرو، آ (1375). فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه­ی باقر ساروخانی، تهران: انتشارات کیهان.
تریاندیس، ه (1383)، فرهنگ و رفتار اجتماعی، ترجمه: نصرت فتی، تهران: انتشارات رسانش.
تیموتی، د(1388)، جامعه­شناسی مصرف: گردشگری و خرید، ترجمه: علی­اصغر سعیدی و مهدی حسین­آبادی، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
حاجی­زاده میمندی، م؛ سیارخلج، ح؛ شکوهی­فر، ک (1393)، بررسی عوامل فرهنگی مرتبط با رفتارهای زیست محیطی، فصلنامه­یمطالعاتتوسعه­یاجتماعی­فرهنگی، 3(3)، 32-9.
حاجیلو، ف؛ یزدخواستی، ب و علیزاده اقدم، م (1393)، بررسی رابطة سبک زندگی مصرفی با شاخص ردپای بوم‌شناختی، فصلنامه محیط‌شناسی، 40(3)، 602-589.  
حبیب­پور، ک و صفری­شالی، ر (1388)، راهنمای جامع کاربرد SPSSدر تحقیقات پیمایشی (تحلیل داده­های کمی)، موسسه راهبرد پژوهش.
دیلینی، ت (1386). نظریه­های کلاسیک جامعه‌شناسی، ترجمه­ی بهرنگ صدیقی، وحید طلوعی، تهران: نشر نی.
رستگار خالد، ا؛ مشکینی، ق و صالحی ص (1396)، بررسی رابطه جه‌‏ گیری ارزشی با شهروندی زیست ‏محیطی در بین شهروندان مناطق 3، 11 و 19 تهران، فصلنامه توسعه اجتماعی، 12(1)، 58-37.
رستگار، ع؛ هاشمیان، س و علوی، س (1396)، ارزش­های زیست محیطی و سبک زندگی؛ عوامل تعیین کننده رفتار (بوم شناختی) مصرف کننده، فصلنامه علمی – پژوهشی مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، 25(3)، 92-69.
ریتزر، ج (1392)، نظریه جامعه شناسی معاصر و ریشه‌های کلاسیک آن، ترجمه: خلیل میرزایی و عباس لطفی زاده، انتشارات جامعه شناسان.
عزیزی، م؛ مهدی‌زاده، ح و شبیری، س (1391). بررسی وضعیت رویکرد محیط زیستی زنان خانه‌دار شهر ایلام، فصلنامه انسان و محیط زیست،10(3)، 87-77.
علیزاده اقدم، م؛ بنی‌فاطمه، ح؛ عباس‌زاده؛ م و سلطانی بهرام، س (1395)، نقش سرمایه فرهنگی در تحقق شهروندی بوم شناختی،فصلنامه مطالعات میان رشته‌ای در علوم انسانی، 9(2)، 133-107.
علیخواه، ف (1386). پیامدهای سیاسی مصرف­گرایی، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، 1(1)، 256-231.
عنبری، م؛ محمدی، ا و رستمی، م (1394)، جامعه‌شناسی محیط زیست (جان هانیکان). چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
فروتن‌کیا، ش و نواح، ع (1397)، جامعه‌شناسی محیط زیست. چاپ اول، تهران: انتشارات اندیشه احسان.
کهیل، م (1393)، محیط زیست و سیاست اجتماعی، ترجمه: سهراب امیریان و حسین حاتمی نژاد، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
محمدی اصل، ع (1388)، زنانومحیطزیست، تهران: نشر شیرازه.
مرادی، س (1396)، ارزیابی دانش، نگرش و رفتار مسئولانه دانشجویان نسبت به محیط‌زیست (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه پیام‌نور). فصلنامه انسان و محیط‌زیست، 15(4)، 98-87.
منجم­زاده، س؛ زیاری، ک و ماجدی، ح (1396). بررسی شاخص­های زیست­محیطی توسعه پایدار و سطح برخورداری آن در کلان شهرهای ایران، فصلنامه علمی- پژوهشی نگرش­های نو در جغرافیای انسانی، 1 (10)، 275-298.
هانیگان، ج (1394)،جامعه‌شناسی محیط زیست، ترجمه­ی موسی عنبری و همکاران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
هنرور، ح؛ آقایاری هیر، تو علیزاده اقدم، م (1397)، مطالعه ارتباط بین جهت‌گیری­های ارزشی اجتماعی و مصرف پایدار در بین شهروندان ارومیه، فصلنامه مطالعات میان رشته­ای در علوم انسانی،10(4).
Balderjahn, I., Buerke, A., Kirchgeorg M., Peyer, M., Seegebarth, B., Wiedmann, K. Consciousness for sustainable consumption: Scale development and new insights in the economic dimension of consumers’ sustainability. In: AMS Review, 3 (4), 181-192, 2013.
Batagol, Cheryl & Merritt, John. Environmental Citizenship Strategy Environment protection authority, Authorised and published by EPA Victoria, February 2013, www.epa.vic.gov.au, 2013.
Belk, R. W. Materialism: Trait aspects of living in the material world_, Journal of Consumer Research, V: 12, 265–280, 1985.
Bs Ba, D W. Earth tones: How environmental journalism and environmental ethics influence environmental citizenship. Thesis prepared for the degree of Master of Arts, University of North Texas, 2007.
Dobson, A. Environmental Citizenship, Towards Sustainable Development: Sust. Dev. 15. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/sd.344, 2007.
Environmental Evidence Australia. A review of case studies for EPA Victoria, A review of best practice in environmental citizenship models, A Centre of the Collaboration for Environmental Evidence, https://apps.epa.vic.gov.au/ EnvironmentalCitizenshipSynthesisFINAL14Sept12.pdf, 2012.
European Commission, Directorate-General for Environment. Attitudes of European citizens towards the environment, Fieldwork, September-October, Publication November 2017. http://ec.europa.eu/commfrontoffice/ publicopinion, 2017
European Commission. Attitudes of European citizens towards the environment. 295. Special Euro barometer, Retrieved November 3, http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_295_en.pdf, 2014.
Helen, P. (2017). Environmental citizenship, University of East Anglia | UEA, School of Environmental Sciences, publication at: https://www.researchgate.net, 2017.
Hofstede, G., Hofstede, G. J., Minkov, M.(2010). Cultures and Organizations: Software of the Mind. 3rd Edition, McGraw-Hill USA, 2010.
Huimin, L. 2013. The impact of human behavior on ecological threshold: Positive or negative? Grey relational analysis of ecological footprint. energy consumption and environmental protection, Energy Policy, 56, 711–719, 2013.
Hurst, M., Dittmar, H., Bond, R.,  Kasser, T. The relationship between materialistic values and environmental attitudes and behaviors: a meta-analysis. Journal of Environmental Psychology, 257-269, 2013. 
Kasser, T. The high price of materialism. Cambridge, MA: MIT Press, 2002.
Kasser, T., Ryan, R. M., Couchman C.E., Sheldon K. M. Materialistic values: Their causes and consequences, in T. Kasser and A.D. Kanner (eds.), Psychology and Consumer Culture: The Struggle for a Good Life in a Materialistic World, (American PsychologicalAssociation, Washington, D.C), 2004.
Levine, D. S., & Strube, J. M. Environmental Attitudes, Knowledge, Intentions and Behaviors Among College Students. The Journal of Social Psychology, 152(3), 308–326. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1069253.pdf, 2014.
Miles S.  Consumerism: As a Way of Life. SAGE Publications, 1998.
Mueller, H. Sustainable citizenship as a key to sustainability: Establishing a common ground on technology use in New Zealand’s dairy sector. A thesis submitted in partial fulfilment of the requirements for the degree of Master of Social Science at The University of Waikato, 2011.
Raineri, Nicolas & Paillé, Pascal. Linking Corporate Policy and Supervisory Support with Environmental Citizenship Behaviors: The Role of Employee Environmental Beliefs and Commitment, Journal of Business Ethics, Volume 137, Issue 1, pp 129–148, https://link.springer.com/article, August 2016.
Tarrant, Michael   and Lyons, Kevin. The effect of short-term educational travel programs on environmental citizenship, Journal of Teaching in Travel & Tourism, Pages 403-416, Accepted 12 Sep 2011, Published online: 21 Nov 2011, Download citation https://doi.org/10.1080/13504622.2011.625113.
Taylor. PW. Respect for nature: a theory of environmental ethics. Princeton: Princeton University Press. P.3, 2011.
Babin, B, J.(1994). Work and/or Fun: Measuring Hedonic and Utilitarian Shopping Value. Journal of Consumer Research, 20(4), 644-656.
Eastman, J. K., Goldsmith, R. E., Flynn L. R. (1999). Status Consumption in Consumer Behavior: Scale Development and Validation, Journal of Marketing Theory and Practice, 7(3), 41-52.