معاونت پژوهشی دانشگاه تبریزجامعه شناسی اقتصادی و توسعه2322-43716120170823بررسی جامعه شناختی چالش های رشد و توسعه بنگاه های اقتصادی خانوادگی در ایران (مورد مطالعه: بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط شهر تهران)1346632FAحسینبنی فاطمهاستاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریزnullستارمحمدی تلواردانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه تبریزحمزهنوذریاستادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه خوارزمیJournal Article20170603 پژوهش پیش رو به بررسی چالشهای جامعهشناختی رشد و توسعه بنگاههای اقتصادی خانوادگی شهر تهران میپردازد. در پی دستیابی به نظریهای است که بتواند چالشهایی را که این بنگاهها در مسیر رشد و توسعه خود با آن روبه رو میشوند توضیح دهد. استراتژی اصلی آن مبتنی بر روش کیفی نظریه داده محور بوده و دادههای مورد نیاز از راه انجام مصاحبههای عمیق گردآوری شده است. گروه هدف عبارت است از مدیران بنگاههای اقتصادی خانوادگی کوچک و متوسط شهر تهران. تعداد 25 مورد از این بنگاه ها به روش نمونهگیری نظری انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتهاند. یافتهها نشان میدهد که این نوع بنگاهها با شش چالش اصلی شامل چالشهای فرهنگی/هویتی، درجه بندی فامیلی، شکاف نسلی، ملاحظات فامیلی و چالش شراکتی/مدیریتی رو به رو هستند. چگونگی ارتباط بین این مقولات در قالب یک مدل نظری ارائه شده است.https://sociology.tabrizu.ac.ir/article_6632_9731a6646a918b002824dcf244eccf14.pdfمعاونت پژوهشی دانشگاه تبریزجامعه شناسی اقتصادی و توسعه2322-43716120170823مطالعه تطبیقی رابطه منابع مالی دولت و کیفیت حکمروایی (تحلیل بین کشوری)35646976FAعلیرضابی زباندانشجوی دکتری جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران دانشگاه شهید بهشتی تهرانبهناممنصور یونجالیدانش آموخته کارشناسی ارشد جامعه شناسیJournal Article20170427مسأله نوشتار حاضر کیفیت حکمروایی است. هدف این نوشتار یافتن پاسخی به این پرسش است که چه رابطه ای بین ماهیت منابع مالی دولت و کیفیت حکمروایی وجود دارد؟ به عبارت دیگر وابستگی دولت به منابع رانتی(منابع طبیعی و کمک های مالی خارجی) و مالیات چه تأثیری بر کیفیت حکمروایی دارد؟ در مقام یافتن راه حل تئوریک مسأله، تئوری های مربوط به رابطه منابع مالی دولت و حکمروایی نیک مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش نیز از 135 کشوری که سهم منابع طبیعی و مالیات آن ها در تولید ناخالص داخلی غیرصفر بوده و همچنین از 100 کشوری که سهم کمک های مالی خارجی در کل درآمدهای دولت غیرصفر بوده، تشکیل شده است. جهت یافتن راه حل تجربی مسأله و آزمون شروط علّی نیز، از روش تحلیل تطبیقی کمّی و تکنیک رگرسیون خطی استفاده شده است. پژوهش حاضر از میانگین حق اظهار نظر و پاسخگویی، حاکمیت قانون،کنترل فساد، ثبات سیاسی،کیفیت تنظیمی(بوروکراسی)،کارآیی دولت، اندازه دولت، مشارکت سیاسی و آزادی های اقتصادی با عنوان شاخص حکمروایی نیک استفاده و تأثیر منابع رانتی(منابع طبیعی و کمک های خارجی) و مالیات بر تمامی ابعاد را نیز به صورت جداگانه بررسی نموده است. یافته های تحقیق نشان می دهد ماهیت حکمروایی در بین کشورهای مورد بررسی تابعی از میزان درآمدهای ناشی از منابع رانتی(منابع طبیعی و کمک خارجی) و مالیات است، به نحوی که به تناسب افزایش درآمد منابع رانتی،کیفیت حکمروایی کاهش و برعکس با افزایش درآمدهای مالیاتی،کیفیت حکمروایی افزایش می یابد.https://sociology.tabrizu.ac.ir/article_6976_5a270a5a8f7392380f70a8d6039b02c5.pdfمعاونت پژوهشی دانشگاه تبریزجامعه شناسی اقتصادی و توسعه2322-43716120170823کارآفرینی روستایی همچون یک پدیده زمینهمند: پژوهشی در جامعهشناسی اقتصاد و توسعه روستایی65916977FAحسنشهرکیاستادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایرانJournal Article20170505در این پژوهش به تحلیل و تبیین بستر یا زمینه کارآفرینی روستایی پرداختهایم. با انجام 20 مصاحبه نیمهساختار یافته با کارشناسان، مدیران اجرایی، اساتید دانشگاه و کارآفرینان نمونه در سطح کشور، تحلیل محتوای متون مصاحبه در نرمافزار ATLAS.ti، استفاده از نظریههایی همچون ساختنگرایی اجتماعی بهعنوان حساسیت مفهومی پژوهش، تئوریهای اقتصاددان اتریشی، کارل پولانی، تئوریِ ساختاربندی از جامعهشناس انگلیسی آنتونی گیدنز، و نیز نظریههای کلانی همچون پساتوسعه از انسانشناس کلمبیایی آرتورو اسکوبار، مولفهها و مفاهیم اجتماعی و فرهنگی اصلیِ دخیل در فرایند کارآفرینی روستایی بهعنوان یک پدیده بدوا اقتصادی را تحلیل و واکاوی کردهایم. پژوهش، ضمن بازخوانی اندیشهها ی آگوست کُنت و جوزف شومپیتر پیرامون ربط میان افتصاد و جامعه، مولفههایی همچون گفتمان، عاملیت، اخلاق، سرمایه اجتماعی، و طبیعت را بهعنوان زمینه کارآفرینی روستایی برجسته نموده و در پی بسط نگاهی انتقادی به سپهر موجود کارآفرینی و توسعه روستایی در ایران است. مدعای اصلی پژوهش وانهادن گفتمان دولتی و اقتصادی کارآفرینی روستایی و محقق ساختن گفتمان کشاورزی چندکارکردی بهعنوان گفتمان و راهبردی جایگزین در توسعه روستایی است. بر همین اساس اتخاذ نوعی نگاه گفتمانی به کارآفرینی روستایی، دخیل ساختن عناصر اخلاقی مشتمل بر ترجیح منافع جمعی بر فردی، احساسات و عواطف، و طبیعتگرایی، و نیز تاکید بر بازتولید گفتمان کشاورزی چندکارکردی، به عنوان یک گفتمان تکمیلی در فضای کارآفرینی روستایی، هم در سطح عملی و هم نظری از جمله پیشنهادهای اصلی این پژوهش است.https://sociology.tabrizu.ac.ir/article_6977_b9bbdd8f7da418ac883c044ca718445e.pdfمعاونت پژوهشی دانشگاه تبریزجامعه شناسی اقتصادی و توسعه2322-43716120170823تحلیل جامعه شناختی موانع اداری- مالی عقلانیسازی اقتصاد ایران در دوره ناصری (مطالعه موردی دوران زمامداری میرزا تقی خان امیرکبیر)931256978FAفردینقریشیاستاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.حسینبنی فاطمهاستاد جامعه شناسی گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریزعباسقدیمی قیداریدانشیار و مدیر گروه تاریخ دانشکده حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریزجمشیدترابی اقدمدانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه ، گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریزJournal Article20170830در این مقاله سعی شده است تا با بهرهگیری از رویکرد وبر به موانع عقلانیشدن اقتصاد پرداخته شود. در این راستا، با تلفیق راهبرد جامعهشناسی تاریخی تفسیری و تحلیلی، موانع اداری- مالی عقلانیسازی اقتصاد در دوره امارت و صدارت میرزا تقی خان امیرکبیر مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. در این مقاله، ابتدا ویژگیهای نظام اداری- مالی قاجاریه اعم از مالیات ستانی، برات و مناسبات اداری آن بررسی شده و اقدامات اصلاحی امیر نظام در هر مورد ذکر گردیده است. سپس به مولفههایی چون: مخالفت عناصر ایلی (حکام و شاهزادگان قاجار) با اصلاحات؛ کمبود نیروهای اداری متخصص و همسو با اصلاحات و عدم همراهی کامل و مستمر ناصرالدین شاه با اقدامات میرزا تقیخان به عنوان موانع اداری عقلانیسازی پرداخته شده و در پایان بر اساس یافتهها مفهوم پاتریمونیالیسم ایلی به عنوان تعدیل نظری جهت انطباق بیشتر با تفرد تاریخی پاتریمونیالیسم قاجارارائه گردیده است. بر اساس نتایج تحقیق می توان دو علت اصلی برای ممانعت از اقتصاد عقلانی را ذکر کرد که عبارتند از محدودیت شدید دسترسی به نیروهای اداری متخصص و کارآمد ناشی از شکل خاصی از پاتریمونیالیسم در ایران و تناقض میان مفهوم کارآمدی در نظام اداری پاتریمونیال با بوروکراسی مدرن.https://sociology.tabrizu.ac.ir/article_6978_57421e068d3e2628317b98e420f5880b.pdfمعاونت پژوهشی دانشگاه تبریزجامعه شناسی اقتصادی و توسعه2322-43716120170823بررسی ارتباط و تأثیر شاخصهای حکمرانی خوب بر رشد اقتصادی در ایران؛ با رویکرد تصحیح خطای برداری1271556979FAمحمدشریفکریمیاستادیار گروه اقتصاد دانشگاه رازی0000-0002-5967-6756مریمحیدریاندانشجوی دکتری اقتصاد بخش عمومی دانشگاه رازی-0002-8210-7850معصومهدورباشدانشجوی کارشناسی ارشد گروه اقتصاد دانشگاه رازیJournal Article20170722براساس دیدگاه اقتصاددانان نهادگرا، ضعف ساختار و عملکرد نهادها یکی از دلایل توسعهنیافتگی کشورها است. حکمرانی خوب به عنوان فرصتی برای افزایش رشد اقتصادی، امنیت اقتصادی و بهبود فضای کسب و کار از طریق بهکارگیری شش شاخص کنترل فساد، اثربخشی دولت، ثبات سیاسی و عدم خشونت، کیفیت مقررات، حاکمیت قانون و پاسخگویی و اظهارنظر مورد بررسی قرار میگیرد.<br /> بنابه اهمیت موضوع، در مطالعه حاضر تلاش گردیده ضمن تبیین مکانیسم ارتباط حکمرانی خوب با بهبود رشد اقتصادی، در قالب الگوی اقتصادسنجی تصحیح خطای برداری، اثرگذاری هر کدام از شاخصهای حکمرانی بر رشد اقتصادی در دوره زمانی 1394-1362 برای ایران مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاصل از برآورد مدلها نشان میدهد که تمامی شاخصهای حکمرانی دارای تأثیرگذاری مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی هستند. به طوری که از بین شاخصهای حکمرانی، کیفیت مقررات و پاسخگویی و اظهارنظر به ترتیب از بالاترین و پایینترین اثرگذاری بر رشد اقتصادی برخوردار بودند. نتایج ضرایب تصحیح خطای برداری نیز نشان داد، از بین شاخصهای حکمرانی بالاترین ضریب تصحیح خطا مربوط به شاخص پاسخگویی و اظهارنظر با 70/0 درصد و پایینترین ضریب مربوط به شاخص حاکمیت قانون با 46/0 درصد است. <br /> لذا پیشنهاد میشود سیاستگذاران اقتصادی، فعالیتهای انجام شده جهت بهبود نحوه حکمرانی را به مثابه یک سرمایهگذاری مفید تلقی کنند تا نتیجه آن بهبود رشد اقتصادی و افزایش رفاه جامعه شود.https://sociology.tabrizu.ac.ir/article_6979_50ff146a19d7ca8bd7f05aa45a78c9d5.pdfمعاونت پژوهشی دانشگاه تبریزجامعه شناسی اقتصادی و توسعه2322-43716120170823نظریه توسعه نیافتگی تعاونی ها در ایران :استراتژی داده بنیاد1571816980FAکریممهریمدیر گروه پژوهشی علوم اجتماعی جامعه اندیش0000-0002-5943-9275محمودابراهیمیعضو هیات علمی دانشگاه پیام نورالیاسامینی بردپارهکارشناسی ارشد جامعه شناسیسعیدصفریکارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه خوارزمیJournal Article20171008مقاله حاضر با استفاد از رویکرد بر ساختی و روشناسی نظریه داده بنیاد به بازسازی معنایی موانع توسعه بخش تعاون بر اساس مصاحبه با مطلعین کلیدی می پردازدمهمترین پرسش های تحقیق حاضر این خواهد بود که " چه مدل نظری توسعه تعاونی ها را از دیدگاه مطلعین کلیدی تبیین می کند؟از دیدگاه مطلعین کلیدی چه عواملی باعث توسعه نیافتگی بخش تعاون گشته است؟" چه تغییراتی باید رخ دهد تعاونی ها توسعه یابند ؟ متعین های تعدیل ساختاری قبل و بعد از انقلاب ، مدیریت نامطلوب در تعاونی های بزرگ و ناتوانی در انطباق تعاونی های کوچک به عنوان شرایط علی درونی؛ تحریم های بین المللی و توسعه شهرنشینی و رفاه نسبی و رشد فردگرایی به عنوان شرایط علی بیرونی؛ اصلاحات ارضی ،ابعاد حقوقی – قانونی و کاهش سودمندی برخی تعاونی ها به عنوان بستر ؛جنگ ، کمبود سرمایه مالی ،کمبود سرمایه اجتماعی و کمبود سرمایه فرهنگی و ضعف مدیریتی به عنوان شرایط مداخله گر ؛ ضعف توسعه فرهنگی (آموزش مهارتهای کاریابی، ضعف آموزش آگاهی نسبت به ارزش های تعاونی ها ) ودولت محوری ؛فقدان توسعه سرمایه اجتماعی به عنوان راهبرد و پیامدهای عدم توسعه تعاونی ها و مقوله هسته ای این بررسی موانع توسعه تعاونی است که مقولات عمده فوق را در بر می گیرد.https://sociology.tabrizu.ac.ir/article_6980_038101cea2daa9c694dadef6ee60769c.pdf